Morgunblaðið - 16.11.1951, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 16.11.1951, Blaðsíða 6
MOÍIGUTSBLA ÐIÐ Föstudagur 15. nóv. 1951 Bergstea^ra Gisðjéúísssaí: Þjéiw iljmn lúwt Iuí iu- lift að sm^fkktir filliipr komm'nnista skiili fromkvæmdor UPP á síðkastið hefur verið mjög mikill bægslagangur í Þjóðvilj- anum, vegna þess að 7 vagnstjór- ar hjá Strætisvöcnum Reykja- víkur voru ekki endurráðnir 1. okt. s.l., til þeirra starfa, sem þeir gegndu áður hjá strætisvögn unum. Túlkun Þjóðviljans á þessu máli hefir verið á þann veg, að þeir, sem ekki eru gjörkunnugir máli þessU, mættu ætla að sjö- menningarnir hefðu verið relcnir frá starfi sínu. En það er alger misskilningur, mönnunum var sagt upp starfi og fór uppsögnin fullkomlega fram samkvæmt upp sagnarfresti þeim er samninsur Bif r eiðast j ór afj elagsins Hr eyf ils við strætisvagnana gerir ráð iyr- ir. Vegna blaðaskrifa þeirra, sem orðið hafa um þetta mál, vil jeg reyna að skýra málið í fáum orðum. Eins og flestum mun reka minni til óskuðu nokkrir menn þess mjög eindregið, snemma á þessu ári, að fá strætisvagnana keypta af bænum. Taldi bæjar- ráð rjett að athuga þann mögu- leika, að selja fyrirtækið, sjer- staklega þar sem það hafði frek- ar verið rekið mcð halla en á- góða fyrir bæjarfjelagið. Síðan auglýsti bæjarráð eftir tilboði í fyrirtækið. Jafnframt taldi bæj- arráð eðlilegt, ef til sölu skyldi koma, að starfsfólk vagnanna væri laust í starfi, þar sem óvíst væri að væntanlegir kaupendur kærðu sig um að taka við fyrra starfsfólki fyrirtækisins. Þess vegna var öllu starfsliði strætis- vagnanna sagt upp starfi. Vagn- stjórunum var öllum sagt upp starfi sínu með brjefi dags. 28. mars s.l., með 3ja mánaða upp- sagnarfresti, sanikvæmt samn- ingi við Bifreiðastjórafjelagið Hreyfil. Á uppsagnartímanum kom í Ijós, að tilboð þau er bæjarráð f jekk í strætisvagnana voru ekki það hagstæð, að bæjarráð vildi taka þeim, að svo stöddu. Var uppsagnarfrestur vagnstjórahna þá framlengdur til 1. okt. s.l. Á þessu timabili ákvað bæjarráð að fyrirlækið skyldi a.m.k. ekki selt fyrir næstu áramót, og voru þá alrar ot...,,við xyi'irt-æjíi'ð augiýstar ni ur/isóknar, 15. scpt. s.l. Samkvæmt þessu sóttu aiUt vagn3tjórarnir um endurráðn- ingu hjá stiætisvögnunum. En með brjefi, dags. 23. sept., var 1 vagnstjórum tilkynnt að störfum þeirra hjá fyrirtækinu væri lok- ið frá og með 1. okt. s.l., að telja. Þegar hier var komið sögu licfst ^ittur Í*jó5vilj sns þóttist ætla að verða málsvari sjömenningarma. Tönglaðist það á því dag eítir dag, aö þeir heiou verið reknir írá sterfi, l?es3 vegna bæri að taka þá aftur, þar sem þeir hefðu ekkert unnið til brottrekstursins. En er það nú höfuðti^en^ur T>iöðv^l^?.ns ?ð knýja þessa menn aftur í sín fyrri störf? Uei, þvert á móti, Þjóðviljanum er gjörsamlega sama i,m. d^’-omu círÍTv>or»T-»iTicr_1 ana, eins og allra annarra laun- þega. Höfuðtilgangur Þjóðviljans í máli þessu er að veitast að stjórn Bifrieðastjórafjelagsins Hreyfíls og þá alveg sjerstaklega að mjer persónulega, og reyna á þarm hátt að koma á sundrungu í fje- lagiriu, með því að túlka málið á þann veg, að ekkert sie aðhafst af fjelagsins hálfu, til þess að sjömermingarnir fái vinnu sína aftur. Sannleikurinn í þessu jnáli er sá, að Bifreiðastjórafje- lagið Hreyfill hefur gert allt sem í þess valdi hefur staðið til þess að reyna að koma mönnum þess- um aftur til sinna fyrri starfa. Kommúnistarnir í Hreyfli hafa fengið samþykkta tillögu um að fela stjórn fjelagsins „að gera allt sem tiltækilegt sje í þessu máli“, en þeir hafa hins vegar ekki bent á neina tiltækilega leið, og samkvæmt upplýsingum, sem við höfum aflað okkur virð- ist ekki vera um neina tiltæki- lega leið að ræða, þar sem fyrr- greindum vagnstjórum var sagt upp starfi með lögmætum fyrir- vara. Af hálfu kommúnista er hjer því aðeins um venjulegt slagorðsglamur að ræða, sem cnga stoð á í veruleikanum. í sambandi við mál þetta hefir Þjóðviljinn veist að tveim starfs- mönnum strætisvagnanna og bor ið þá þeim sökum, að vegna lognra sakargifta þeirra á hend- ur sjömenningunum hafi hinir 7 vagnstjórar ekki verið endur- ráðnir. Og í framhaldi af þessu hafa kommúnistar unnið að því öllum árum að þessir tveir menn yrðu reknir úr Hreyfli. Á fundi, sem haldinn var í Bifreiðastjóra- fjelaginu Hreyfill 7. þ. m„ tókst kommúnistum að fá samþykkta tillögu um að víkja þeim úr fje- laginu, eftir að kommúnistar höfðu haldið uppi málþófi alla nóttina, eða til kl. hálf sex um morguninn, og var tillagan sam- þykkt með 74 atkv. gcgn 68, 11 seðlar voru auðir. Tillaga þessi var svohljóðandi: „Almennur fundur í Bifreiða stjórafjelaginu Hreyfill, hald- inn 7. nóvember 1951, vítir harðlega það framferði tveggja meðlima fjelagsins, þeirra Einars J. Guðmunds- sonar og Gunnbjörns Gunn- arssonar, að láta nota sig til að kveða upp órökstudda sleggjudóma um starfsemi fje lagsbræðra sinna og samstarfs manna hjá Strætisvögnum R'eykjavíkur, sem síðar voru af forráðamönnum fyrirtæk- isins notaðir sem átylla til þess að svifta sjö af fjelags- mönnum bifreiðastjóraíjelags- ins starfi sínu hjá strætísvögn- unum. Fundurdnn telur að slíka framkornu ,e.eii biire'öpctjora- fjelagið ekki liðið fjelögum sír.uxa, og samhykkir því að víkja fyrrgreindum mönnum úr fjelaginu þegar í stað“. Flutningsmenn þessarar til- lögu voru: Þorvaldur Jóhannes- son, Óskar Jónsson og Steíán O. Magnússon. Finc r*rt 4i 11 ofton nor rtroinílnfto ----_ O----- með sjer voru mennirnir afdrátt- arlaust reknir úr fjelaginu, og í beinu framnaiai af því varð jeg pr’Í Kortrtn Vvoirn oA trinno T'0Vl!7’lirt það starf hjá strætisvögnunum, sem meðlimir Hreyfils höfðu for- gangsrjett til, samkvæmt gild- anrli c'jmnirurum on b>n'K or nlltir akstur með farþega. í samningi Hreyfils við strætisvagnana, í 22. gr. samningsins, segir meðal pr\n oro • „Óheimilt er atvinnuveit- anda að taka nje hafa aðra menn til bifreiðaaksturs eða vaktmannsstarfa en þá, sem eru fullgildir meðlimir Bif- reiðastjórafjelagsins Hreyfils, og er starfsmönnum skylt að sýna skilríki fyrir því, að þeir sjeu fullgildir meðlimir Bif- reiðastjóraíjelagsins Hreyf- ils“. Þctta ætti að sýna það alvcg ótvírætt að aðeins fullgildum Frh. á bls. 12. Það velrar að í Bandarkjunum. f öndverðum nóvember settist veturinn að í St. I.ouis í Missouri. Þar geisuðu þá byljir, þeir verstu, sem þar hafa kcmið í 39 ár. Á myndinni sjest, hvernig umferð hcfir stöðvast út í eitt út- hverfi borgarinnar. trisSinsnR öuSnunasson skrifar*um 5rJeg veit ekki bcíur“. Eftir Guomund Gíslason Hagalín Bókfellsútgáfan. ÞÆR frjettir munu hafa glatt marga fleiri en mig, að Hagalín væri farinn að rita. sína eigin aefi- sögu. — „Virkir dagar“ og „Saga Eldeyjar-Hjaltá" verða ávalt taid- ar meðal bestu ævisagna íslenskra bókmennta. Og hvað myndi sá, er slíkar bækur hefur ritað um líf annarra, ekki geta gert, þegar um er að ræða veraldarsögu hans sjálfs! — Og þeir mörgu, sem væntu sín mikils af þessu verki, verða sannarlega eldci fyrir nein- um vonbrigðum. Hagalin hefur aldrei náð hærra í snilld frásagn- ar og stíls.en í þessu fyrsta bindi ævisögu sinaar. Hann leiðir fram á sjónarsviðið fjölda manna og kvemta, ættfeður og ættingja sína, tengdafúik þeirra o. s. frv., og ailt verður það lífi gætt og persór.uleika í frásögn nui 10* *' P Oi Cniiiiu cx^iiiait b>ö frekflir vandi ’nöf. hervir ver- ið um skeið. Áhrifamiklir æfiþætt- ir eru greiutir í nokkrar máls- greinir, með epískum strangleika, þó án ÍJausturs, og eru þær sög- ur sumar svo vel gerðar að hrein unun er að lestrinum. Sjálfur birt- ist svo höf. smám saman „úr ætt- anna kynloga blandi", og lesand- aiiuui veiðui- Ijóai iivuða eðiisjiætt- ir rviótff hunn ncr «Ví*ngorð hp.n«. Tær og lifandi er frásögnin um bamsaldur og fyrstu unglingsár. ■ Hiö unga skáiöeíni er skygnt á ...------— ............... . um sig, — og lesandinn fær ríka lilutdeild í þeim heimi, sem er um- hvert’ þese. Honum er opnuð töfra _•___ f___**i i i. _ ... _i....r I OJil 11*11 1 VCiUiU llHl xmncx iivcix-j andi kynslóða, gleymdra lífshátta, sem eru Htt skiijanlegir yngri börr.um íslar.ds og hafa þó mótað viðhorf þeirra og geð meira en þau fá gert sjer grein fyrir! —| Þessi stórmerkilega bók er nefni- lega miklu meira en æfisaga eins manns. Hún er jafnframt — og kannske fyrst og fremst — menn- ingarsaga eins sjerkennilegasta hjeraðs á Fróni, einmitt á því tímabili sem kannski er merkast í sögu landsins. Þetta roun vera fjrosta bindi af fjórum, sem fyrirhuguð eru, og allstór bók, 249 bls., stórar og þjett settar. En ekki fæ jeg sjeð að þar sje orði ofaukið. Höf. gæt- ir hófs í hvívetna, er stuttorður og gagnorður svo sem best verður á kosið. Og skemmtilegur er hann, hnyttinn, fyndinn, gott samhengi í öllu og byggingin prýðileg. — Bókmenntir okkar hafa með sögu þessari auðgast um gott verk, sem mun lengi lifa. Roðasteinn lausnarinnar. Eftir Onnu Z. Osterman. Isafoldarprentsmiðja. ANNA Z. Osterman er sænsk menntakona, sem tekið hefur ást- fóstri við Island og vill hvergi vera nema hjer. Hún hefur þýtt á móðui-mál sitt nokkrar Sslensk- ar skáldsögur og leyst það verk af hendi af mikilli snilld. — Annað afrek, ekki minna, hefur hún og unnið, -— sem sje ritað allstóra bók á svo góðri íslensku, að vel mæt.ti mál hennar vera ýmsum ,jnnfæddum" fyrirmynd! „Roðas iusr.annnar naiíi íiiiiin patia og eru iyrirsagn- ir þeirra svohljóðandi: I. Ileföarfní oa dýrölingur. — Æviágrip Sanki Birgittu. II. Iirautryðjendur. —- Fredrika Bremer. — Ellcn Key. III. Þrælhun og lausn. — Þáttur um galdramálin, upptök þeirra, meðferð og niðurfail. I v . „Hjálp heiiir eitt". — Þátt- ur um læknagalHnr og læknavis- indi. V. Skáldið, hcimurinn og alheim urinn — Þáícur um Gústaf Fröd- Anna Z. Osterman er frumlegur og sjerkennileguT höfundur. Hún fer cngar troonar jeiOir, öli við- i—t i----------c iiuii iiviiiiui niviuaoif cti O ICIOUXUUIU persónuleika og oft fer hún meist- arahör.dnm um efni sitt, vinnur ætíð vel, — og orðið „genialt“ kemur lesandanum ósjálfrátt í hug. Hún er kona hámeraituð, en jafnframt gædd skáldlegri skynj- un og tekur hvcrt viðfangscfni tökum listamannsins. Jeg efa að um Gustaf Fröding hafi nokkru sinni verið ritað af dýpri og næm- ari skilningi en í þessari bók. Lýs- ingin á sálarlífi hins sjúka skálds er hrein og ósvikin snilld! — Allir eru bættirnir fróðlegir og sumt í þeim afbragðsgott. En þáttur- inn um Fröding ber af. Jeg hygg að fleirum fari sem mjer, að þeir lesi hann oftar en einu sinni. 1 hann er lögð sú list er auðgar lesandann, vekur hann til umhugs- unar og glæðir skilning hans. Jeg vona að þessi bók eignist marga lesendur. Hún á það skilið, og höfundur hennar, hin hámennt- aða og gáfaða sænska kona, er hefur valið sjer ísland að fóstur- förð, á skilið meiri athygli og alúð frá oklcar hendi, en hún hefur hlotið hingað til. „Óður lífsins". Eftir M. Simson. Isrún. SIMSON heitir ísfirskur heim- spekingur, Ijósmvndari, mynd-' höggvari, garðyrkjumaður — og þúsundþjaiasmiðu r. Hann er dansk ur að uppruna, en hefur gerst ís-j lendingur og býr á ísafirði. t heimalandi aínu var hann um skeið fjQHeikamaður á paðreimum og' varð frægur mjögfyrir ýmsar afl- raunir íurðulegar. Fyrir nokkm siuan g?.f hann út bók um líf sítt og lífsskoðun; nefn-' ist hún Óður Ufsints — og er allt annað en leiðinleg! Simson er maður sjólfstæður f hugsun og er mjög fróðlegt að kynnast hugmyndaheimi hans. Lífs skoðun sína byggir hann þó að' miklu leiti á kennineum hins stór- merka uanska spekings og fræð- arsi i 3‘1 s/í*tn,v‘ cr án efa einn af alira sje.kennilegustu og eftii'tektarverðnst.u persónu- leikum, sem nú eru uppi á Norður- löndum — og raunar þó víðar væri leitað. — Simson hefur til- einkað sjcr fræði b?ns, en hag- nýtir sjer þau á s.iálístæðan hátt, vinnur úr þerni og .eynslu sinni þá heimspeki, er bók hans flytur. Ekki munu allir fcl’a sig við hana,- cn hún er vel til þcss fallin að vekja menn til umhugsunar um þeirra eigið líf og er það mikill kostur á bók. Ilugleiðingar höf. um ástina, t. d. eru ekki líklegar til að mæta fullum skilningi almenn- ings, en snjailar eru þær og bera vott um dirfsku í hugsun. „Kær- leikssaga trúðieikarans" virðist vera lýsing á reynslu höf. sjálfs, og er talsvert eftirtektarverð. „Alheimurinn" er eg vel ritaður þáttur, sömuleiðis „líökrjett hugs- Framh. á bls. 12 j

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.