Morgunblaðið - 23.08.1938, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 23. ágúst 1938.
Pólitfsk
málafsrli á döfinni
f Austurmork
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Lögbirtin gablað Þýska-
lands birtir í dag ný
lög, þar sem Hitler ríkis-
stjóri skipar sjerstakan dóm-
stól í Vínarborg til að höfða
mál gegn fyrverandi vald-
höfum Austurríkis.
Er hinum fyrverandi vald-
höfum gefið að sök rjettar-
morð og þjóðhættulegar
framkvæmdir.
Ef dómstóllinn finnur hina
ákærðu seka, má, samkvæmt
þessum nýju lögum gera eig-
ur þeirra upptækar og dæma
af þeim ríkisborgararjettindi
þeirra.
Talið er að meðal hinna
ákærðu sje Schussnigg fyr-
verandi kanslari Austurríkis
og margir ráðherrar sem sæti
áttu í stjóm Austurríkis, er
Hitler braust þar til valda.
Einnig er talið, að ákærð-
ir verði borgarstjórar í ýms-
um bæjum og embættismenn,
sem áttu þátt í að mál voru
höfðuð gegn nazistum og
þeir dæmdir fyrir pólitísk
afbrot.
Engar vinnudeil-
urá Norðurlönd-
um I framtlðinnl
Frá frjettaritara vorum.
Khófn í gær.
Danska blaðið „Poli-
tiken“ ræðir í dag
ráðstafanir þær, sem Svíar
og Norðmenn hafa á döf-
inni til að koma í veg fyr-
ir vinnudeilur, bæði hvað
snertir verkföll og verk-
bönn.
Sænskir verkamenn og
atvinnurekendur hafa ný-
lega rætt leiðir til að koma
í veg fyrir vinnudeilur, en
um árangurinn af við-
ræðum þessum er ekki enn
kunnugt.
Foringi verkamannasam-
takanna sænsku, Calen, hef
ir látið svo ummælt, að
Svíar sjeu ná að gera
ráðstafanir til þess að fjrrir-
byggja vinnudeUur án
þess, að setja um það sjer-
stök lög.
Norðmenn hafa einnig á
döfinni slíkar ráðstafanir.
Fyrirsögnin á greininni í
„PoIitiken“ um þessi efni
segir: „Engar vinnudeilur
á Norðurlöndum í fram-
tíðinni“.
Blaðið segir, að alstaðar
sje nú orðið viðurkent, að
vinnudeilur leiði ekkert af
sjer nema tap fyrir aila
aðila og ómetaniegt tjón
fyrir þjóðarheildina.
Bresk-ítalski sáltmáfi
inn úr sögunni
Svar Franco§ um
brollflulning sjálf-
boðaliða veldur
erfiðleikum
Frá frjettaritara vorum.
Kköfn l gær.
Svar Francos við tillögum hlutleysisnefndarinnar,
um brottflutning erlendra sjálfboðaliða á Spáni,
hefir nú loks verið birt í heild, og af svarinu, og
þeim móttökum, sem það hefir fengið, má ráða, að það
valdi frekar nýjum erfiðleikum heldur en að það dragi úr
þeim.
Franco gengur í aðalatriðum inn á tillögurnar um
bi'ottflutning erlendra sjálfboðaliða, en setur hinsvegar
svo ströng og ákveðin skilyrði, að ólíklegt þykir að Bretar
muni geta gengið að þeim.
I svarinu er skilyrðislaust heimtað að Franco stjórnin verði
viðurkend hemaðarrjettindi til handa áður en brottflutningur
sjálfboðaliða hefst.
„The Times“ nefnir svar Francos „grímuklædda neitun'
Er talið, að svarið muni ríða hlutleysisstefnunni að fullu og um
leið koma í veg fyrir vinsamlega samvinnu milli Breta og ítala
og eyðileggja með öllu bresk-ítalska sáttmálann.
Utanríkismálaráðherra Itala,
Ciano greifi, svaraði í gær ásök-
unum Breta um að ítalir hefðu
nýlega sent vopn og hermenn
til Spánar. Sagði Ciano greifi,
að enginn fótur væri fyrir þeim
ásökunum, en Bretum væri nær
að líta til Frakka, því þaðan
kæmi sjálfboðaliðar og hergögn
til rauðliða.
Lundúnablaðið „News Cron-
icle“ segir í dag, að raunveru-
lega sje bresk-ítalski sáttmál-
inn úr sögunni.
Álit Leon Blum.
London í gær F.Ú.
Meðal þeirra, sem hvassast
gagnrýna svar Francos, er Le-
on Blum leiðtogi franskra jafn-
aðarmanna. Segir hann, að
hvorki Frakkar nje Bretar geti
talið svar hans viðunandi á
nokkurn hátt. Kemur sú skoð-
un fram hjá Leon Blum og
fleirum, sem um málið skrifa í
Frakklandi, að annaðhvort sje
Franco viss um framhalds-
stuðning bandamanna sinna,
eða hann sje háðari þeim en
hann hingað til hefir. þóttst
vera og hafi hann með svari
sínu sýnt Chamberlain mikla
lítilsvirðingu.
í franska blaðinu „Popu-
laire“ er þess krafist, að fransk-
spænsku landamærin verði opn-
uð á ný fyrir hergagnaflutninga
til Spánar.
Skoðun Breta.
Blaðið „Manchester Guard-
ian“ birtir fregnina undir fyrir
sögninni „Franco hershöfðingi
hafnar tillögunum um brott-
flutning sjálfboðaliða“.
I svari Francos kemur fram
að hann vill losna við eftirlit á
sjó og að hann muni ekki fallast
á, að flugvjelar verði notaðar
til eftirlitsstarfs. Þá kveðst hann
skuldbinda sig til að viðhalda
sjálfstæði Spánar og enginn
hluti Spánar, hvorki heima fyr-
'ir nje í öðrum heimsálfum,
verði af hendi látinn við aðrar
þjóðir.
Brottflutningurinn
farinn út um þúfur.
Yfirleitt er sú skoðun ríkj-
andi, að breytingartillögur
Francos um framkvæmd til-
lagnanna sjeu þess eðlis, að
þótt hann hafi fallist á tillög-
umar í grundvallaratriðum,
muni áformið um brottflutning
sjálfboðaliðanna fara út um
þúfur.
Breskir stjórnmála-
menn á ráðstefnu.
Plymouth lávarður, formað-
ur hlutleysisnefndarinnar, kom
til London í dag ,og hefir hann
í dag verið á ráðstefnu í utan-
ríkismálaráðuneytinu. Hlutleys-
isnefndin fær svar Francos til
meðferðar. Chamberlain for-
sætisráðherra er kominn til
London og Halifax lávarður, ut-
anríkismálaráðherra er vænt-
anlegur til London á morgun
frá Yorkshire, þar sem hann
hefir dvalist í sumarleyfi.
Heilsa Chamberlains forsæt-
isráðherra er nú orðin svo góð,
að búist er við að hann fari aft-
ur frá London á miðvikudag,
komi ekkert óvænt fyrir, til
þess að halda áfram sumar-
leyfi sínu.
Reykjavíkunnótið. Kappleikn
um, sem fram átti að fara milli
Vals og K. R. á sunnudaginn, var
frestað vegna hins sviplega frá-
falls mæðgnainia í Ási. Lárus Sig-
urbjörnsson er, sem kunnugt er,
formaður K. R. R. Leikurinn fer
fram í kvöld kl. 6.45.
iiiiiiiHiiiiiiiiiuiiiiiKtiiiiiiiiiiiiiiiiHiuiiiitiiminmnKuiimiMi
5 5
| Horty ríkisstjóri 1
hjá Hitier
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
orty, flotaforingi, ríkis-
stjóri Ungverjalands er
nú kominn í opinbera heimsókn
til Þýskalands. Fyrsti dagur
hans í Þýskalandi var í gær og
var hann viðstaddur mikla
flotasýningu í Kiel. Viðstaddir
voru Hitler ríkisleiðtogi og
margir af helstu mönnum Þýska
lands.
í för með Horty ríkisstjóra
eru margir af elstu embættis-
mönnum Ungverjalands.
Lundúnaútvarpið segir frá
því (skv. F.Ú.), að hleypt hafi
verið af stokkunum nýju beiti-
skipi sem hlaut nafnið „Prinz
Eugéne“ — eftir hinum fræga
prins Eugene af Savoy, sem
mjög kom við sögu Austurríkis
á sínum tíma, en hann var
fæddur 1663 og andaðist 1736.
Rússar og Japan-
ar kljást enn
Sendiherra Japana í Moskva
hefir lagt fram mótmæli
við rússneska utanríkismála-
ráðherrann út af því, að rúss-
neskir flugmenn hafi þrívegis
flogið yfir landamæri Mansju-
kuo s. 1. laugardag í árásar-
skyni. (FÚ.).
Njósnamál enska
liðsforingjans
Dr. Kendrick, sem Þjóð-
verjar vísuðu úr landi
fyrir njósnir, flaug frá Budapest
til London í dag í tjekkneskri
flugvjel.
Hann mun gefa utanríkis-
málaráðuneytinu skýrslu og að
því loknu verður tekin ákvörð-
un um, hvort frekari mótmæli
gegn handtökunni verða borin
fram í Berlín. (FÚ.).
Franska stjórnin
tekur atvlnnu-
mðlln föstum
tökum
40 stunda vinnuvik-
an afnumin?
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Fanska stjórnin boðar víð-
tækar ráðstafanir, sem hún
ætlar að gera til að koma at-
vinnu- og fjármálum landsins
í gott horf. Daladier, forsætis-
ráðherra Frakka skýrði fyrir-
ætlanir stjórnarinnar í útvarps-
ræðu, sem hann helt s. I. sunnu-
dag.
Forsætisráðherrann lofaði að
koma í veg fyrir frekara verð-
fall frankans, en til þess þyrfti
að grípa til róttækra ráðstaf-
ana.
Tekjur þjóðarinnar, sagði
Daladier, hafa lækkað um
helming síðan 1931, en á sama
tíma hafa ríkisútgjöldin aukist
mjög mikið. Nauðsynlegt er,
sagði ráðherrann, að afnema
40 stunda vinnuvikuna oh
hefja aftur 48 stunda vinnu-
viku í ýmsum atvinnugreinumj
til að auka framleiðsluna ogj
halda uppi gengi frankans.
Tveir af ráðherrum í stjórn
Daladiers hafa sagt af sjer
vegna þess, að þeir eru ekki
samþykkir stefnu stjórnarinnar.
Eru það atvinnumálaráðherr-
ann Ramadier og samgöngu-
málaráðherrann Frossard. Þess-
ir ráðherrar eru báðir úr
flokki óháðra jafnaðarmanna.
Heriiði boðið út vegna
verkfalLs í Marseille.
London 22. ágúst F.Ú.
Hafnarverkamenn í Mar-
seille, stærstu höfn Frakklands,
hjeldu enn fast við þá ákvörð-
un sína í gær og fyrradag, að
hverfa ekki til vinnu sinnar fyr
en kröfur þeirra viðvíkjandi
laugardags og sunnudagsvinnu
væri teknar til greina.
Afleiðingar verkfallsins voru
orðnar svo alvarlegar að ríkis-
stjórnin hefir orðið að láta til
skarar skríða og kalla lið úr her
og flota á vettvang, til þess að
sjá um upp- og útskipun vara,
sem lágu svo þúsundum smá-
lesta skifti undir skemdum.
Meðal annars var mikið af á-
vöxtum og slíkum vörum, sem
var að eyðileggjast. Til alvar-
legra óeirða hefix ekki komið
við höfnina, þrátt fyrir þessar
ráðstafanir.
Ríkisskip. Esja var væntanleg
tii ' Glasgow í morgun. Súðhi er í
Reykjavík og fer í strartdferð
austur um land kl. 9 annað kvöld.
Fundur Starfsmannafjelags
ReykjaVíkur, sem halda átti í
kvöld, fetlur niður af sjerstökum
ástæðum.