Morgunblaðið - 22.02.1951, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 22. febr. 1951
Sláltannabii'gðirnar
<ag Fjárhagsráð
í SUNNUDAGSBLOÐUNUM
;. 1. gat að líta tilkynningu frá
‘Jfjárhagsráði út af ummælum
,.eins þingmanns“, m. a. um stál-
tunnubirgðir á landinu. Mun hjer
útt við ummæli mín á Alþingi
íiokkrum dögum áður. Þau eru
að vísu ekki rjett eftir mjer höfð,
en það skiptir litlu. Jeg hefi oft
bent ráðuneytunum — sjávarút-
vegs- og viðskiptamála — á það
úður, síðan jeg fjekk vitneskju
um hversu ástatt er í þessu efni,
að hvorki tunnur nje tunnuefni
iyrirfyndist undir nema lítinn
Jiluta af væntanlegri þorskalýs-
jsframleið ,lu ársins.
Fjárhagsráð virðist ver a ann-
arri skoðun og birtir mali sinu
til sönnunar vottorð fra nokkr-
um helstu útflytjendnm þorska-
týsis og er yfirlýst, að undanfarið
Jiafi ekki verið skortur á tunn-
um undir lýsi til utflutnings.
Jeg hefi aldrei haldið því
fram, að undarfarið hmi verið
;;kortur á lýsistunnum og' er því
jþessi vottorðasmölun fjárhags-
'y'.fts alveg út i hött og að því
'I yti villandi, að ráðið gengur
Jramhjá þv , sem til umræðu var,
) . e. birgðunum fyrir fram-
jeiðslu þá, er í hönd fer, og fer
að bisa við að sanna það, sem
aldrei h.faí verið jefengt.
Staltunnuþörfin undanfarið
hefur v rrt lítil, þegar frá er
dregin v ararvertú in síðasta. Þá
140 dagr sem t -garaverkfallið
; tóð, þ l rdi eng-ii tunnur undir
3?orskalysi þeírra, ekki heidur
< ftir aí karfaveiðar hófust og
bolurin með óllu tilheyrandi
íór í f „kímjölsverksmiðjur. Ekki
jieldi r purfu tunnur undir vjel-
'uátalý ið í janúar þ. á., því að
bá v r stöðv n á vjelbátaflot-
anunfi Enn m i a það benda, að
1. ir neyd ust íslendingar til
að ;elja stóran hluta af sínu
úga^a meðai dýsi við lágu verði
og 'hreínsa? til annara nota en
venjulegt er og fór það á tank-
i k 'Um og þurfti því ekki tunn-
xn undir i að lýsi. Það er því
af átlu að státa fyrir þá, sem að
J>t sum m llum standa, þótt ekki
3i. i orði' tunnuskortur að und-
,a örnu -ða á árinu 1950.
úær 1 nnur og tunnuefni, sem
djárhagxað upplýsir, að liggi í
Ja; dinu um 6.600 tunnur, myndi
' a ileg vera ónotaðar enn, ef
Jtl . heíði verið með felldu hvað
Jk rskalýsisframleiðslu snertir að
: unuanförnu, þá væri sennilega
* ki ein tunna til.
Þá birtir fjárhagsráð yfirlýs-
i, gu eða eins konar þakkarávarp
ý á nýrri stáltunnugerð, Stál-
i mbúðir h. f., sem lofar miklu
<g telur ekki að hætta sje á tunnu
í korti framvegis, og er það vel
< rjett reynist ,að þessi verk-
; níðja geti lagt til nægar um-
J uðir undir þorskalýsi togara og
< jelbátaflotans á þessu ári, þótt
J /sismagnið verði mikið eins og
< /nandi er að það verði.
Jjeg vissi ekki, að þessi nýja
v^rksmiðja var svona stælt eins
cg fram kemur í yfirlýsingunni,
< ft það er sýnt, að samvinna henn
< 2 við fjárhagsráð er hin besta
•fipnt er nú ekki sama að eiga
1 »inuefnið ,,í pöntun“ eins og að
1 afa það hjer landfast, eins og
jiú er orðið ástatt með útvegun
efni í stáltunnur á heimsmark-
. ðinum.
En vottorðasmölun fjárhags-
;: áðs virðist ekki hafa náð til
3 eirrar tunnuverksmiðju, sem
áram að þessu hefur framíeitt
v vo að segja allar stáltunnur í
. j andinu — Blikksmíðavinnu-
í tofu Bjarna Pjeturssonar. —
j íún hefur í mðrg ár verið eini
ramleiðandinn á stáltunnum
; J tanda lýsisframleiðendum. Fram
Jeiðsla hennar hefur verið allt
- ð 30.000 tunnur árlega.
Þessi verksmiðja á nú engar
lunnur, ekkert efni svo heitið
jjeti og eigandi hennar Bjarni
j 'jetursson tjáði mjer, þegar í
< asember, er jeg að vanda, vildl
íesta kaup þar á tunnum handa
1/estnic.nnaeyj um, að hann hefði
enga vissu fyrir að fá það plötu-
járn, sem notað er til þessarar
framleiðslu. Þetta þykir mjer
alvarlegt ástand. þegar þess er
gætt, að þorskalýsistunnuþörf
landsmanna er um 45.000 tunn-
ur á ári, ef allt er með felldu og
vertíðir sæmilegar.
Allt undanfarið ár var það að
verða meiri og meiri örðugleik-
um bundið að fá járn keypt í út-
löndum til tunnugerðanna. Leyfi
kunna að vera nóg frá hendi
fjárhagsráðs nú orðið. Það skipt-
ir miklu að hafa þau leyfi, en
það er valdast, hvort þau liggja
fyrir í tæka tíð, svo að unnt sje
að gera innkaup á vörunni með-
an hún er fáanleg eða þau eru
fyrst fyrir hendi, þegar varan er
farin að verða ófáanleg. Það var
svo augljóst, þegar kom fram á
árið 1950, að ófriðarhættan myndi
torvelda þessi innkaup, sem önn-
ur rekstrarvöru innkaup, og
hefði því þurft öllu meiri ár-
vekni við, en raun hefur á orðið
af hendi þeirra, sem vald hafa
á innflutningnum og innkaupun-
um á þessum nauðsynlegu lýsis-
umbúðum.
Það er svo atriði í málinu, a.
m. k. fyrir framleiðendurna, að
verðið á þessum vörum hefur
farið hröðum skrefum vaxandi
á síðasta ári, svo að t. d. myndu
stáltunnur, sem kostuðu 55 kr.
um áramótin í fyrra, kosta 95 kr.
nú, ef efnið á annað borð fæst.
Vonandi rætist betur úr þessu
en á horfist, en til þess að það
geti orðið, þarf ríkisstjórnin að
skerast strax í leikinn og hjálpa
til að útvega járnið. Á það hefi
jeg bent rjettum aðilum fyrir
löngu síðan.
Þetta læt jeg nægja í bili um
stáltunnubirgðirnar og horfur í
því efni. Fjárhagsráð minntist
líka á fiskumbúðir (Hessian-
striga) í greinargerð sinni. Skal
jeg víkja nokkuð að því máli síð-
ar. —
Jóhann Þ. Jósefsson.
Mikið fannfergi
é Akureyri
AKUREYRI, miðvikudag: —
Norð-austan stórhríð með hvass
viðri og mikilli fannkomu brast
á hjer um slóðir í fyrrinótt. og
hjelst allan þriðjudaginn.
Samgöngur um Eyjafjarðar-
hjerað hafa með öllu teppst Og
í gær var nær engin umferð um
bæinn á bílum, nema þá helst
jeppum og vörubílum, og þá
eingöngu á þeim götum, er
liggja nær böíninni
Bifreiðastöðvarnar voru lok-
aðar. Engin mjólk barst til bæj-
arins í gær, en í dag kom mjólk
frá nokkrum bæjum, flutt á
sleðum, sem eru í næsta ná-
grenni Akureyrar. — í dag hef-
ir nær ekkert snjóað.
— H. Vald.
jif f!l Búnaðarjilngs.
KR flysl upp í A-deild
K. R. bar sigur úr býtum í B-
deild á handknattleiksmóti Is-
lands. Sigraði KR Akurnesinga
með 29:11, en hafði áður unn-
ið FH. Færist fjelagið því upp
í A-deild.
Lokstaðan í B-deild varð:
1. K. R....... 2 2 0 54:21 4
2. F. H. . . ..211 31:44 2
3. í. A....... 2 0 2 30:50 0
I A-deild vann Víkingur IR
með 12:9. Staðan er þar þannig:
1. Valur. . .
2. Ármann. .
3. Fram . . .
4. Víkingur
5. í. R....
6. Afturelding.
4 4 0 58:31 8
4 4 0 76:47 8
4 2 2 57:43 4
4 2 2 46:55 4
5 1 4 48:74 2
505 53:88 0
Tveir leikir eru eftir í A-
deild, úrslitaleikurinn milli
Vals og Ármanns og leikur
Fram og Víkings um þriðja
sætið.
Ávarp til íbúa orkusvæðis
Sogsvirkjunarinnar
SÚ STAÐREYND er nú sjerhverjum íbúa orkusvæðis Sogs-
virkjunarinnar ljós, að þetta stóra orkuver getur ekki lengur
fullnægt rafmagnþörfinni. Er nú svo komið, að þegar rafmagns-
notkunin er mest, verður að Ioka fyrir rafstrauminn til nokk-
urs hluta orkusvæðisins. Veldur rafmagnsskorturinn ekki að-
eins öllum almenningi miklum óþægindum heldur einnig ýms-
um atvinnurekstri beinu tjóni.
Það mun því öllum íbúum orkusvæðisins gleðiefni, og þá ekki
síður þeim utan núverandi orkusvæðis, sem geta vænst þess
að fá raforku frá Sogsvirkjuninni, að nú er verið að hefja við-
bótarvirkjun Sogsins, sem mun þrefalda raforkuna. Eru þetta
stórfelldustu raforkuframkvæmdir, sem ráðist hefir verið í hjer
á landi, og munu þær kosta um 158 milljónir króna. Svo vel
hefir þó tekist til um öflun fjár til framkvæmdanna, að það
mun að mestu leyti tryggt, ef fást þær 18 milljónir króna, sem
stjórn Sogsvirkjunarinnar leitar nú eftir með almennu lánsút-
boði innan lands.
Hin nýja virkjun Sogsins er knýjandi hagsmunamál hvers
einasta íbúa núverandi og væntanlegs orkusvæðis Sogsvirkjun-
arinnar. Þeir eiga því mest í húfi, ef virkjunin tefst vegna skorts
á innlendu fjármagni. Auk þess er ekki vansalaust, ef þessar
mikilvægu framkvæmdir þurfa að stöðvast, vegna vöntunar á
jafn litlum hluta kostnaðarfjárhæðarinnar, þegar góðar horfur
eru á að takist að fá allan erlendan gjaldeyri til verksins.
Það er því eindregin áskorun vor til allra íbúa orkusvæðis-
ins, að þeir sameinist um að tryggja Sogsvirkjuninni umbeðið
lánsfje. Þetta er auðvelt, ef þátttaka í skuldabrjefakaupum er
almenn. Vert er að hafa það í huga, að enda þótt beinlínis sje
með þessum framkvæmdum veríð að auka lífsþægindi allra
þeirra, sem raforkunnar eiga að njóta, er hjer ekki verið að
biðja um styrk frá þeim til virkjunarinnar, heldur eru kaup-
endum skuldabrjefanna boðnir háir vextir af því fje, sem þeir
þannig leggja fram í eigin þágu.
Gerið skyldu yðar við yður sjálf og eftirkomendur yðar og
kaupið skuldabrjef Sogsvirkjunarinnar.
Gunnar Thoroddsen, borgarstjóri í Reykjavík, Helgi Hannesson,
bæjarstjóri í Hafnarfirði, Guðmundur í. Guðmundsson, oddviti
sýslunefndar Gullbrigu- og Kjósarsýslu, Ragnar Guðleifsson,
bæjarstjóri í Keflavík, Páll Ilallgrímsson, oddviti sýslunefndar
Árnessýslu, Björn Björnsson, oddviti sýslunefndar Rangárvalla-
sýslu, Jón Kjartansson, oddviti sýslunefndar Vestur-Skaftafells-
sýslu, Ólafur Á. Kristjánsson, bæjarstjóri í Vestmannaeyjum.
AU^AFIRÐING^iJti gaiu A>unaðarþingi tvo kjörgripi, er það
kom saman að þessu sinni. Annar er fundarhamar úr fíla-
beini, en skaftið gcrt úr hreindýrshorni í líki Lagarfljótsorms-
ins. Hitt er fundarbjalla. Fóturinn undir bjöílunni er úr birki
úr Hallormsstaðaskógi. Þar eru útskornar myndir af þremur
höfuðbólum austan Iunds. Myndin hjer að ofan er af bjöllunni
og fæti hennar. Bustarfell sjest þar skorið í fótinn. — (Ljósm.
Mbl.r.ÓI. K. Magnússon).
Fyrsfu fundir
Búnaðarþings
BÚNAÐARÞING er nú tekið
til starfa, en fundir þess eru
haldnir í Góðtemplarahúsinu.
Á þinginu eiga sæti 24 fulltrú-
ar og eru því nær allir mættir.
í gærdag ávörpuðu þingið for-
sætisráðherra og landbúnaðar-
málaráðherra. í dag mun kjör-
brjefanefnd skila áliti sínu.
Við setningu þingsins á þriðju
dagsmorgun, minntist forseti
þess, Bjarni Ásgeirsson, látinna
Búnaðarþingsfulltrúa og starfs-
manna Búnaðarfjelagsins, sem
látist höfðu frá því þing kom
síðast saman.
GJAFIR FRÁ
AUSTFIRÐINGUM
Við setningu þingsins tóku
ýmsir til máls. Meðal þeirra
var Sveinn á Egilsstöðum. —
Færði hann Búnaðarþingi að
gjöf fundarhamar og silfur-
bjöllu, hvortveggja gert af
miklum hagleik. Búnaðarfjelög
in á Austurlandi ljetu gera
þessa gripi til minningar um
Búnaðarþing það er haldið var
að Egilsstöðum í fyrra sumar.
Forseti þingsins þakkaði gjaf-
irnar.
í gærmorgun kl. 10 kom
Búnaðarþing saman til annars
fundar síns. Forsætisráðherra
Steingrímur Steinþórsson flutti
þar ræðu og minntist á ýmis-
legt í 15 ára starfi sínu í þágu
Búnaðarfjelagsins, en er hann
varð ráðherra í núverandi rík-
isstjórn, hafi hann óslitið ver-
ið búnaðarmálastjóri í 15 ár.
Þá tók Hermann Jónasson
landbúnaðarmálaráðherra til
máls. Ræddi hann ýms þau
mál, sem efst eru á baugi í
framfaramálum landbúnaðar-
ins, sem hann óskaði að þing-
ið fjallaði um og afgreiddi, m.
a. viðvíkjandi lánsfje til land-
búnaðarins, ræktunarmál og
kynbætur búpenings.
Búnaðarþing í boði
forsæfisráðherra
FORSÆTISRÁÐHERRA,
Steingrímur Steinþórsson, og
kona hans höfðu í gær inni
miðdegisboð í forsætisráðherra-
bústaðnum fyrir nokkra full-
trúa á Búnaðarþingi, ráðhqrra,
forseta Alþingis, þingmenn o.
fl. gesti.
Nokkrir fulltrúar eru enn ó-
komnir til Búnaðarþings. Hef-
ur veðurfar valdið töfum á
ferðalagi þeirra.
Maður skaðbrennisf
í Hafnarfirði
Frá frjettaritara Mbl.
í Hafnarfirði.
ÞAÐ SLYS varð í Vjelsmiðju
Hafnarfjarðar í gær, að Sigur-
jón Guðjónsson, Aústurgötu 19,
brenndist mikið í andliti, er
sprenging varð við gasvinnslu-
tæki.
Sigurjón var að hreinsa tæk-
ið, og hefur á einhvern hátt
komist neisti að því með þeim
afleiðingum, að eldblossinn stóð
út úr því framan í Sigurjón.
Ekki er vitað á hvern hátt eld-
j urinn hefir borist að tækinu.
j Sigurjón var fluttur í St. Jó-
1 sepsspítala í Hafnarfirði, og var
i þar gert að sárum hans.
Eisenhower kominn
li! Frakklands
PARÍS, 2L febr.: — Eisenhovver
hershöfðingi er kominn til
Parísar, þar sem hann tekur
við yfirstjórn Atlantshafshers-
ins. Verða aðalbækistöðvar
hans í Frakklandi, að líkindum
til húsa í grennd við Versali.
Sennilega verður lokið húsa-
gerðinni í endaðan maí í vor.