Lesbók Morgunblaðsins - 11.05.1969, Blaðsíða 3

ÞEGAR við vorum að nálgast hvor
annan á götunni þá tók ég ekki
eftir neinu sérstöku í fari hans.
Hann kom þarna gangandi á móti
mér á götunni án þess að ég fyndi
hjá mér sérstaka löngun að tala
við hann. 1 huga mér kviknaði
engin athugasemd við að sjá hann
koma, sérkenni í göngulagi voru
engin og allt útlit hans blátt áfram.
Það vakti ekki hjá mér neina undr-
un eða gaf tilefni að brosa til
hans af gömlum vana sökum þess
að maður kannaðist við taktana í
hreyíingum hans og hefði gaman
af þeim
En þeim var ekki að dreifa í
fari hans. I rauninni lifnaði ekki á
vörum mínum ósjálfrátt bros,
naumast gretta í vandraeðalegu
kurteisisskyni þegar hann var að
koma þarna á móti mér á göt-
unni.
Og við nálguðumst hvor annan.
Ef til vill var það tilviljun að
rekast á hann þarna frekar en á
öðrum stöðum en ég var ekki að
gera upp við mig hvort um hreina
tilviljun væri að ræða í þetta til-
tekna skipti. Það voru engar
hugsanir af þessu tæi sem voru
að brjótast um í mér né nokkra
augsýnilega vísbendingu að sjá
um þankagang minn (að því er ég
bezt vissi) svo sem eina van-
þóknunargrettu eða svo.
Við gengum þarna hvor á móti
öðrum og ég fann að þessi tilvilj-
unarkennda mæting okkar hafði
ekki minnstu áhrif á viðhorf mitt
til þessa manns. Hún breytti engu.
Á þessari stundu var viðhorf
mitt þó ekki áskapað hlutleysi
sem ég el með sjálfum mér til
þess að þurfa ekki að standa í
átakspunkti daglegs lifs og taka
ákvarðanir um hluti sem eru mér
algerlega óviðkomandi.
Ég horfði aðeins á hann koma
eftir götunni án þess að velta bein
linis nokkru sérstöku fyrir mér —
í hæsta lagi ferðinni sem ég átti
i vændum. Að minnsta kosti var

BÖKMENNTIR
OG LISTIR
brottfarardagurinn þá ekki langt
unrlan.
Engin orð komu í hugann og
þegar við mættumst loksins þá
köstuðum við ekki kveðju hvor á
annan líkt og tveir menn sem
búnir eru að þekkjast það lengi,
að þeir hafa ekki lengur yfir
kurteisishætti vanans án þess að
hafa gert sér fyllilega Ijóst þeir
væru löngu hættir að meina nokk-
uð, hvað þá hlusta eftir orðum
hvor annars.
Þegar við vorum að mætast,
mótaðist framkoma mín meira af
afstöðuleysi til mannsins en
meðvitnuðu hlutleysi. Sannast að
segja skoðaði ég ekki hug minn
út af þessu öllu saman. Gleði mín
fólst í því að geta í eyðuna án
þess að finna ástandi hugarins
fyllilega staff í orðum. En þess
gerðist engin þörf hvorki þá né
núna. í hvaða tilgangi átti ég að
koma orðum að því, lýsa ástand-
inu, þegar hlutirnir eru komnir
fram af hversdagslegri senu van-
ans og maður hefur í rauninni
ekkert að segja við endurfundi.
Ég heyrði hann fjarlægjast og
fann betur en nokkru sinni áður
að ég hafði ekkert að segja. Þá
gerði ég mér nokkurn veginn grein
fyrir þessum orðnu hlutum.
Um stund heyrði ég fótatak
hans enda þótt ég legði mig ekki
sérstaklega eftir að hlusta. Var
um nokkuð annað velja en hlusta.
Ekki stóð mér til boða að troða
einhverju í eyrun svo að ég heyrði
ekki ,fótatak hans. Mér var hjart-
anlega sama hvort ég heyrði það
eða ekki sem hvorki gladdi mig
né angraði að nokkru marki.
1 eyrum mínum lét aðeins fóta-
tak hans meðan það var að fjara
út, skórnir skullu á steyptri göt-
unni, fótatakið varð brátt veikara
og veikara og ég fann mig vera
hlusta á það án þess að vera ein-
beita mér sérstaklega.
Meðan hann var að ganga burtu
fór fjarri að hann kæmi róti á
hugann svo að ég sæi mig til-
neyddan að tala við hann um eitt-
hvað líkt og feiminn gestur í húsi
sem héldi i vandræðum sínum, að
hann þyrfti eitthvað að segja af
uppgerðarlegri háttvísi einni sam-
an, skjóta orði inn í þögnina eins
og þögn í húsi fæði af sér kröfu
að hún verði rofin með hvers-
dagslegu hjali.
Að spilla þögninni voru svik.
Engin orð fóru á milli okkar og
hann var genginn hjá á svip-
stundu.
Framundan var gatan auð og í
svipinn gat ég ómögulega séð
fyrir mér andlit hans, svipbrigðin
voru engin. Andlitið var fölt eftir
sólarlausan vetur, það minnti á
einstaka snjófönn í fjalli. Andlit
hans var snjóhvítt og sviplaust,
að minnsta kosti gat ég alls ekki
komið fyrir mig svipnum í and-
liti hans eins og það hafði komið
mér fyrir sjónir rétt í þessu. Við
horfðum hvor á annan, augu okk-
ar mættust og af svip hans var
ekkert að ráða. Það var öngvu
líkara en hann horfði í gegnum
mig án þess að ég tæki eftir því.
Skömmu seinna fréttist um
sjálfsmorðið. Fregnin hafði engin
áhrif á mig önnur en þau að slík-
ur atburður hefur dálitla tilbreyt-
ingu í för með sér. Atburðurinn
beindi athygli minni um stundar-
sakir frá auglýsingum og skrítlum
í blöðunum eins og kærkomin ný-
breytni er vön að gera. En um for-
vitni af minni hálfu um nánari
atvik var ekki að ræða. Lífið skipti
hana ekki nokkru máli og sömu-
leiðis endalokin. Þau bundu endi
á það sem öngvu máli skipti.
Síðar rakst ég á nokkur kveðju-
orð í dagblaði um þennan mann.
Þau voru rituð á ósköp venjulegan
iarðarfararmáta svo það nægði að
lesa aðra hvora línu. Og undir
þessi kveðjuorði hafði greinarhöf-
undur sett hæversklega kenni-
mark sitt: Vinkona.
Nafn mannsins stóð feitu letri
yfir greininni og þar undir voru
tvær stuttar línur með dagsetning-
um og ártölum. En aldrei þessu
vant dró ég ekki tölurnar hverja
frá annarri til þess að komast að
raun um aldur hans. Annars var
það gagnstætt venju minni að
gera það ekki sökum þess að ég
drap oft tímann með þvi að fást
við tölur á ýmsan hátt, safnaði að
mér fáránlegum staðreyndum og
fékkst við þær þegar ekkert var
fyrir stafni.
En nú var enginn timi til stefnu
að ganga úr skugga um slíkt þar
sem ég var að fara úr landi og
hafði enga eirð í minum beinum
að fást við slíka hluti.
Við brottförina fylltist ég eftir-
væntingu líkt og vitundin um
brottförina glæddi óljósar vonir
minar um að margt mundi bera
fyrir augu í nýju umhverfi og ég
mundi sjá hlutina í öðru Ijósi
heldur en hversdagsbirtu vanans,
annað umhverfi hlyti að hafa að
geyma neista að breytingu í ein-
hverri mynd.
Ég hafði allan hugann við ferð-
ína og það_ var annars af hreinni
tilviljun að ég rakst á greinina í
blaðinu á brottfarardaginn.
Það var síðla dag. Ég sat inni
í biðsal flugvallarins og var að
horfa á ferðafólk koma að utan
hlaðið farangri eins og lítil burð-
ardýr.
Fólkið kom gangandi utan af
vellinum í rigningunni, það gekk
í mjórri röð eftir vellinum og
lagði lykkju á leið sína þar sem
rigningarvatnið hafði safnazt sam-
an í polla og inni í mannmörgum
biðsalnum mætti því hávaðinn.
Einn og einn skar sig úr hópn-
um um leið og hann kom auga á
einhverja sem biðu hans. Sumir
tókust í hendur en aðrir féllust í
faðma og öðru hvoru var mein-
ingarlaus hávaðinn í fólkinu rof-
inn af gjallandi kvenmannsrödd í
hátalaranum: . . . passengers on
flight . . . passengers on flight
number 614 for . . og síðan hófst
kliðurinn að nýju meiningarlaus
og þungur eins og brim.
Ég horfði út um gluggann, horfði
á vatnið leka í mjóum taumum
niður eftir rúðunni og milli þess
sem ég horfði ekki út á flatneskju
vallarins blaðaði ég annars hugar
í nokkrum ferðabæklingum líkt og
ég fyndi timanum enga rás að
líða burtu.
Annað hafði ég ekki fyrir stafni
þá stundina en kynnast nánar
þeim stöðum sem ég mundi fara
um. Þaðan voru nokkrar myndir
og sumar sýndu rústir.
Það var eitthvað í þeim sem
tók hug minn allan og einhverra
hluta vegna vissi ég, að í hjarta
mínu fyndi ég gleði innan um
þessar rústir, sólgult yfirborð
þeirra virtist eiga hljóm sem fór
um mig allan. Allt var þessari
gleði bundið; að horfa á mynd af
rústum.
Svo var mér litið upp eitt and-
artak og þá kom ég auga á upp-
slegið dagblað á borðinu fyrir
framan mig. Á annarri síðu opn-
unnar var greinin og mynd af
sjálfsmorðingjanum.
Þó ég væri á leiðinni út renndi
ég augum yfir greinina og sum
smáatriðin náðu að festast i minni
eins og einhverjir aðskotahlutir
sem áttu sér engan stað.
Að vísu kom myndin af honum
ekki ókunnuglega fyrir sjónir en
í svip hans hvíldi sama myrkrið
og áður líkt og ókomnir dagar.
Síðan hélt ég utan og dagarnir
liðu Ég ferðaðist land úr landi og
naut sólarinnar.
En einhvern veginn fór ferða-
lagið á annan veg heldur en ég
hafði gert mér í hugarlund. Vonir
Framhald á bls. 11
11. maií 1969
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3