Morgunblaðið - 07.04.1963, Blaðsíða 4

MORCVNBL .4 ÐIÐ
Sunnudagur 7. aprfl Í963

Gar^ar Pálsson, skipherra:
Öryggismál sjdmanna
A UNDANFÖRNUM árum hefir
mikið verið rætt og ritað um ör-
yggismál sjómanna ög það ekki
að ófyrirsynju, þar sem hvert
sjóslysið hefir rekið annað.
Menn hafa beint skeytum sínum
í ýmsar áttir, og eins og að
líkum lætur hefir Skipaskoðun
ríkisins ekki farið varhluta af
þeirri gagnrýni.
i'egar sjóslys ber að höndum,
spyrja menn gjarnan, hvar or-
sakanna sé að leita, og ef niður-
staðan liggur ekki ljós fyrir, þá
er gagnrýninni oftast beint að
þeim, sem með öryggismálin
fara.
l>ví verður eigi neitað að Skipa
skoðun ríkisins fer með vánda-
samt hlutverk, þar sem þessi
mál eru annars vegar og veltur
því á miklu, að framkvæmd
þeirra sé í fyllsta samræmi við
gildandi lög og reglur á hverj-
um tíma.
Hin ströngu lög og reglugerðir,
sem Skipaskoðun ríkisins á að
sjá um framkvæmd á, verða að
teljast gagnslaus, nema þeim
sé framfylgt af samvizkusemi
og ábyrgðartilfinningu og að það
sé ávalt haft í huga, að van-
ræksla í slíku starfi eða smá
linkind geta haft örlagaríkar af-
leiðingar í för með sér.
Sjómenn verða skilyrðislaust
að geta lagt traust sitt á þessa
stofnun, sem vinnur fyrst og
fremst að öryggismálum þeirra
sjálfra. Störf Skipaskoðunar rík-
ins verða alltaf vegin og metin
eftir þvi sem til tekst hverju
sinni, þess vegna er áríðandi
fyrir þessa stofnun að gefa ekki
höggstað á sér með slælegum
vinnubrögðum.
Því miður hefir framkvæmd
þessara mála hjá Skipaskoðun
ríkisins ekki verið brotalama-
laus og skulu nú færð nokkur
dæmi því til sönnunar:
Um hver áramót fer fram lög-
boðin gkoðun á öllum skoðunar-
skyldum íslenzkum skipum. Full
trúar frá Skipaskoðun ríkisins
koma um borð og eiga lögum
sarnkvæmt að kynna sér að eigin
reynd, að öryggismál viðkom-
andi skips séu í fullkomnu lagi.
Komið hefir fyrir að slíkir
fulltrúar hafa látið sér nægja
að spyrja vakthafandi stýri-
mann, hvort þetta eða hitt, sem
þeir tiltóku, væri ekki til stað-
ar og í lagi og hafi svarið verið
jákvætt, þá hafa þeir tekið það
sem góða og gilda vöru.
Stundum hafa skipaskoðunar-
menn ríkisins fengið að láni
birgðaskrá viðkomandi skips og
hafi þau tæki er skoða átti, ver-
ið á þeirri skrá, þá hafa þeir
talið það fullnægjandi. í>ótt slík
ar skrár væru sannleikanum
samikvæmar, þá er ekki það með
sagt að hinir sömu hlutir séu í
því ásigkomulagi, sem lögin
mæla fyrir um og heldur ekki
víst að hlutirnir séu á þeim
stöðum, sem þeim er ætlað að
vera á.
Þá eru til dæmi um það að
umrædidir menn hafa komið um
borð í varðskip ríkisins og þeim
hefir láðst að skoða hin ýmsu
öryggistæki í þeirri fullvissu að
þar gæti í engu verið áfátt, þar
sem björgunarskipin sjálf ættu
í hlut.
Skoðunarmenn, sem sýna slíkt
ábyrgðarleysi í störfum, eru alls
ekki hæfir, til þess að undirrita
nein skjöl er varða öryggisút-
búnað skipa.
Þá erum við komin að veiga-
milklu atriði, sem vert er að hafa
1 huga. Eru það ekki einmitt
þessar undantekningar, sem
bjóða hættunum heim og eru
oft á tiðum hinn veiki hiekkur
þegar á reynir.
Nú kann margur að spyrja,
verður öllu bjargað með því að
þessum málum sé kippt í lag?
Þesíu svara ég hiklaust neitandi,
hér koma fieiri til, eða sjómenn-
irnir sjálfir og ekki er þeirra
hlutur betri, þegar málin eru
rannsökuð niður í kjölinn.
Hver skyldi trúa því að sjó-
menn gerðu leik að því að hlunn
fara skipaskoðunarmenn, sem að
þessum störfum vinna og með
því móti stofna sínu eigin ör-
yggi í hættu. En því miður eru
Garðar Pálsson.
til dæmi um það, að slíkt hefir
átt sér stað og jafnvel gengið
svo langt að öryggistæki hafa
verið fengin að láni frá öðrum
skipum, til þess að fullnægja
kröfum skipaskoðunarmanna
við slíkar skoðanir, og andvara-
leysið hefir verið svo mikið að
menn hafa hælzt um á eftir.
Þá hefir það komið fyrir að
sjómenn hafa fjarlægt öryggis-
.tæki til stundar notkunar, en
ekki hirt um að setja þau á
sama stað aftur. Slikt kæru-
leysi er vítavert og ætti ekki að
líðast á neinu skipi. Ekki er til
of mikils mælzt, að sjómenn
sinni sínum eigin öryggis og vel-
ferðarmálum af heilum hug og
skulu þeir því hvattir, til þess
að vera vel á verði og láta aldrei
sinnuleysið ná tökum á sér í
þessum málum til ófarnaðar.
Sjómenn, tökum höndum sam
an við Skipaskoðun ríkisins og
rennum styrkari stoðum undir
þetta starf með því að vera bet-
ur á verði en endranær. Við skul-
um tilkynna Skipaskoðuninni
tafarlaust, hvenær sem við verð
um varir við að öryggisútbúnað-
aði skips er áfátt í einhverju.
Skipaskoðun ríkisins ætti að
sjá svo um, að dæmin sem rakin
eru hér að framan og snerta
hana, endurtaki sig ekki.
Aðalfundíir
Meistarasam-
bands bygginga-
manna
AÐALFUNDUR Meistarasam-
bands byggingamanna var hald-
inn 17. marz sl.
Formaður sambandsins, Grím-
ur Bjarnason, setti fundinn og
tilnefndi Gissur Sigurðsson, húsa-
smíðameistara, fundarstjóra og
Jökul Fétursson, málarameist-
ara, fundarritara. Þessu næst
ræddi formaður um ýmis hags-
muna- og framfaramál iðnaðar-
manna, eins og sameiginlega
uppmælingarstofu meistara, hús-
næðismál iðnfélaganna og aukna
menntun iðnaðarmanna.
Þessu næst flutti framkvæmda
stjóri sambandsins, Bragi Hannes
son, skýrslu um starfsemi Meist-
arasambandsins á sl. ári, en starf
semi sambandsins hefur verið
fjölþætt og árangur náðst i
mörgum málum, sem að hefur
verið unnið.
Miklar umræður urðu á fund-
inum um skýrslu formanns og
framkvsemdastjóra. Var Braga
Hannessyni, lem lætur nú af
Sú óvænta áhætta, sem sjó-
menn eiga við að glima, er nógu
mikil, þótt þeir hlutir sem ráða
má við í tíma auki ekki á erfið-
leikana.
Sjómenn ættu að kynna sér
eftirfarandi lagagrein, sem fjall
ar um öryggi skips. í lögum um
eftirlit með Skipum nr. 50, 31.
júlí 1059 gr. 58 segir svo:
Nú er skipi, sem eigi hefir
gilt haffærisskírteini eða farbann
hvílir á, lagt úr höfn eða skip
er annars á ferð óhaffært, án þess
að brýnasta nauðsyn sé til, og
skal þá eigi beita vægari refs-
ingu en varðhaldi.
Réttindasviptingu samkvæmt
þessari grein skai beita við yfir-
vélstjóra, loftskeytamenn og aðra
yfirmenn skips, eftir því sem
við á ef þeir gerast, brotlegir
gegn lögum þessum eða taka þátt
í brottum þeim.
Fyrir noikkrum vikum var
skipi lagt úr höfn hérlendis án
haffærisskírteinis og auðvitað
án lögskráningar. Hefði skip-
stjórinn ótfrað eftir lögskrán-
ingu, á skipið, þá hefði lög-
skráningarskrifstofan neitað hon
um um skráningu, þar sem haf-
færisskírteinið var ekki í gildi
fyrir þá sök að öryggisútbúnaði
skipsins var áfátt.
í þessum tilfelli verður ofan-
greindri lagagrein vafalaust beitt
gagnvart öllum yfirmönnum
skipsins, sannist það að þeir séu
brotlegir. Sjómenn ættu að vita
það, að þessa lagagrein er erfitt
að brjóta, ef lögskráð er á skip,
það sem lögskráningarskrifstof-
an sér um að öllum reglum sé
fylgt.
Nú vaknar sú spurning, hvort
árleg skoðun sé fullnægjandi og
hvort hún ein sé nógu mikið
aðhald kærulausum útgerðar-
mönnum og sinnulausum sjó-
mönnum. Ég fyrir mitt leyti
held að ráða mætti bót á þessu
með því að Skipaskoðun ríkis-
ins hefði tvo færa starfsmenn í
sinni þjónustu, sem framkvæmdu
fyrirvaralausar skoðanir á skip-
um og bátum allt árið um kring.
Starfsvið þeirra ætti ekki að
takmarkast við Reykjavík, held-
ur vera allt landið. Ekki ættu
þessar skoðanir að tefja neitt
skip, nema að öryggisútbúnaður
þess sé í ólagi, og þá er til-
ganginum líka náð.
störfum sem framkvæmdastjóri
sambandsins, þar sem hann hef-
ur verið ráðinn bankastjóri Iðn-
aðarbankans, þökkuð vel unnin
störf í þágu Meistarasambands-
ins.
Nýr framkvæmdastjóri hefur
verið ráðinn að sambandinu og
er það Otto Schopka.
Formaður var endurkjörinn
Grírnur Bjarnason, en aðrir í
stjórn eru: Halldór Magnússon,
mglaram., Ólafur Guðmundsson,
veggfm., Ingólfur Finnbogason,
húsasmm., Finnur B. Kristjáns-
son, rafvm., og Hörður Þorgils-
son, múraram.
Styrktarfélag lam-
aðra og fatlaðra
kaupir Reykjadal
AÐALFUNDUR Styrktarfé-
lags lamaðra og fatlaðra var
haldinn sunnudaginn 24. marz.
Formaður félagsins, Svavar
Pálsson, las upp ársreikninga og
skýrði þá. Starfsemi félagsins
var með svipuðum hætti og
undanfarin ár. Æfingastöðin að
Sjafnargötu 14 var rekin allt ár-
ið og um 40 fötluð börn voru í
2ja mánaða sumardvöl að Reykj-
um í Hrútafirði við sundæfingar.
Tekjur félagsins voru alls kr.
1.158.000,00, en 680.000,00 kr.
fóru til að greiða rekstrarhalla á
æfingastöðinni og kr. 136.000,00
til að greiða rekstrarhalla á sum-
ardvölum fötluðu barnanna, en
kr. 342.000,00 fóru til einkaaukn-
ingar. Hrein eign félagsins í lok
reikningsárs 30. sept. 1962, var
3,9 millj. kr., og eru þá allar
eignir metnar nokkuð undir dag-
virðL
Formaður gat nokkuð um það,
sem skeð hefir á yfirstandandi
ári og fyrirhugaðar framkvæmd-
ir.
Fyrst nefndi hann hve mikill
stuðningur það væri við félagið
að eignast húseignina Eríksgötu
19. Ástríður heitin Jóhannesdóttir
prófastsekkja, arfleiddi félagið
að þessari eign sinni
Tekjur félagsins af sölu merktu
eldspýtnastokkanna hafa nú ver-
ið hækkaðar.
Af þessum ástæðum hefir fjár-
hagur félagsins nú batnað svo, að
talið var fært að ráðast í að
kaupa Reykjadal í Mosfellssveit
til þess í framtíðinni að reka þar
sumardvalarheimili fyrir fötluð
börn. íbúðarhús, útihús o.g 4 'ú
hektarar lands voru keyptar fyrir
1250 þúsund krónur.
Þá kvað hann ákveðið að hafa
símahappdrættið í haust, til þess
að afla fjár til þessara fram-
kvæmda.
Læknir æfingastöðvarinnar,
Haukur Kristjánsson, skýrði frá
því, að 314 sjúklingar hefðu
fengið alls 6619 æfingameðferðir
á liðnu ári. Ræddi hann nokikuð
og skýrði þennan meginþátt
starfsemi féiagsins.
í stjórn voru kosnir:
Svavar Pálsson form.; Andrés
G. Þormar og Baldar Sveinsson,
meðst j ór nendur.
í varastjórn voru kosnir:
Friðfinnur Ólafsson, varaform.;
Eggert Kristjánsson og Vigfus
Gunnarsson, varam.eðstj.
í framkvæmdaráð voru kosnir
til 3ja ára:
Haukur Kristjánsson, læknir,
Haukur Þorleifsson, bankafull-
trúi,
Sigríður Bachmann, yfirhjúkr-
unarkona
Páll Sigurðsson, f.v. trygginga-
læknir, og
Guðjón Sigurjónsson, sjúkra-
þjálfari.
Framkvæmdastjóri félagsins,
Sveinbjörn Finnsson, lét af starf-
inu í des. sl., en annar hefir ena
ekki verið ráðinn í hans stað.
Forstöðumaður æfingastöðvar
féélagsins er nú Guðjón Sigur-
jónsson, kennari og sjúkraþjáif-
ari.
FAO-styrkir auglýsiir
MATVÆLA- og landbúnaðar-
stofnun Sameinuðu þjóðanna
(FAO) veitir árlega nokkra rann
sóknarstyrki, sem kenndir eru
við André Mayer. Hefur nú verið
auglýst eftir umsóknum um
styrki þá, sem til úthlutunar
koma á árinu 1963.
Styrkir þessir eru ýmist veittir
vísindamönnum til að vinna að
tilteknum rannsóknarverkefnum
eða ungum vísindamannsefnum
til að afla sér þjálfunar til rann-
sóknarstarfa. Styrkirnir eru
bundnir við það svið, sem starf-
semi stofnunarinnar tekur til, þ.e.
ýmsar greinar landbúnaðar, skóg
rækt, fiskveiðar og matvæla-
fræði.
Styrkirnir eru veittir til allt að
tveggja ára, og til greina getur
komið að framlengja það tíma-
bil um 6 mánuði hið lengsta.
Fjárhæð styrkjanna er breytileg
eftir framfærslukostnaði í hverju
dvalarlandi, eða frá 150—360
dollarar á mánuði, og er þá við
það miðað, að styrkurinn nægi
fyrir fæði, húsnæði og öðrum
nauðsynlegum útgjöldum. Ferða-
kostnað fær styrkþegi og greidd-
an. Taki hann með sér fjölskyldu
sína, verður hann hins vegar að
standa straum af öllum kositnaði
hennar vegna, bæði ferða- og
dvalarkostnaði.
Umsóknum um styrki þessa
skal komið til menntamálaráðu-
neytisins fyrir 10. maí nk. Sér-
stök umsóknareyðublöð fást í
menntamálaráðuneytinu. — Um-
sókn fylgi itaðfest afrit af próf-
skírteinum, ivo og meðmælL
Það skal að lokum tekið fram,
að ekki er vitað fyrir fram, hvort
nokkur framangreindra styrkja
kemur í hlut íslands að þessu
sinni. Endanleg ákvörðun um val
styrkþega verður tekin í aðal-
stöðvum FAO og tilkynnt í
haust. (Frá menntamálaráðu-
neytinu).
Strengleikar
ný bók eftir
Jónas Tómasson
STREN GLEIK AR, ljóð eftir
Guðmund Guðmundsson, löig
eftir Jónas Tómasson, heitir ný
bók, sem Sunnustef á ísafirði
hefir gefið út. Ljóðaflokkurinn
er 30 stutt ijóð, sem mynda þó
eina heild. Efnið er hugleiðing
skólapilts, sem að loknu námi
heldur heim til æskustöðvanna.
Hann hraðar ferðinni, því að
heima býst hann við að hitta
unnustuna. Eftirvæntingin er
mikiL
Lögin eru 21 við jafnmörg
ijóð, og segir Jónas i formáia
meðal annars: „Hefi ég reynt að
velja þau þannig, að þráðurinn
héldist nokkurn veginn. En vit-
anlega eru margir bláþræðir á
tónverkinu frá minni hendi. Það
er unnið í ígripum, — hjáverk-
um við önnur og ólík störf, i
stuttum og strjálum tómstund-
um. Með þeim vinnubrögðum
hefir það tekið mig næstum 50
ár. Fyrstu lögin komu út 1914.
En það síðasta var fullgert í ár,**