Morgunblaðið - 20.06.1971, Síða 4

Morgunblaðið - 20.06.1971, Síða 4
4 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JÚNÍ 1971 Sveinn Björnsson, verkfræðingur: Áframhaldandi þjálfun og menntun á starfsævi FLESTIR okkar hafa á yngri árum stundað einhvers konar nám heima eða eriendis og lok- ið einhvers konar prófum. Þegar við vorum að afla okk- ur þessarar þekkingar, var litið svo á, að við værum í eitt skipti fyrir öM. að búa okkur undir ævistarfið og þar þyrfti litlu eða engu við að bæta. Hafi nokkurn timann verið heil brú í þessu sjónarmiði, tel ég að það sé orðið algjöriega úr elt. Hvers konar menntun, sem ekki er haldið við, úreldist á fá- um árum. Þetta er f jölda manns orðið ijóst og þess vegna hefur eftirmenntun svokölluð verið of arlega á baugi í mörgum starfs greinum. í rauninni má spyrja, hvort það vandamál, sem hér um ræð- ir, sé ekki í eðli sinu nokkuð, sem snertir þjóðfélagið allt. Sú skoðun, að svo sé, á stöð- ugt vaxandi fyligi að fagna hjá þeim þjóðum, sem hafa verið leiðandi í þróun mienntamála eins og t.d. Svíum. Fæ ég ekki séð annað en við Islendingar munum á næstu árum tileinka okkur sömu stefnu. Dagana 7. tíl 10. júli 1970 var haldiin í Kaupmannahðfn OECD ráðstefna, sem f jallaði um áfram haldandi þjálfun og menntun yf :ir starfsævina. Þátttakendur voru um 250 manns frá flestum OECD löndium. Voru þetta aðal- lega fulLtrúar frá verkalýðs- hreyfingunni, samtökum vinnu- veitenda, háskólum og stjórn- vökJum. Þátttakendur héðan voru þrír, þeir Jón S. Ólafsson, deildar- stjóri í félagsmálaráðuneytinu, Guðmundur H. Garðarsson frá Alþýðusambandi Islands, auk mín. 1 þessu spjaHi mínu er ætlun- ín að reyna að skýra í stuttu máli frá nokkrum helztu niður- stöðunum, sem fram komu á ráð- stefnu þessari. Þetta er engan veginn auðvelt, þvi að þarna komu fram ekki færri en 15 meiri háttar erindi um málefn- i'ð, þar sem mádin voru rædd frá ýmsum sjónarmiðum. Ég vil taka vara fyrif þvi, að þótt ég hafi verið með þarna, tel ég mig engan sérfræðing á þessu sviði. Það fór hvorki fram hjá mér né öðrum, sem þátt tóku í ráð- stefnunni, að viða um lönd er risin hreyfing, sem beinist að grundvaliarehdurskoðun og end urmati á tilgangi, skipulagi og fyrirkomulagi menntunar og þjálfunar. Vissulega höfum við fslend ingar ekki farið varhluta af hreyfingu í þessa átt. Islenzkt skólakerfi hefur aldrei undir- gengizt eins yfirgrrpsmikla end urskoðun og einmitt um þessar mundir. Það sem skilur hið nauðsynlega og tímabæra átak, sem hér er verið að gera frá grundvallar sjónarmiði OECD ráðstefnunnar er, að í stað þess að þekkingaröflun sé hugsuð eingöngu sem viðfangs- efnl æskuáranna til undirbún- ingis Mfsstarfi, verði að dreifa þessu viðfangsefni yfir alla starfsævina. Það liggur i augum uppi, að sú nýja stefna, sem er i þessu fólg in, að dreifa þjálíun og mennt- un yfir starfsævina, hefur i för með sér grundvaHarbreytingu á högum einstakMngsins, en jafn- framt á tilhögun skólakerfisins almennt og gripur jafnframt inn í fyrirtækjareksturinn og máí- efni launþega og samtaka þeirra. Breytingin myndi hafa í för með sér margþætt vandamál. Þótt þessi nýja stefna sé hvergi fuMmótuö, virðist markvisst unnið að því í sumum löndum að koma henni í framlkvæmd. Það er þá rétt að vikja að hin um ýmsu sjónarmiðum, sem fram komu hjá ræðumönnum á ráðstefnunni. Ræðumenn virtust vera saitir mála um, að hinn sivaxandi hraði tækndþróunar og þjóðfé- lagslegra breytinga, hefði í för með sér vaxandi þörf fullorðins fólks til að endurskoða og end- urbæta þekkingu sína og starfs- hæfni. 1 inngangserindi ráð stefnunnar, sem Sven Moberg, ráðherra frá sænska mennta- málaráðuneytinu ffl'Utti, vitnaði hann til forseta Tanzaníu, JúM- us Nýerere: „Við verðum að mennta þá fullorðnu fyrst. Börn okkar munu ekki hafa áhrif á efnahagsþróun næstu 5—10 ára jafnvel 20 ára. Aðstaða hinna fullorðnu, hins vegar hefur áhrif nú þegar.“ Moberg taldi, að þessi skoðun ætti einnig rétt á sér í flestum þróuðum löndum, ekki sizt fyrir það, að þau hefðu átt frumkvæðið að mennt unarbyltingu, sem leitt hefði af sér kynslóðaskil miili þeirra, sem hefðu 6 ára skólagöngiu að baki og barna, sem hefðu fengið 10—12 ára skólagöngu. Það vandamál, hvernig ætti að bæta þeim þjóðfélagsþegnum, sem hefðu farið á mis við velgjörð- ir núverandi menntakerfis menntunarskortinn, var því of- arlega á baugi. Svo notuð séu orð prófessors Bertrands Schwartz frá háskólanum í Nancy í Frakklandi, en hann er Svoinn B.jömsson. jafnframt ráðunautur við franska menntamálaráðuneytið i framhaldsmenntunarmálum: „Ef við viljum koma í veg fyrir, að hagsveiflubundið atvinnuleysi verði að tæknilegu atvinnuleysi, þannig að milljónir fólks verði aftur úr vegna tækniþróunar, er óhjákvæmilegt að gera veru legt menntunarátak. En þessi menntun getur ekiki aðeins orð- ið starfsmienntun, hún verður að vera grunnmenntun, sem gerir öMu starfandi fólki, hvenær sem það óskar og hvenær sem það getur, kleift að njóta góðs af starfsmenntun og vera eigin herrar, frjálst að þvi að velja sér starf. SMlk grundvaldar- menntun er jafnvel nauðsyn- legri fyrir þá einstaklinga, sem ekki hafa notfært sér það, sem Húsnœði — Hjólbarðaverkstœði Einn stærsti hjólbarðainnflytjandi landsins óskar að taka á leigu i Reykjavík hentugt húsnæði fyrir hjólbarðaverkstæði. Einnig kemur til mála að ganga til samstarfs við starfandi verkstæði ef það vildi taka að sér söluumboð fyrir innflytjandann. Tilboð merkt „7197" sendist blaðinu fyrir 24. þessa mánaðar. þeir lærðu á ungum aldri. Flest i af þessu fólikt, einkum ef það hefur fengið lélega menntun, hefur ailgjörlega gieymit þvl sem það lærði á yngri árum.“ Markmið — hagræn og félagsleg Það er fyrirsjáanlegt að ýmiss konar form mermtunar og þjálf- unar fyrir . fullorðna, munu fá váxandi áíhrif og hlutdeild í þjálfun, menntun, starfi og fri- stundum á komandi áratugum. Forsjáilni gagnvart þessari þró- un mun forða stjórnvöldum og samtökum frá dýrkeyptum mis- tökum og stuðla að hagrænum og félagslegum áviinnmgi til góðs fyrir alla. Það er unnt að hafa nú þegar áhrif á sitthvað, sem er að gerast gagngert með langtíma sjónarmið fyrir augum, sé litið á áframhaldandi þjálfun og menntun sem óhjáikvæmilega og æskilega þróun. Verkíiskipt- ing og ábyrgðarskipting milli stjórnvalda, vinnuveitenda, launþega og samitaka þeirra í sambandi við beinar aðgerðir og fjárhagsleg framlög er nokkuð sem ber að atbuiga, bæði frá hag rænum og félagslegum sjónar- miðum. Kerfið þyrfti að vera svo úr garðd gert, að sveigjanleiki og aðlögunarhæfni gagnvart nýj- um aðstæðum á vinnumarkaðn- um, væru innbygigðir eigi'nleik- ar. Forðast verður tilhneigingu til ósveigjanleika, sem einkenn- ir flest menntakerfi. Aðeins með þessu móti getur áframhaidandi þjálfun og menntun lagt si'tt af mörkum til öruggis hagvaxtar og llfsánægju einstaklingsins. Ráðstöfun tínia milli vinnu, náms og frístunda. Það sjónarmið kom fram á ráð steíinunni, að sú stefna, sem fól'g in er i áframhaldandi þjálfun og menntun yfir starfsævina, myndi ekki eingöngu hafa I för með sér grundvallaráhrif á hin ýnrusu skólasti'g, eins og við þekkjum þau í dag, heldur myndi hún einniig hafa mikil áhrif á vinnuhugtakið sem slíkt. Svo notuð séu orð Mobergs ráð- herra: „1 framtiðiinni á menntun fullorðinna ekki að eiga sér stað í frístundum og á helgum eða frídögum. Hver einstakl- ingur ætti að eiga rétt á því að nota einhvern hiuta vinnutím- ans til náms vikiulega eða mán- aðarlega. Ákveða ætti með laga setningu eða samningum milli að ila vinnumarkaðarins að veita einstaklingum frí frá störfum til að leita menntunar án nokk- urs fríðindamissis. Og tryggja yrði að hann ætti afturkvæmt til starfs að námstimanum lokn- um. Með samkomulaigi eða laga- setningu mætti hugsa sér að koma slíku skipulagi á likt og giidir um fjarvistir vegna barns fæðinga eða herþjönustu.“ Sjónarmið varðandi þetta atr- iði fara að sjálfsögðu eftir því hver borga á brúsann. Þóttt sum ir vinnuveitendur kynnu að vera því sammála, að þeim bæri að taika á sig kostnað vegna þekkinigaröflunar starfsmanna sem ieiddi til meiri starflshæfni, teldu þeir, að ef ekki væri um beint starfsnám að ræða, ættu hJutaðeigandá starfsmenn aS teita menntunar á eigin kosta.- að og í eigin tinaa. 1 nýjium kjarasamnintgium miMi franska vinnuveitendasambands- ins og verkalýashreyfinigarinn- ar, sem tóku gildi meðan ráð- stefnan stóð, er einmitJt þessum atriðum gerð skil. Virðist það fyrirkomiulag þegar hafa hlotíð viðurkenningu í Frakklandi, að veita beri starfsmönnum frí á fullum launum tdl náms eftir álkveðnum skilyrðum. Ábyrgðin á þvi að skipufoggja og f.járntagna áframhaldandi þjálfun og menntim. Ein leiðin til þess að sbuðia að þvi, að áframihaldandi þjáíf- un og menntun verði tekin upp á vtðum grundvelM er að setja alunennar reglur til þess að jafna samkeppnisaðstöðu miilá fyrirtækja, sem láta slíka þjálf- un og menntun i té og hinna, sem það gera ekki. Önnur leiO gæti verið að gera það í gegit- um hið opinbera. Skipting ábyrgðar á hinni beinu framr kvæmd og útvegun fjármuna eru spurningar, sem athuga verður í samhenigi við félagsleg og hagræn markmið og stjóm- máiakerfi í hverju landi. Gera verður greinarmun á því varðandi kostnað, hvort þjáífun in eða menntunin svarar tii þarfa fyrirtækis, sem einstakl- ingurinn starfar hjá eða hvort einstaklin'gurinn er að betrum- bæta sjálfan sig eftir eigln geð- þótta og þörfum. I.jóst er, að sér hvert fyrirkomulag, sem miðar að þjálfun og menntun fullorð- inna í stórum stil verður hluti af framieiðslukostnaði fyrir- tækja og mun hafa áhrif á það verð, sem néytendur þurfa að greiða. Hins vegar verða neyt- endurnir, þegar til lengdar læt- ur einmi'tt aðnjótandi hins hag- ræna ávinnings sem af hlýzL Sameiigi’nleg fjármögnun gætt lagt hinn pólitíska og sálræna grundvöli að hinum almenna rétti til áframihaídandi þjádfun- ar og menntunar fyrir alia, þetta gæti einnig stuðlað að méiri sveigjanleik starfsævi’nn- ar. Vinnuveitandi mun að öðm jöfnu leggja áherzlu á að þjálifa þá starfsmenn sina, sem fyrir- tækinu eru mest virði. Mismun- andi fyrirtæki hafa mi'smunandi möguleika á að þjálfa starfs- menn sína. Stór fyrirtæki, sem geta verið nokkurn veginn ör- ugg um að mikill hluti starás- manna þeirra haldi áfram í þjónustu fyrirtækjanna eftir þjálfun, geta hugsanlega haft einn af hverjum tíu stiarfS'manna samtímis á þjálfunarprógrammd. Þetta geta lítil fyrirtæki ekki leyft sér. Þegar vel gengur geta vinnuveitendur haft fé til af- l'ögu til þjálifunar starfsmanna, miklu siður þegar afkoman er lakari. Til að tryggja jafnari dreifingu á þj'álifun allra stanfls- manna væri hægt að hugsa sér ýmsar leiðir, svo sem samnings- bundin námsfrí eins og i Frakk- lamdi, eða lagalegan rétt tii þjálfunarst'yrkja, eins og i Þýzkalandi. í nýllegri lögigjöf i Bretlaindi, iðnþjáifunarlögunum, er beinMnis gert ráð fyrir þjáitf un fuliorðinna. VEGGFÚDUR Okumenn Ný sending komin, úrvalið aldrei meira. Cjörið svo vel og lítið við í verzlun okkar að Bankasfrœti 11. Veljið það sem henfar, við höfum það sem þér leitið að. J. Þorláksson & Norðmann hf. Upprifjunarnámskeið fyrir ökumenn verður haldið í Templara- höllinni við Eiríksgötu kvöldið 29. og 30. júní og 1. júlí n.k. Efni námskeiðsins verður: Umferðarlög. Leiðbeiningar i umferðinni. Tryggingamál. Maðurinn í umferðinni. öryggi ökutækja. BFÖ vill hvetja ökumenn til að sækja námskeiðið, sem verður öllum opið. bátttöku skal tr.kynna til Ábyrgðar h.f., Skúlagötu 63, simi 17455 eigi síðar en 25. júní n.k. BINDINÐISFÉLAG ÖKUMANNA.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.