Morgunblaðið - 01.08.1935, Blaðsíða 5

Frnitudaginn 1. ágúst 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
Þóroddur Hreinsson, Hafnar
firði.
Athugun á námsskrá iðn-
skólanna var vísað til sömu
nefndar samkvæmt svohljóð-
.andi ályktun:
„Þingið ákveður að kjósa
þriggja manna milliþinganefnd
til þess að athuga námsskrána
með sjerstöku tilliti til þess,
hvort ekki sje unt að fella nið-
ur einhverjar af þeim náms
•greinum, sem nú eru heimilað-
ar, á meðan á verklegu námi
stendur. Jafnframt athugi hún
hvort unt sje að koma á fram-
haldsnámi við iðnskólana sem
sundirbúningi undir meistara
próf“.
Um blaðakost fyrir samband-
ið var gerð svohljóðandi sam-
þykt:
„Iðnþingið samþykkir að fela
væntanlegri stjórn Landssam-
bandsins að leita samkomulags
við iðnaðarmannafjelögin 1
sambandinu um þátttöku í út
gáfukostnaði tímarits fyrir iðn-
aðarmenn, er sambandið gefi
út.
Þingið samþykkir ennfremur
^ð fela stjórn sambandsins að
liefja útgáfu þessa tímarits,
þegar er henni finst undirtekt-
ir það góðar, að hún sjái sjer
Jært fjárhagslega“.
Um útbreiðslustarfsemi vegna
sambandsins var gerð eftirfar-
andi samþykt:
„3. Iðnþing Islendinga lítur
'Svo á að það geti haft úrslita-
.áhrif á vöxt og viðgang iðn- og
iðjustarfseminnar í landinu, að
^allir iðnaðarmenn standi sam-
einaðir um hagsmuna og fram-
faramál atvinnuvegarins í
-Landssambandi Iðnaðarmanna.
"Skorar því Iðnþingið á sam-
handsstjörnina að gera alt, sem
í hennar valdi stendur til að
æfla samvinnu allra iðnaðar-
manna í landinu með því:
.a) Að vinna að stofnun iðnfje-
laga þar sem þau eru ekki
til áður.
b) Að reyna að fá þau iðnfje-
lög í sambandið, sem enn
eru utan þess.
«) Að krefjast ríflegrar hækk-
unar á ríkissjóðsstyrknum
til Landssambands Iðnaðar-
manna, til þess að samband-
ið geti rækt nauðsynlega
upplýsinga og útbreiðslu-
starfsemi fyrir iðju- og iðn-
aðarmenn í landinu, verið
á verði um hagsmunamál
þeirra og beitt sjer fyrir
nýungum í iðnmálum, og
eflingu og aukningu atvinnu
vegarins á allan hátt“.
Útaf fyrirspurn frá stjórnar-
aráðinu um íslenska sýningu í
Kaupmannahöfn, hafði stjórn
Landssambands Iðnaðarmanna
svarað því, að iðnaðarmenn
mundu fúsir til samvinnu um
slíka sýningu, ef það opinbera
legði fram það fje, er með
þyrfti, að undantekinni lítils-
háttar leigu er framleiðendur
og sýnendur greiddu. Málið
var lagt fyrir iðnþingið og þar
samþykt svohljóðandi nefndar-
álit:
„Nefndin er samþykk þeirri
afstöðu, sem stjórn Landssam-
bandsins hefir tekið til máls
þessa í brjefi til ráðuneytisins,
dags. 10. jan. 1935, og leggur
til að Iðnþingið fallist á hana“
Um sameiginlega sölustaði
fyrir iðnaðarmenn var samþykt
svohljóðandi nefndarálit:
„Nefndin sjer sjer ekki fært
að koma með neinar ákveðnar
tillögur um framkvæmd þessa
máls, sökum daufra undirtekta
iðnráðanna, en telur hinsvegar
rjett að Landssambandsstjóm
in haldi málinu vakandi og
vinni að framgangi þess“.
Ennfremur voru samþ. eftir-
farandi þingsályktanir:
1. „Að gefnu tilefni lýsir
þriðja Iðnþing Islendinga yfir
því, að það telur nauðsynlegt,
að iðnráðin hafi vakandi auga
á því, að sveinspróf sjeu fram-
kvæmd eftir settum reglum og
felur sambandsstjórn að líta
eftir því, að þau sveinspróf sjeu
ekki tekin gild, sem ekki fara
fram á löglegan hátt“.
2. „Þriðja Iðnþing Islendinga
samþ. að beina þeirri ályktun
til hæstvirtrar ríkisstjórnar ís-
lands, að ef hún tekur einka-
sölu á efnivörum til iðnaðar,
þá beri fyrst og fremst að hafa
innlenda sjerfróða menn til að
velja vörur í innkaup og að
veita slíkum stofnunum for-
stöðu“.
3. „Þriðja Iðnþing íslendinga
skorar á ríkisstjórnina að hlut-
ast til um það, að þær peninga-
stofnanir, sem veita íslenskum
sjómönnum lán til bátakaupa,
veiti þau aðeins til kaupa á
þeim bátum, sem smíðaðir eru
á Islandi“.
Stjórn Sambandsins var end-
urkosin og skipa hana þeir:
Helgi Hermann Eiríksson, for-
seti, Guðmundur Emil Jóns-
son, varaforseti, Einar Gísla-
son, ritari, Ásgeir Stefánsson,
vararitari, Þorleifur Gunnars-
son, gjaldkeri.
I varastjórn eru:
Enok Helgason, Guðmundur
Eiríksson, frú Kr. Kragh, Tóm-
as Tómasson, Jón Halldórsson.
Iðnaðarmannafjelagið á Ak-
ureyri tók á móti þinginu með
hinni mestu rausn, lánaði ó-
keypis húsnæði og bauð að-
komumönnum öllum, um 30 að
tölu, í skógarferð (í Vagla-
skóg) sunnudaginn 7. júlí.
Skemtu menn sjer þar ágæt-
lega við gnægð veitinga, söng,
ræðuhöld og sumarblíðu í ang-
andi birkiskógi.
Sláturleyfín á AustfjðrOum.
SókhtoioH
Lækjargötu 2. Sími 3736.
1 frjettabrjefi frá Austfjörð-
um, sem Morgunblaðið flytur í
gær (sunnudaginn 28. júlí) er
nieðal annars lítillega minst á
veitingu sláturleyfa í fyrrahaust.
Ut af ummælum í þessii brjefi
vil jeg taka fram það, sem lijer
greinir:
1. Kjötlögin frá 9. ágúst f. árs
ákváðu, a.ð veita skyldi lögskráð-
um starfandi samvinnufjelögum
leyfi til slátrunar, og samkvæmt
því fengu öll slík fjelög, nærri
50, sem umsóknir sendu, slátur-
leyfi. Samkvæmt sömu lögum var
heimilað að veita öðrum verslun-
um, samskonar leyfi, ef þær
höfðu starfrækt sláturhús árið
áður, þannig, að fullnægt væri
fyrirmælum laga um kjötmat o.
fb, og í samræmi við það fengu
yfir 70 kaupmannaverslanir slát-
urleyfi.
Höfundur virðist álíta, að sam-
vinnufjelög sjeu undanþegin þeim
ákvæðum, sem kjötsölulögin
setja fyrir því, að mega liafa
slátrun, en því fer fjarri. Yfir-
kjötmatsmaður, aðstoðarmenn
hans og kjötmatsmenn eiga að
sja um að þau ákvæði sjeu ekki
brotin, og eru samvinnufjelög á
engan hátt leyst frá þeirri skyldu
nieð álcvæðum kjötlaganna, enda
mun þess engu síður hafa verið
krafist á síðasta hausti en fyr, að
sláturhús væru í sem bestu á-
standi, bæði hjá kaupmönnum og
kaupfjelögum.
2. Höfundur segir, að með
þessu hafi „fjáreigendur verið
neyddir til að fara til ltaupfjelag-
anna með kjöt sitt“, en engin
dæmi eru tilfærð því til sönnun-
ar.
Tel jeg vegna þessara ummæla
rjett að skýra hjer frá, liversu
háttað var veitingu sláturleyfa á
Austfjörðum á síðasta hausti, og
ætti eftir því að vera auðvelt að
átta sig á, hvort nokkuð er hæft
í fullyrðingum brjefritarans.
Sláturleyfi voru veitt:
Á Vopnafirði: 1 kaupfjelagi og
2 kaupm.verslunum. í Borgar-
firði; 1 kaupfjel. og 1 pöntunar-
fjel. Á Seyðisfirði: 1 kaupfjel. og
3 kaupin.versl. Á Norðfirði: 1
kaupfjel. Á Eskifirði; 1 kaupfjel.
og 1 kaupm.versl. Á Reyðarfirði:
1 kaupfjel. og 3 kaupm.versl. Á
Páskrúðsfirði: 1 kaupf jel. og 3
kaupm.versl. Á Stöðvarfirði: 1
kaupfjel. Á Breiðdalsvík: 1 kaup-
fjel. Á Djúpavogi: 1 kaupfjel. og
1 kaupm.versl.
Auk þess fengu 3 einstaklingar
á Austurlandi leyfi til lítillar
slátrunar og hafa þeir einn eða
tveir ef til vill einhverja verslun.
Af þeim 27, sem leyfi var veitt,
í nefndum landshluta, eru 10
kaupf jelög, 1 pöntunarf jelag og
16 kaupmannaverslanir eða ein-
staklingar.
Skýrslan ber með sjer, að á
flestum stöðunum fá sláturleyfi
tveir eða fleiri aðilar, og gátu því
fjáreigendur fullkomlega valið
um, hverjum þeir seldu kjöt sitt.
Fjáreigendum voru ekki heldur
settar neinar skorður við því af
kjötverðlagsnefnd, að reka fje
sitt til slátrunar hvert sem þeir
sjálfir töldu sjer hagkvæmt. Þeir
gátu því farið með það „hvert á
land sem var“, til hvers þess,
sem sláturleyfi hafði fengið og
vildi við sláturfje taka.
Það skal einnig tekið fram, að
flestir þeir kaupmenn, sem slát-
urleyfi fengu, notuðu ekki nema
nokkum hluta leyfisins, og sann-
ar það fullkomlega, ásamt því,
sem áður er fram tekið, að menn
voru ekki „neyddir til“ viðskifta
í kaupfjelögunum vegna aðgerða
kjötverðlagsnefndar. Leyfð slát-
urfjártala var hjá mörgum kaup-
mönnum á þessu svæði miklu
hærri heldur en þeir notuðu.
3. Kjötverðlagsnefndin hefir
ekki aðstöðu til að dæma um
fjárhagsaðstöðu einstakra versl-
ana, hvorki kaupmanna nje kaup-
f jelaga; vafalaust er hagur
margra lakari og erfiðari en æski-
legt væri, og fæstir eru þeim spá-
sagnaranda gæddir að vita löngu
fyrirfram, hvort þeasi eða hin
verslunin stenst þá erfiðleika, sem
„hinir síðustu og verstu“ tímar
hafa að færa.
Höfundur nefnir sjerstaklega
Kf. Eskifjarðar, sem hafi legið
við gjaldþroti. Jeg vil benda á,
að þeim, sem sáu hvað að fór hjá
því, var í lófa lagið að forða fjár-
munum sínum. Onnur verslun á
staðnum fekk sláturléyfi og gátu
þeir skift við hana, en ef þeir
ekki vildu það, voru í næsta kaup-
túni — Reyðarfirði — 4 — f jór-
ir — sem sláturleyfi fengu, og
milli þessara tveggja staða er
engan veginn sú óraleið, að ekki
sje vinnandi vegur að koma fjen-
aðinum þangað. Annars er það nú
fléstum vitanlegt, að meginhluti
allra sláturfjárafurða hjá bænd-
um fer til greiðslu úttektar —
peninga og vara — sem búið er
að gera fyrir sláturtíð.
Því miður eru verslunarliættir
flestra þannig, að heimilisþarfirn-
ar eru teknar að láni hjá verslun-
um fyrri hluta ársins og eiga þær
því venjulegast eftirkaupin en
ekki viðskiftamennirnir. Það ætti
að véra flestum skiljanlegur hlut-
ur, að kjötverðlagsnefndin getur
ekki vitað um fjárhag hinna ein-
stöku verslana, sem sækja um
sláturleyfi, nje gefið nokkra á-
byrgð fyrir því, að einhver versl-
un haldi áfram starfi þrátt fyrir
ósjeða erfiðleika, sem kunna að
mæta. Það er hinsvegar hægara
fyrir hina einstiiku viðskiftamenn
hverrar verslunar, að kynna sjer
það heima fyrir. Sláturleyfið er
engan veginn neitt innsigli um,
að viðkomandi verslun verðskuldi
lánstraust viðskiftamannanna,
heldur viðurlcenning þess, að hún
megi taka á móti til verkunar og
sölu sjerstaka afurðategund, en
ef að kjötframleiðendur ekki
treysta henni jafnframt til þess,
kemur leyfið að engu haldi, og
verður henni þá til einskis. Fjár-
eigendur hafa þetta því í hendi
sjer að allmiklu leyti, þeii'ra á að
vera hagurinn að kjósa rjett, en
líka áhættan að einhverju leyti,
íþróttakepnin 2. ágúst
Föstudagskvöldið 2. ágúst fér
fram hjer á íþróttavellinuia
kepni í frjálsum íþróttum, eins
og áður hefir verið auglýst hjér
í blaðinu. Stjórn K. R. stendur
fyrir þessu móti, en ágóðinn
rennur til Olympsnefndar íslands.
K. R. er þannig fyrsta fjélagið,
sem efnir til íþróttakepni og læt-
ur allan ágóðann renna í Olymph-
sjóðinn til þess að afla honnin
fjár. Verða vonandi fleiri fjelög
til þess, á líkan hátt, að stuðla
að því, að hægt verði að senda ís-
lenska íþróttamenn á Olympsleik-
ana næsta ár. Olympsnefnd ís-
lands þarf á hjálp allra íþrótta-
manna að halda í þessu efni, og
óneitanlega er það vel við eig-
andi, og enda sjálfsagt, að íþrótta
menn landsins sjálfir kosti þessa
ferð og safni nauðsynlegu fje til
hennar. Takist það, sem ekbi
mun þurfa að efast um, stendur
vonandi eliki á háttv. Alþingi
með lítilsháttar styrk til að kosta
að einhverju undirbúninginn hjer
heima, kennara o. s. fív.
Á mótinu 2. ágúst verður kept
í eftirfarandi íþróttum: Hlaup
100 metra, 4x100 m. boðhlaup ©g
1500 m. hlaup, langstökk, há-
stökk, spjótkast og kúluvarp.
Keppendur verða 20—25, alt
valdir menn og flestir fræknustu
íþróttamenn okkar. Má búást við
að sett verði 1—2 met að minsta
kosti.
Meðal keppenda í 100 m.
hlaupi verða þeir Garðar Gísla-
son, Baldur Möller, Kjartan Guð-
mundsson og hin nýja hlaupa-
„stjarna“ Sveinn Ingvarsson, sem
sigraði í 200 m. lilaupinu á alls-
herjarmótinu. Sveinn er tvímæla-
laust besta spretthlauparaefni,
sem sjest hefir hjer í mörg ár,
og fái hann góða tilsögn og
þjálfun, má búast við því, að
hann áður en lýkur korni 100 m.
metinu undir 11 sek. Auðvitað á
liann enn margt eftir að læra, en
þeir sem fylgjast vilja með fram-
förum hans á næstunni, munu
fljótlega komast að raun um, hví-
líkt afburða íþróttamannsefni
Sveinn er, og hve líklegur hann
er til að geta sjer og þjóð sinni
frægðar síðar meir.
í 1500 m. hlaupinu keppa þeir
Sverrir Jóhannesson, Oddgeir
Sveinsson, Magniis Guðbj. og
sennilega Baldur Möller o. fl.
Verður þar áreiðanlega hörð
kepni.
Hafnfirðingarnir HaHsteinn Hin
riksson og Sigurður Gunnarsson
keppa í stökkunum og þar verða
einnig með Ingvar ólafsson,
Sveinn Ingvarsson, Stefán Run-
ólfsson o. fl.
í köstunum keppa þeir Borvig
hinn norski, Gísli Sigurðsson,
Hafnarf., Ingvar Ólafsson, og
síðást en ekki síst Kristján V.
Jónsson. Kristján er aðeins 18 ára
gamall, en hefir vakið mikla eft-
irtekt sem ágætur íþróttamaður.
ef þeir elcki velja „hið góða hlut-
skifti“.
Reykjavík 29. júlí 1935.
Jón fvarsson.