Morgunblaðið - 24.08.1945, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagu 24. ágúst 1945
Áttræður:
Jón Brynjólfsson, trjesmiður í Vík
JÓN BRYNJÓLFSSON trje-
smiður og fyrrum vegaverk-
stjóri í Vík í Mýrdal er 80 ára
í dag.
Jón er fædÖur í Breiðuhlíð
í Mýrdal 24. ágúst 1865. Voru
foreldrar hans merkishjónin
Brynjólfur Guðmundsson og
Þorgerður Jónsdóttir ljósmóð-
ir. Þegar Jón var á öðru ári
fluttu foreldrar hans að Litlu-
Heiði og bjuggu þar síðan öll
sín búskaparár. Þorgerður,
móðir Jóns, var fjölda mörg ár
ljósmóðir í Mýrdal og vanp þar
mikið og göfugt starf. Hún
mun hafa tekið á móti yfir 300
börnum. Þegar fátæk heimili
áttu í hlut eða aðrir erfiðleilcar
steðjuðu að, brást það aldrei,
að Þorgerður tæki hvítvoðung
inn með sjer heim að Heiði og
fóstraði hann, þar til móðirin
var staðin upp úr sængur-
legunni. Þeir eru ekki fáir Mýr
dælin’garnir, nú upp komnir, er
fengu þessa aðhlynningu hjá
hinni hjartagóðu ljósmóður
fyrstu dagana á lifsleiðinni.
Jón Bryjólfsson ólst upp
í foreldrahúsum og dvaldist
þar fram yfir tvítugt. En þá
fór hann að heiman og tók að
stunda trjesmíðanám hjá Magn
úsi S. Blöndahl í Hafnarfirði.
Var hann hálft annað ár við
námið og hlaut sveinsbrjef að
því loknu. Hefir Jón oft minst
veru sinnar í Hafnarfirði og
kveðst aldrei hafa haft betri
húsbændur en þau Blöndahls-
hjón. Að loknu námi stundaði
Jón ýmiskonar vinnu í Mýr-
dal, aðallega smíðar.
Jón kvæntist 1893 Rann-
veigu Einarsdóttur oddvita
Einarssonar frá Rofabæ í Með-
allandi, dugmikilli konu. —
Fyrsta árið dvöldu ungu hjón-
ip á Litlu-Heiði. En vorið 1895
reistu þau bú á Höfðabrekku,
fyrsta árið á fjórða parti jarð-
arinnar, en síðan á hálfri jörð-
inni.
Ekki voru efnin mikil, þeg-
ar byrjað var að búa, því enda
þótt Jón hefði nóg að starfa við
smíðar, safnaði hann ekki fjár-
sjóði. Kaupið var aðeins hálf
önnur króna á dag, en vinnan
12—16 tímar. Jón byrjaði bú-
skapinn á Höfðabrekku með
lántöku, og ekki auðnaðist hön-
um að greiða lánið til fulls fyr
en hann hætti búskap, eftir 12
ár. Þeir, sem þekkja skap Jóns
munu fara nærri um, að ekki
hefir- honum fallið það vel að
sitja með stofnskuldina öll bú-
skaparárin. En fátæktin og basl
ið hefir margan íslenskan bónd
ann grátt leikið, fyrr á árum.
Oft var þröngt í búi á Höfða-
brekku, en aldrei var þar sult-
ur, þótt barnahópurinn væri
stór, en búið smátt. 32 ær voru
í kvíum, þegar flest»var. Eitt
sumar voru kýrnar þrjár, en
um haustið hrapaði ein — sú
eina, sem var mjólkandi — og
var þá ekki mjólkurdropi til
handa öllum barnahópnum. —
Svona gekk það til. En Höfða-
brekkan var líka gjöful. Fugl-
inn í bjarginu gaf margan
munnbitann. Kom það fyrir, að
farið var niður í hamrana á
vorin og grapið eftir hvanna-
rót, til búdrýginda. Oft kom
góður reki á fjöruna. Alt var
notað.
Þannig liðu búskaparárin á
Höfðabrekku. Þau'voru oft erf-
ið. Eftir 12 ár brá Jón búi og
flutti til Víkur. Bygði sjer í-
búðarhús þar með hjálp Hall-
dórs Jónssonar kaupmanns. —
Þar hefir Jón búið alla tíð síð-
an.
Jóni Brynjólfssyni hefir vegn
að vel í Vík. Fyrstu árin stund-
aði hann aðallega smíðar. Stóð
hann fyrir smíði margra húsa í
Vík og víðar í sýslunni. Var
sóttst eftir Jóni til smíða, því
að hann var ekki aðeins góður
smiður heldur var hann slíkur
afburða verkmaður, að fáir
voru hans jafningjar.
Arið 1915 var Jóni falin verk
stjórn við vegagerð ríkisins í
Mýrdal og hafði það starf með
höndum í 29 ár. Var það ein-
róma álit yfirmanna Jóns, að
þetta starf hafi hann leyst af
hendi með hini mestu prýði.
Jón krafðist oft mikils af
þeim mönnum sem hann hafði
í þjónustu sinni, en mestar kröf
ur gerði hann jafnan til sjálfs
sín. Hann hlífði sjes aldrei. —
Ekki ljet Jón ganga á hlut
verkamanna sinna; var þeirra
stoð og stytta, er á reyndi. —
Var verkamönnum hlýtt til
Jóns, þótt stundum væri hann
kröfuharður. Hann vildi öllum
rjett gera.
Þau Jón og Rannveig eign-
uðust 10 börn! þrjú dóu í æsku.
Ein dóttirin, Steinunn, gift Val
mundi Björnssyni brúarsmið í
Vík, andaðist í maí s.l. Við frá-
fall hennar var mikill harmur
kveðinn að hinum aldurhnignu
foreldrum. Steinunn og Val-
mundur höfðu heimili í sama
húsi og gömlu hjónin og var
Steinunn þeim einkar góð og
hjálpsöm, þótt sjálf ætti hún
við vanheilsu að stríða. — Hin
börnin sex, sem eru á lífi, eru:
Magnús, húsasmíðameistari í
Reykjavík, Ólafur, verslunar-
fulltrúi hjá Verslun Halldórs
Jónssonar í Vík, Þorgerður,
gift Einari Erlendssyni versl-
unarfulltrúa hjá Kaupfjelagi
Skaftfellinga í Vik, Brynjólfur,
-skipstjóri, Reykjavík, Guðrún,
gift Guðmundi Þorsteinssyni,
rafmagnsmeistara, Reykjavík,
Einar, bílstjóri í Reykjavík. —
.011 eru börinin hin mannvæn-
legustu og prýðilega gefin til
munfls og handa, eins og þau
eiga kyn til.
Nú er Jón Brynjólfsson hætt
ur störfum að mestu, enda er
heilsa hans þannig, að erfiðis-
vinnu þolir hann ekki lengur.
En sálarkröftum heldur hann
óskertum. Jón hefir miklu dags
verki lokið. Hann hefir unnið
dyggilega, í blíðu og stríðu, og
getur því rólegur tekið sjer
hvíld frá störfum. Sjálfur er
hann allvel efnum búinn, og
framtíð barnanna trygð. „Við
getum aldrei nógsamlega þakk
að börnunum okkar fyrir það,
hve góð þau hafa verið okkur“,
sögðu hin öldruðu heiðurshjón
við mig, er jeg heimsótti þau
á dögunum.
Hinir mörgu vinir Jóns Bryn
jólfssonar og Rannveigar konu
hans óska þess af alhug, að æfi
kvöld þeirra megi verða bjart
og fagurt. J. K.
— Togarakaupin
Framhald af 1. síðn
nnuxdsson, Gunna,r .skip.amiöl-
árl :Gúð,j(jiissqn og Oddur út-
gerðarinaður I'Ielgason utan,
að tilhlutun Nýliyggingaráðs,
til þess að athuga mögujeika
á skipabyggingunt í Svíþjóð,
Ilanmörku og Knglandi. Var
Ólafur skipaverkfræðingur
Sigurðsson í för með þeini,
sem sjeríróður ráðunaútur. •—<
Enn liggja eigi fyrir full-
komnar upplýsingar um verð-
lag og afhendingartíma í Sví-
þ.joð og Danmörku. Hinsveg-
ar hefur nefnd þessari tekist,
að fá föst tilhoð í alt að 30
skip frá Englandi, er afhend-
ist Islendingum ýmist.á árinu
1946 eða fvrir mitt árið 1947.
Verðtilboð þessi eru frá fimm,
aðal togarasmíðastöð vum í
Bretlandi, og gegn því að kau’p
andinn sje einn og sami aðili.
Stærð skipanna er enn ekki,
endanlega ákv.eðin. en verður
frá 140—170 fet, með gufu-
vjel eða dieselv.jel, eftir því
sem íslendingar óska. Er ætl-
ast til, að um það verði sám-
ið endanlega á næstunni.
Verð stærstu skipanna er
1,8—1,9 rnillj. króna, og hinna
í hlutfaili við það.
Þar-sem filboð þessi eru háð
því skilyrði, að kaupandinn s.je
einn og að tafarlaust verði
gengið að þeim eða frá, hefur
þótt nauðsynlegt, að ríkis-
stjórnin tæki málið í sínar
hendur og yrði samningsaðili.
Hefur ríkisstjórnin heimilað
nefndinni að ganga frá þess-
um kaupum og sjálf hefur
leyfi til að láta smíða fyrir
íslendnga sex togara í jlret-
landi. Góðar horfur virðast
%
þó vera á því að viðbótarleyfi
fáist.
Enn er ekki hægt að segja
með vissu hvernig málinu 'lykt-
ar, en unnið er að því að afla
nauðsynlhgra leyfa bréskra
stjórnarvalda.
Bráðabirgðalög þau. er
néfnd eru hjer að framan, eru
á þessa leið:
Bráðabn’gðalögin.
Bráðabirgðalög um togara-
kaixp ríkisins.
Forseti Islands gjörir kunn-
ugt:
Forsætisráðherra hefir t.jáð
m.jer. að með því að eitt af
aðalatriðiun í stefnuskrá rík-
isstjórnarinnar sje að hlutast
til um að nýjir togarar verði
keyptir til landsins, þá hafi
farið fram ýtarlegar athugan-
ir á þessu : máli, bæði innan
lands og utan. Þessar athugán
ir hafi leitt í 1 jós, að öruggasta
leiðin til þess að fá togara
byggða erlendis fljótt og'með
hagkvæmustu kjörum sje, að<
ríkisstjórnin gerist aðili að
væntanlegum samningum um
togarasmíðina. Jafnframt sje,
nauðsynlegt' að hefjast handa
nú þegar um þær samninga-
gerðir.
Með því að jég fellst á, að
brýn nauðsyn s.je á því að
semja um smíði togara nú þeg
ar, gef jeg út bráðabirgðalög
samkvæmt 23. gr. stjórnar-
skrárinnar á þessa leið :
stjórnin aflað s.jer nauðsynlegr
ar heimildar í þessu skyni
með bráðabirgðalög'um, er út
voru gefin 23. þ. m.
Ríkisstjórnin vill benda á,
og vek.ja á því alveg s.jer-
staka athygli, að með þessari
ráðstöfup hefir þó eigi enn
tekist að tryggja íslendingum
kaup á umræddUnj 30 togur-
um, heldur er hjer aðeins urn
að ræða samning við hlujað-
eigandi skipasmíðastöðvar. •—,
Hvort, tekst.að fa skipin, velt-
ur á því, hvort bresk stjórnar-
völd heimila að skipin verði
byggð fyrir íslendinga, — en
eins og áður er fram tekið,
hefur hingað til aðeins fengist
1. gr, Ríkisstjórninni er
heimilt að láta. smíða eða
kaupa allt að 30 togara erlend-
is með það fyrir augum, að
þeir verði seldir einstaklingum
fjelögum eða bæjar- og s.veit-
arfjelögum.
2. gr. Til framkvæyida sam-
kvæint 1. gr. er ríkisstjóniinni
heimiit að taka allt a'ð 00
niillj, króna lán, er greiðist
upp, er skipin hafa verið seld.
3. gr. Lög þessi öðlast þeg-
ar gildi.
tiiiiiiMiniiiiiiiiniiBUBawwmBamMaiitaBW"
ÖL
faffnuá ^JtiorlacLuó =
hæstarjettarlögmaður 1
Aðalstræti 9. Sími 1875. 1
«HHuuuuiiiiiiiiumumRniuuomiuuau'
Robert Slorm I
WrliLE CUT5

COMH ÁNO GBT
'EMl
GRA3
THE <
CEIUNS
mm
ceseryed.
1) ’ Leftýr— Helvígkúr. Hann er löggi. „Vinur
n“; — Upp með kruinlúhnar.
•3) „Vinurinn“ brýtur
iðú óg kallar út til
hinna lögre^lujnannanna: — Svona, strákar, komið
nú'og sækið þá! _
x >■ i »• fiA ■»& v;'5 s * ''"14(t'-?