Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1998, Side 11

ÍSLENSKAR RÚNIR í NORRÆNU LJÓSI
15
' -! ■ -S C*
'*• ’nyiid. Mjólkurskálfrá Liden í Álvdalen. Rúnirnar vorn við lok 18. aldar orðnar mjög
Mandaðar latínustófum og i yngstu ristunum cru aðeins örfáar rúnir eftir. A skálinni stendur:
”E(rik) E(rs)s( on) O(lof) P(er)s(son) 1782 þá var ég hér við Makmýri frá 26. júlí til
4- ágúst og bjargaði ekki einu strái. Guð veit hvað verður um okkur í ár.Við verð-
um að vona það besta. Makmýri 3. ágúst 1782. E(rik) E(rs)s(on).” (Mynd BengtA.
Lundberg, RAÁ).
eins og sést á þeini rúnum sem sóknarpresturinn við Runstenskirkju á
austanverðri eyjunni, Jóhann Olafsson frá Kalmar, krotaði á súlu í kirkj-
Unni um 1540, þar segir hann m.a. „...tæt bor soknahœrræn kunnæ runær
^sæ ok skrivœ. “ ,,það á sóknarpresturinn að kunna: rúnir lesa og skrifa.“
I Dölunum þróaðist sérstakt afbrigði af rúnaletri sem bændur þar not-
uðn til loka 19. aldar. Þær eru stundum kallaðar gátrunor ‘gætrúnir’ því
snialastúlkur og -drengir skáru oft slíkar rúnir á veggi selkofanna meðan
þau gættu búfjár. Margar ristur af þessu tagi er líka að finna á skálum og
uúsáhöldum af ýmsu tagi. Á mjólkurskál frá Álvdalen er áletrun, sem
synir að lífið var erfitt víðar en á Islandi á seinni hluta 18. aldar: EES
°PS 1782 dá : var : iag : hár : wid : mak : myra : i : frán 26 juli :
4 agusti : og : inte : bárga : et strá : gud : wet : wad : som :
klir : af : os : i : ár wi hop : pas : dá : básta : mak : myr : den 3
agusti 1782. ees
E(rik) E(rs)s(on) O(loj) P(er)s(son) 1782 þá var ég hér við Makmýri frá 26.
Juh til 4. ágúst og barg ekki einu strái. Guð veit hvað verður um okkur í ár. Við
Verðum að vona það besta. Makmýri 3. ágúst 1782. E(rik) E(rs)s(on).21
í Danmörku voru rúnirnar að mestu horfnar af sjónarsviðinu í lok 14.
aldar þrátt fyrir tilraunir til að dubba þær upp sem bókfellsskrift, m.a. var
lugbók Skánar skrifuð upp með rúnum laust efir 1300.28