Morgunblaðið - 10.12.1943, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 10. des. 1943,

^J^uenjyjóÁin oc^ ^JÍeimiiiÉ

mw
-* W *♦..*•• V *.**♦* *♦**♦* V *♦* **♦ *♦*
^JJia fí
er
9
á jii Á L’
ona
?
*«—«—«—»
Hvað er gáfuð kona? Hvern
ig getum við í raun rjettri skil-
greint, hvað gáfuð kona sje?
Er það fyrst og fremst hin
sprenglærða og fróða kona, sem
er gáfuð? Er það hin fjölhæfa
kona? Er það konan, sem með
elju sinni og dugnaði, hefir
komist í ábyrgðarstöðu í lífinu?
Er það konan sem er fræg? Er
það hin slungna, skarpskyggna
kona?
Kvenlegur yndisþokki og
kvenleg fegurð, hefir verið skil
gFeint ótal sinnum af frægustu
skáldum og listamönnum. En
það virðist ekki hafa verið
fyllilega krufið til mergjar af
neinum, hvað gáfuð kona sje,
í þess orð fyllstu merkingu.
Það á ef til vill rætur sínar að
rekja til þess, að um aldarað-
ir var litið á gáfurnar sem einka
eign karlmannsins. Það var
(hann, sem hafði byggt upp
heiminn, og rjeði þar lögum og
lofum. Konan hlaut ekki stöðu
þá í þjóðfjel., sem henni bar,
sem var hennar frumrjettur,
sem mannlegrar veru. Karl-
maðurinn viðurkenndi treglega
að konan ætti nokkuð til, er
gáfur hjetu. Sumir hafa sagt
að eina gáfaða konan sje sú,
sem sje nógu gáfuð til þess að
láta ekki á því bera. Ekkert
geti konan gert heimskulegra,
en láta bera meira á gáfum
sínum en fegurð. Að sjerhver
kona hljóti í vöggugjöf sinn
skerf af kvenlegri viðkvæmni
og kvenlegum yndisþokka, og
það sje henni nóg. Þær eigi ekki
að ráðast inn á umráðasvið
karlmanna á neinn hátt, en það
sjeu þær að gera, þegar þær
skifti sjer af opinberum mál-
um o. s. frv. Staða konunnar
sje á heimilinu, og hvergi ann-
arsstaðar.
Vera má að þetta sje rjett.
Annars er þessi deila um jafn-
rjetti kvenna og karla úrelt.
Húfi er jafn úrelt og hatturinn,
sem frú Pankhrust bar, í bar-
áttu sinni fyrir kosningarrjetti
kvenna.
Frú Pankhrust var sönn gáfu
kona. Ekki aðeins vegna þess,
að hún barðist ötullega fyrir
kosningarjetti kvenna, heldur
og vegna þess að hún gerði svo
mikið til þess að fylgja fram
sannfæringu sinni, um jöfn
borgararjettindi karla og
kvenna. Og vegna þess að hún
skyldi, að aðeins með full-
komnu jafnrjetti, er hægt að
ná því samræmi á milli mann-
anna sem vera ber, og nauð-
synlegt er, til þess að vel fari.
Þess vegna er ekki lengur
talað um, hversu góðar gáfur
konunnar sjeu, borið saman við
gáfur mannsins. Það er líka tæp
ast mögulegt, því að karlmað-
Urinni og kvenmáðurinn eru
svo ólíkar verur, og ólíkum
hæfileikum gæddar.
Hæfileikar konunnar eru
óstöðugri og dreifðari. En hún
á hægara en karlmaðurinn með
að beina huganum að fleira en
einu starfi. Kvenprófessorinn
er t. d. miklu líklegri til þess
að geta gert við sokkana sína,
tekið til í herberginu sínu og
eldað handa sjer matinn, en
karl-prófessorinn. — Honum
dytti sjálfsagt aldrei í hug, að
fást við slíkt, teldi það langt
fyrir neðan virðingu sína.
Margir ætla, að eina gáfaða
konan sje sú, er hafi hlotið
góða menntun, sje lærð. Þetta
er hinn mesti misskilningur.
Gott dæmi um gáfaða konu, er
einmitt konan, sem stjórnar
heimili, í þess orðs fylstu merk
ingu. Við ættum að gefa gaum
að henni, sjá, hversu mikið af
hyggindum og reynslu hún
þarf til að bera, og hversu ótal
mörg og ólík störf hún þarf
að inna af hendi.
Annað dæmi um gáfaða konu
er þú, sem er tvö hundruð pró-
zent kvenleg, og beitir öllum
hugsanlegum brögðum, til þess
að ná sjer í mann (sem er til-
töluega auðvelt) og einnig til
þess að halda honum (sem er
nú ekki eins auðvelt). Þetta er
mikið starf, sem krefst leikni
hershöfðingja, seiglu hins ó-
breytta hermanns, þolinmæði
stjórnmálamanns og miskunar-
'leysis einræðisherra. Og svo
þessa sjötta skilningarvits,
sem er annað dæmi um gáfur.
★
Þá er það hin metnaðargjarna
kona, sem sýnir gáfur sínar í
því, að ná sem mestum frama
í lífinu, komast í einhverja
góða stöðu, eða byggja eitt-
hvað upp af eigin rammleik.
Það er aðeins hættulega auð
velt fyrir slíka konu að missa
jafnvægið, kastast út í eitt-
hvert eitt starf, á kostnað alls
annars. Sú kona, sem þannig
gefur sig alla að einu áhuga-
onáli tapár miklu meira við
^það, en karlmaðurinn. Hann
getur frekar, sjer að skaðlausu,
valið einhliða lífsstarf.
Konan er í eðli sínu fjölhæf-
ari, tilfinningarnæmari og ó-
sjálfstæðari en karlmaðurinn,
og getur þess vegna beðið ó-
metanlegt tjón við það, að
sökkva sjer þannig niður í eitt
starf, á kostnað annarra. Hún
getur ekki kallast gáfuð kona
og hún glatar að öllum líkind-
um einnig lífshamingju sinni.
Ef til vill er Madame Curie
sígildasta dæmið sem til er,
um gáfaða konu. Hún lagði
ekki aðeins sinn vísindalega
skerf til heilla öllu mannkyn-
inu, heldur giftist hún í fátækt
manninum sem hún elskaði og
annaðist heimili, mann og börn
af hinu mesta ástriki. Það er
ekki hægt að segja um, hvort
hún náði betri árangri á sviði
vísindanna eða heimilisins.
Undirbúningur jóianna
fer í hönd hjá húsmæðrum, því að þær vilja að allt sje
tilbúið í tæka tíð, öllum bakstri, hreingerningum o. s. frv.
sje lokið fyrir hátíðina, því að þá vei’ður allt að vera fínt
og fágað og allir verða að fá að borða það besta, sem til
er. — Því er svo varið með margar húsmæður, að þeim
finst þær engin jól geta haldið, ef þær ekki hafa á boð-
stólum nokkrar tegundir af heimabökuðum kökum.
í næstu kvennasíðu mun frú Ingibjörg Jónsdóttir fyrv.
forstöðukona Húsmæðraskólans á ísafirði, gefa hús-
mæðrum nokkrar góðar kökuuppskriftir.
Hjer er mynd af fallegu stofuhorni, með einföldum en smekklegum húsgögnum. — Mynd-
•f t « í . in i er * úr 'amerísku blaði.
“ M ! { * 1 • ■ ■ »■ # t 1 í 11 *■' ‘* M ! t * Hí'0> * H'to ) )4lt I 1 ( ' ' ’ i 11; 1
^JJúó - ^JJeimiL
Hús geta allir byggt sjer, sem
peninga hafa. En það er ekki
eins auðvelt að bi'eyta húsi í
heimili.
Það hefir löngum verið hlut-
vei'k konunnar, að gera heimil-
isbraginn hlýlegan, breyta hinu
kalda húsi í hlýlegt heimili.
iÞqð er göfugt hlutverk, er
hver kona ætti að vera hreykin
af, að rækja.
Þa*ð eru 'til þær húsmæður,
er hyggja heimilisbraginn kom-
inn undir því, að húsgögnin
sjeu falleg, og fari vel saman.
Það hefir auðvitað mikið að
segja. Hver hlutur er að nokkru
leyti uppfyllt ósk, er hefir ef
til vill kostað svo og svo mikla
erfiðleika og fórnir. En það eru
samt ekki húsgögnin, sem heim
ilið mótast af, og gera það að
verkum að barnið langar heim,
þegar því líður illa.
Okkur þykir jafn vænt um
heimilið okkar, þótt þar sje
lágt undir loft, og lítið um glæsi
leg húsgögn. Það er andrúms-
loftið á heimilinu, sem mest
hefir að segja, og það er hús-
móðurin, sál heimilisins, er ræð
ur mestu þar um.
Það þarf að ríkja þannig andi
á heimilinu, að allir meðlimir
þess geti lifað saman í sátt og
samlyndi. Það þarf að geta veitt
sjerhverjum það sem hann
þráir og þarfnast mest, þeim
þreytta hvíld, þeim sorgmædda
huggun, þeim, sem beðið hefir
skipsbrot höfn o. s. frv. Þá fyrst
verður húsið að heimili, og orð
ið „að koma heim“, þau dá-
samlegustu, sem til eru.
En húsmóðirin ein getur ekki
kómið þessu til leiðar, hversu
óeigingjörn og mikilhæf sem
hún er. Öll fjölskyldan verður
að hjálpast að. En það vill nú
oft fara svo, að litið er á óeig-
ingirni og sjálfsafneitun hús-
móðurinítar eins og hvern ann-
án sjálfsagðan hlut. Það er
talið sjálfsagt, að hún sitji allt-
af á hakanum.
„Römm er sú taug, sem rekka
dregur föðurtúna til“, segir
fornt spakmæli, og víst er
að þegar börnin eru fullvaxta, I
hafa yfirgefið æskuheimilið og !
eru farin að lifa lífinu af eigin
rammleik, þá er það oft fyrsta
hugsun þeirra ef lífið hefir á
einhvern hátt leikið þau gráft
eða þeim líður illa, að komasf
heim, og oft ér það liíri bjaítá
minning um æskuheimilið, er
heldur þeim uppi.
íslensk námsmær
vestra
Myndir af íslensku námsfólki
vestra birtast tíðum í amerísk-
um blöðum. Nýlega birtist
þannig myndin hjer að ofan í
einu blaði vestan hafs. Hún er
af ungfrú Oddnýju Stefánssort,
sem stundar nám við háskólann
í Minneapolis. Leggur hún
stund á verslunarhagfræði.
A
ii
Gamalt ráð
við kvefi
Fólki er mjög gjarnt á að fá
kvef um þetta leyti árs. Margir
eru þeirr-a skoðunar, að kvef
sje eiginlega enginn sjúkdóm-
ur, og sinna því þess vegna ekki
serri skyldi. Þeir setja stollt sitt
í, að vera á ferli kvefaðir, með
rautt nef, vot augu, síhnerrandi
og hóstandi, og smita þannig
fjölda annarra í stað þess að
vera í rúminu, þar til kvefið er
batnað, þó ekki sje nema um
nefkvef að ræða. Nefkvef getur
í sjálfu sjer verið slæmt, og ef
óvarlega er farið getur það
haft alvarlegar sjúkdóms afleið
ingar.
Gamalt húsráð við kvefi, er
að anda að sjer kamillutesgufu.
Sterkt kamillute er hitað á
pönnu, og síðan setur maður
andlitið yfir gufuna, breiðir
handklæði yfir höfuðið til þess
að hin græðandi gufa nái að
leika um andlitið, og andar
henni að sjer, upp í nef og
munn.
Það nægir að vera yfir guf-
unni.í.5 mínútur í einu.
" Þetta ódýra húsráð er mjög
tónðhægt, og tilvinnandi íyrir
þá sem- ekki þekkja -það, að
vita, þyersu vel þ^að gefst.