Morgunblaðið - 20.06.1971, Síða 13

Morgunblaðið - 20.06.1971, Síða 13
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JÚNl 1971 13 væm er náttúra Grænlands Olíuleit ógnun við náttúruna Eitt traktorsfar helzt í 100 ár Danskur Uffræðing'ur og starfsmaður við náttúrufræði safn Kaupmannahafnarhá- skóla, dr. phiL Ulriik Röen, lét nýlega hafa eftir sér í Poli ti'ken að hann hefði miklar á- hýgigjur af olíuleit þeirri, sem fram fer á hafinu við Græhland með tilliti til líifs- ins I sjónum. Telur hann bráð naiiðsyn.legt að lárta fara fram iíiffræðilegar rannsókn- ir, jafnframt þvi sem borað er eftir olíu. — Grænlandsmáiaráðuneyt ið böðlast út í tækniþróun, án þess að skiipta sér nokkuð af mönnum, dýrum og plönt- um á síðasta ósnortna land- svæðinu, segir hann. Sé að- eins hægt að ná í oiiiu ag málrna, þá eru öii vandamái í sambandi við mannlíf og um hverfisvernd látin lönd og leið. IRöen tekur mjög sterkt í árinni, er hann gagnrýnir það að líffræðingar skuli ekki vera hafðir með í und- irbúningsrannsóknum og framkvæmdum við olíu- og málmleit á hafsbotni. Sem krabbadýrasérfræðimgur hef- ur hann í nœr áratug feng- iat við MffræðMegar rainnsókn ir við Grænland og þekkir því hina miklu viðkvæmni náttúrunnar í Grænlandi. ÓÆT VEIÐI AlLt efnahagslíf Græn- lands bygigiist á veiði í haf- imu, — á rækju, fiski, fugli, selum og hvölum, segir hann. Um leið og við missum olíiu út I hafið í nokkru verulegu magni, mengast svifið, sem dýrin lifa af og öll fram- leiðslan verður óæt og óselj- anleg. Og slik oliumengun getur auðveldlega komið fyr- ir við hinar erfiðu aðstæðu.r við borun og flutning á vest- ur-grænlenzka landgrunn- inu, þar sem nokkur o'líufé- lög eru nú við rannsóknir vegna olíiúleitar. Ekki er náttúran síður við kvæm í Pearýlandi, þar sem enn meiri möguleikar eru á að fimna olíu. Þar getur eitt spor haldizt við í 25 ár, og eitt traktorsfar i 100 ár. Lagnimg eins einasta flugvallar hefur í för með sér eyðileggimgu á 2—3 ferkíilómetrum, þar sem ekkert grær næstu nokkur hundruð árin. Og frá flugveU imum þarf svo að draga alla þungavöru með traktocum. Bráðabirgðarannsókn, sem er láitin fara fram á sltku Iandá, getur skafið jarðveg á nokkur hundruð ferkilómetr um. VILJA „BRUNALIÐ" — Vilja líffræðingar þá stöðva allar slikar fram- kvæmidli'r? — Það er alveg óraunhæft, svarar dr. Röen. En undir eins þarf að mynda „bruma- lið“ Mffræðinga til að vínna að því að fyrirbyggja. Þetta lið rannsakar þá hvað hvert einstakt landsvæðd þolir, og tekur þátt i að ákvarða skil- yrði fyrir borun. Strax við undírbúning málisíns verður að gera ráð fyrir líffræði- legri rannsókn sérfræðinga og það á kostnað umsækjand ans um borun, þannig að ráðu neytið fái ekki aðeins jarð- fræðilega skýrslu heilidur einnig skýrslu frá líffræðing- um. Nú er tekin sú áhætta að eyði'leggja stór svæði náttúr- unnar, sem mörg hafa ekki verið rannsökuð með tilliti til dýra- og plönituMfs. Græn Landsmálaráðuneytið hefur engin áfonm í huga hvað það snertir, þvi þá mundi ég vita það . . segir Röen. FRIÐUNARRÁÐSTAFANIR í tímaritinu „Græmland“ kveður við svipaðan tón og hefur þar orðið Peter Lind Jans, hinn opinberi eftirlits- maður á Grænlandi. Hann tel ur málimvinnslu og olíuborun fsinn hlndrair notktin venjulegra olíuborunarpalla, svo grípa verður fcil þess að leg-gja jarðgöng undir hafsbotninn. ógnun við náttúru Græn- liands. Hingað til befur námagröft ur á Grænlandi aðeiins látið eftir siig dreifð spor, svo sem opna giga i jörðina, gapandi námugöng og námubæi í eyði. Nú verður að gera ráð fyr- ir allt annars konar þróun. Til dæmis hindrar isinn notk un hinna venjulegu olíubor- unarpalla, svo að grípa þarf til jarðgangna, sem teygja siig frá liandi undir hafsbotni og krefjast heilmikilla þjónustu- og tengistöðva á ströndinni. Nú þegar hafa menn látið í Ijós áhyggur vegna siglinga risaoliiuskipa á Davíðssundi í framtíðinni. Jans fer fram á það, að sett verði friðunarlöggjöf fyrir Grænland. En með því móti einu telur hann hægt að hafa stjóm á því, að námu- vinnsia breyti ekki landslag inu, og að berjast með ár- angri gegn mengun land- svæða flóa og nálægra haf- svæða. Á Svalbarða gegnir svlp- uðu máli og á Grænlandi, þar er líka ráðizt harkalega á olíuboruinaráform, vegna ó- nógra líffræðilegra rann- sókna. Tjión, sem verður á plöntu- ltfi á svæðum, þar sem er sífreri, gertur mjög auðveLd- lega haft áhri'f á líffrseðilegt jafnvægi þar og valdið bráðn un og landauðn, er haft eftir Magnar Norderhaug, tals manni Norsku heimskauta stofniunarinnar. Olíumengun á sjónum get- ur ekki aðeins útrýmt stofn- um heimskautafugla heldur líka eyðiiagt plöntusvif og þar með rænt næringarmögu leikum frá ýmtsum stofnum. Verði plöntur mengaðar af oMu, gasi eða með úrgangs- brennslu, þá getur það orsak að hungursneyð hjá stórum dýrum, eins og hreindýrum. Bæði á Grænlandi og á Svalbarða bætast svo vii| þessi næstum ógræðanlegu sár, sem traktorar og belitis- vélar skilja eftir. Johns — Manville glerullareinangrunin Schannongs minnisvarðar Biðjið um ókeypis verðskrá. Ö Farimagsgade 42 Köbenhavn Ö Fieiri og fieiri nota Johns- Manviile gierullareinangrunina með álpappirnum, enda eitt bezta einangrunarefnið og jafnframt það langódýrasta. Þér greiðið áiíka fyrir 4" J-M glerull og 3" frauðplastein- angrun og fáið auk þess ál- pappír með. Jafnvel flugfragt borgar sig. SENDUM UM ALLT LAND. Jón Loitsson hf. lESIfl DflCIECfl . . . og svo hafa þeir fallegustu baðmottu- sett sem ég hef séð, í öllum mögulegum Mtum og gerðum . . . nei, að vísu ekki ódýrar en áreiðanlega vandaðar. J. Þorláksson & NorÖmann hf. Umboð fyrir hjól- barða til sölu Mjög vel þekkt umboð fyrir ágæta hjólbarðaverksmiðju er til sölu Framleiðandinn er í EFTA landi, verð og gæði fylli- lega samkeppnisfær við hvaða tegund sem er. Hinn aukni bílainnflutningur til landsins veitir fjársterkum aðila tækifæri til að gera starx frá byrjun mikil viðskipti. Þeir aðilar, sem áhuga hafa á að kaupa þetta umboð sendi nöfn sín til afgreiðslu Morgunblaðsins fyrir 30. þ.m. merkt: „Hjól- barðar — 7710". eru nú loks fáaníegar. Nútímakonur snyrta síg nákvæmlega, Ellen Betrix býður yður úrval vandaðra og glæsilegra snyrtivara Kynnið yður Ellen Betrix snyrtivörur og látið sérmenntaða snyrtisérfræðinga leiðbeina yður í: SNYRTIVÖRUVERZL. Austurstræti 1, Snyrtistofunni AFRÓDlTU, SIGNU-BÚÐINNI Hafnarfirði.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.