Morgunblaðið - 06.01.1966, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 6. Janúar 1966
MORGUNBLAÐIÐ
13
ÚHEPPILEG AFSKIPTASEMI
OG ÚPRIÍTTIN BLAÐAMENNSKA
spilla sáttatilraunum í Vietnam - málinu
MJÖG hefur verið raett um
sáttatilraunir í Vietnammiálinu
undanfarið, nú síðast einkuim
uim friðarviðleitni Johnsons
Bandaríkjaforseta, sem gert
(hefur út af örkinni ýmsa helztu
ráðgjafa sína og sent til er-
lendra ráðamanna að skýra við-
(horf og afstöðu Bandaríkja-
manna gagnvart styrjöldinni og
hugsamlegum friðarsamningum.
Mörgum þykir sem með þessu
sé Bandaríkjaforseti að bæta
að nokkru fyrir þau misföik sem
á urðu í nsestisíðasta þætti
Vietnam-málsins, er fréttagleð-
in hljóp í gönur með blaða-
menn við bandarís'kt stórblað,
St. Louis Post-Dispatdh, og
varð tLl þess að ónýta friðarum-
leitun N-Vietnamstjórnar, sem
Ikomið hafði verið ó framfæri
við Bandaríkin fyrir tilsitiili
tveggja ífcala er hitt höfðu að
máli Hö Ohi Minh í Hanoi og
með milligöngu Amintore Fan-
fanis, utanríkisnáðlherra ítala
og aðalritara Sameinuðu þjóð-
anna. Frétt þessi — að Banda-
ríkin hefðu vísað á bug friðar-
itillboði frá stjórninni í Hanoi —
gerði mikinn óskunda bæði
austanihafs og vestan. Banda-
ríkjastjórn gerði þegar í stað
opinbert að hún hefði hreint
eklki vísað tilboðinu á bug,
(heldur væri verið að kanna
það í kyrrþey, en N-Vietnam-
stjórn sá sér þann kost vænstan
er málið komst í bámæli, að
lýsa því yfir að ekkert slílkt
tfriðartillboð hefði verið fram
lagt af hennar hálfu.
Á ftalíu suður galt Fanfani
ógæfuJegrar ihluitunar eigin-
Iboniu sinnar um. málið að hon-
uni fiorspurðum og sikrifa ann-
arrar konu, Giönnu Preda, hins
Ihvassyrta ritstjóra íha.ldislblaðs-
ins „II Borghese“ (sem er viku-
rit) er byggðusrt á ýmsurn mið-
ur heppileguim ummælum
heimilisvinar Fanfanis, Giorgio
La Pira, hins sérvitra kristi-
iega demókrata, fyrrum bong-
arstjóra í Flórens er fór til
Hanoi og átti tal við Ho Chi
Min'h. Þóttist Fanfani af þess-
uim söikum tilneyddur tii að
aegja af sér embætti utanríkis-
ráðherra, svo stjórnin hefði
ekki hneisu af eða henni yrði
Ikennt um hvensu fór um miLli-
igöngu La Pira í Vietnam mál-
inu.
Frú Bianca Rosa Fanfani er
kona vel í holdum og sö.gð
hjantagóð eftir því. Henni þótti
miður hvert orð fór af La Pira
og tók sig því til í fjarveru
manns síns og bauð Gíönnu
Prada til síðdegisdrykkju með
honum til þess að leiða henni
fyrir sjónir hvern ágætismann
La Pira hefði að geyma.
Gianna Preda þá boðið með
þöiklkum og hafði með sér seg-
ulband, ef ske kynni að ein-
hverjar af perlum þeim er
hrjóita kynnu af munni La
Pira færu fram hjá henni. Og
La Pira lét eklki á sér standa.
Hann var hinn kátasti og lék
við hvern sinn fingur, ræðinn
og skemmtilegur og lót margit
fjúika um vini sína og andstæð-
inga og heimsmálin yfirleitf.
Giönnu Preda og segulbandiniu
hennar er það að þakka að al-
þjóð veit nú álit La Pira á
hinu og öðru sem betur hefði
máitt kyrrt liggja. Seguflibandið
geymdi m.a. þau ummæli hans
um Fanfani að hann væri De
Gautle ítalíu, að Aldo Moro
forsætisráðherra væri litiilsigld-
ur maður, að utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, Dean Riusik,
væri maðUr ákaflega skyni
skroppinn um alla skapaða
hiluti, að ítaiskir sósíalistar
væru gamllaðir og aWs émegn-
ugir og Pietro Nenni, leiðtogi
þeirra, mesta skar. La Pira er
því fýlgjandi aó komið verði á
fót sfcjórn kristilegra demókrata
á Ítalíu, með stuðningi konm-
Giorgio La Pira
únisfa ef ekki viW betur til.
Sömuleiðis er það hald La
Pira, að því er seguibandið og
frúin Preda herma, að ekki sé
lengur hægt að taka kommún-
ismann alvarlega, að minnsta
kosti stafi ekki af honum nein
hætta lengur. Bandalag Sovét-
ríkjanna og Bandaríkjanna er
staðreynd, sagði La Pira. Einn-
ig er það haft eftir honum, að
Kínverjar eigi flátt eitt her-
gagna ut an kannski einar 6
milljónir reiðhjóla og muni
Skammt hiökkva ....
Sitthvað fleira bar á góma í
síðdegisveizilunni góðu, sem
margar hefðu haft gaman af, ef
ekki hefðu verið annars vegar
styrjöildin í Vietnam og þórttur
La Pira og Fanfanis að sótta-
umleitunum í því mófli. Lodd-
Amintc.re Fanfani
aramennska La Pira og hinn
skæði penni frú Preda urðu til
þess að Fanfani sagði af sér em-
'bætti, til að firra ítölsku stjérn-
ina allri ábyrgð „af óyfirveg-
uðum tiltektum mér nákominn-
ar persónu" eins og hann komst
að orði í lausnarbeiðninni.
Frumhlaup blaðamanns vestra.
Blað það -í Bandaríkjunum
sem úlfaiþytinn vakti, er það
birti 17. desember sl. fréttina
um að Bandaríkin hefðu vísað
á bug friðarumLeitan N-Viet-
namstjórnar, St. Louis Post
Dispatdh, er meðall virtusrtu
blaða í Bandaríkjunum. Það
hefur lengi gagnrýnt stefnu
Gianna Preda
BandarSkjamanna í Vietnam-
málinu, þátt þeirra að styrjöld-
inni þar og verið hlynnt friðar-
samningum. Fréttamaður sá
se.m hér um ræðir, Richard
Dudman, er maður fullorðinn
og dvaldist fyrir nokkru í Viet-
nam að kynna sér staðhætti og
skrifaði þá nokkrar greinar,
sem voru mjöig tiil stuðnings af-
stöðu blaðs hans.
Er frétt Dudmans birtist í
blaðinu 17. desember brá banda
rísika utanríkisráðuneytið við
skjórtt en þó með tregðu og
kvaðst víst hafa fengið orð-
sendinguna frá Ho Ohi Minh og
hefði hún verið hjá því til yfir-
vegunar en engan veginn verið
hafnað. N-Vietnamsrtjórn sá sér
þann kost vænstan er upp.vi.st
varð um málið að segja það
uppspuna frá rótum og Kín-
verjar lótu ekki á sér standa og
fiordæmdu þea„ar aðfarir heirns
valdasinna. Málsatvik bentu til
þess að allt væri með felldu
um tilboð srtjórnarinnar í Hanoi
en að hún hefði ekki haft Kín-
verja þar með í ráðum og því
verið tilneydd að kannast ekki
við það er uppvíst varð, til
þess að styggja ekki þessa
bandamenn síná.
Vegna skrifa Post-Dispatoh
fór þessi sáttatilraun úit um
þúfur og hefur utanríikisráðu-
neytið sætt gagnrýni fyrir og
sö.muleiðs blaðið og fréttaritar-
inn sjálfur. Dudman kvaðst
Bianca Rosa Fanfani
hafa upplýsingar sínar eftir
greinargóðum manni í Was-
hington, sem sagt hafi honum
frá skýrslu um friðarumfleitan-
ir N-Vietnamstjórnar fyrir
milfligöngu ítalanna. Skýrslu
iþessa samdi lögfræðingur í
New York, Peter Weiss. Dud-
man fékk skýrsluna léða og
spurði hvort hann mærtti nota
hana og vinna úr henni. Segir
hann að heimildarmaður sinn
hafi tekið vel í það og sagt:
„Það má og á að nota hana, því
stjórnin hefur visað þessu á
bug“. En þar skjátlaðist heim-
ildarmanninum hrapaliega.
Dudman kvaðst hafa rætrt mál-
ið við annan mann, opinberan
emhættismann, sem hafi sagt
hionum að stjómin tæki málið
ebki alvarlega, því hún bæri
takmarkað traust til ítalanna
og til Weiss.
Dudman sendi fréfctina inn til
blaðs síns klukkan háliflþrjú að
nótfcu. Sex klukkustundum síðar
hringdi hann til Weiss í New
York — og játaði síðar að því
hefði hann dregið símtalið svo
á langinn að hann hefði verið
hræddur um að Weiss myndi
telja sig af því að birta frértit-
ina. Weisis lagði líka hart að
honum að gera það og sagði að
birting hennar myndi spila
mjög fyrir málinu. Weiss vissi
að Fanfani haifði rætt við Jo/hn-
son forseta, en sagði ekki Dud-
man frá því, kvaðst síðar hafa
verið bundinn þa-gnarheiti.
Eftir símtal við Weiss hringdi
Dudman í fyrsta sinni í urtan-
ríkisráðuneytið og var þar tjáð
að sáttaumileitanin væri enn
„opin leið“ en ef sagrt væri frá
henni myndi hún að líikindum
iokast. En þá var það um sein-
an, suður i St. Louis var blaðið
farið í pressuna. Dudman
kveðst að vísu hafa hringt til
ritstjóra síns, Bertelsons og
rætt málið við hann, en ekkert
hefur verið uppskátrt látið um
það sem þeim fór á milli. Sagði
ritstjórinn það einkamál þeirra
tveggja og kvaðst ekki sjá eftir
því að hafa birt fréttina.
Þremur klukkusitundum eftir
að fréttin kom í Post Dispatch
birti bandaríska utanríkisráðu-
neytið bréf Fanfanis til forset-
anis og svarbréf Dean Rusk.
IMíræður i dag:
Guðmundur Guðmunds-
son kaupmaður, Selfossi
1 DAG, 6. janúar, er Guðmundur
Guðmundsson, kaupmaður á Sel-
fossi og fyrrverandi kaupfélags-
stjóri á Eyrarbakka, 90 ára.
Hann byrjaði ungur að fást við
verzlunarstörf, fyrst á Eyrar-
bakka sem innanbúðarmaður hjá
Lefoli og seinna sem kaupfélags-
stjóri hjá kaupfélaginu Heklu, og
loks sem kaupmaður á Selfossi,
en þar rak hann verzlunina S. Ó.
Ólafsson & Co. ásamt tengdasyni
sínum, Sigurði Óla Ólafssyni,
alþingismanni, þar til fyrir 2 ár-
um að þeir seldu hana, en við tók
kaupfélagið Höfn. Hafði Guð-
mundur þá unnið samfelt við
verzlunarstörf í 72 ár.
Þetta er aðeins ramminn utan
um verzlunarmanninn Guðmund
Guðmundsson, en til þess að fylla
út í þann ramma, verður að koma
víða við í verzlunarsögu Suður-
lands á undanförnum áratugum,
en það verður ekki gert að þessu
sinni.
En auk þess sem hann var
verzlunarmaður af lífi og sál,
átti Guðmundur sér mörg áhuga-
mál, því að hann var félagslynd-
ur og óvenju fjörmikill og léttur
til allra starfa. Fékkst hann all-
mikið við leiklist úm og eftir
aldamótin og tók þátt í íþróttum
hvenær sem því varð við komið.
Var hann í hópi beztu glímu-
manna landsins meðan hann var
á léttasta skeiði og einn af þeim,
sem endurvöktu glímufélagið Ár-
mann árið 1906 og var þá kjör-
inn formaður þess. Þegar maður
sér Guðmund níræðan, teinrétt-
an og kvikan á fæti, á maður
ekki bágt með að trúa því, að
þar hafi einhverntíma farið snögg
ur og tápmikill glímumaður.
Guðmundur missti konu sína,
Ragnheiði Lárusdóttur Blöndal,
fyrir rúmum 8 árum. Þeim varð
9 barna auðið og eru 6 þeirra á
lífi. Hann býr nú hjá dóttur
sinni, Kristjönu, og tengdasyni,
Arnoldi Péturssyni, á Selfossi. —
Svo óheppilega vill tii, að af-
mælisbarnið er rúmliggjandi á
þessum tímamótum.
Vinir hans og kunningjar óska
honum árs og friðar og góðrar
heilsu, svo að hann geti enn um
sinn þreytt glímuna við Elli
kerlingu.
Kgs.
Námskeið í
verkstjórn
NÝTT námskeið hefst mánu-
daginn 7. febrúar n.k. Námskeið
ið er að venju í tvennu lagi,
fyrri hluti 7.—19. febrúar og síð
ari hluti 21. marz — 2. april
n.k. Aðalkennslugrein á fyrri
hlutanum er verkstjórn, en á
þeim síðari vinnuhagræðing.
Nánari upplýsingar gefur Iðnað-
armálastofnun íslands, Skipholti
87.
Frá stjórn Verlcstjóranáin-
skeiðanna.