Helgarpósturinn - 06.04.1979, Síða 2

Helgarpósturinn - 06.04.1979, Síða 2
2 Föstudagur 6. apríl 1979 —he/garpásturinrL. Sagan gerist í fangelsi. Tveir fangar hittast á ganginum og taka tal saman.z/Hvers vegna ert þú hér?" spyrannar. „Ég sprautaði mig með heróini og seldi"/ svarar eiturlyf janeytandinn. „Hvernig byrjaðir þú á þvi?" spyr samfangi hans. //Ja, það byrjaði allt með því, að ég keypti maríhuana i frimínútum í skólanum. En heyrðu!. — Af hverju ert þú hér?" Samfanginn svarar: „Ég myrti þrjá menn." „Hvernig byrjaðir þú á því?" spyr heróínþrællinn enn. „Ja, það byrjaði nú eiginlega allt með því að ég fór að spila bingó hjá KFUM, þegar ég var ungur," svar- ar morðinginn. Þessi dæmisaga er sögð ganga meðal þess hóps eða hópa í þjóðfélag- inu, sem að staðaldri hefur marihuana um hönd og á að sýna hversu samband orsakar og afleiðingar getur verið afstætt, hversu fráleitar allar staðhæfingar eru um að hassneysla leiði fólk inn á neyslubrautir alvarlegri fíkniefna og eiturlyfja. FíKniefnaneysla Islendinga hefur verið talsvert á dagskrá undanfarið eftir að upp komst um aðild nokkurra íslenskra ungmenna að meiri- háttar fíkniefnamáli í Danmörku. Fólkið sem þar átti hlut að máli, hafði allt verið búsett ytra um skeið, enda hafði það að baki býsna skrautlegan feril hérna heima á þessu sviði. En hvernig er fíkniefna- heimurinn á Islandi um þessar mundir? Blaðamenn Helgarpóstsins reyndu að leita svara við því. Helgarpósturirm kannar islenska fíkniefnalieiminn Nefndu það — og það er til „baö er allur andskotinn á feröinni hérna, „You name it, and it’s here”. öll fikniefni sem til eru, finnast hér á landi — i mis- mundi miklum mæli auðvitaö ne þaðer allt til. Frá hassi til heróins og allt þar á milli. Menn reykja, sniffa, sprauta sig, taka töflur, — allt heila galler&ö þekkist hér uppi á Fróni,” segir kona á þri- tugsaldri i samtali viö Helgar- póstinn, kona sem þekkir þennan bransa hér heima Ut i æsar og hefursjálf reyntsitt af hverju. Nú segisthún hins vegar vera hætt , „Ég einfaldlega nennti þessuekki lengur oghætti,” segir hún sjálf. Hvernig kemur þessi staöhæf- ing stúlkunnar heim og saman viö reynslu þeirra, sem leitast viö aö bægja fikniefnavandamálinu frá tslandi? FikniefnalÖgreglan viö- urkennir, aö hún eigi mjög erfitt meö aö gera sér grein fyrir þvi hversu mikið af markaöinum hún hafi yfirsýn yfir, og þar af leiö- andi geti þeir sem aö þessum málum starfa litiö fullyrt hversu ágengt þeim verður. „En af þeim efnum, sem viö höfum náö i er hassiö i algjörum sérflokki bæöi varöandi magn og fjölda neytenda,” segir Guö- mundur Gígja, yfirlögregluþjónn fikniefnalögreglunnar. „Amfeta- ■ ■ Annars eru piUurnar ' ' ianghættulegasta dópiö. baöerukrakkarsem ná í þetta á heimilum sinum hjá mömmunum, sem eru kannski stressaðar hús- mæöur. fcg man t.d. eftir vinkonu minni. Fyrir nokkrum árum var hún á fylierii ogfékksér róandi. Hún var 15 ára og varö ekki eldri. Hún dó. Nú, svo er ekki langt siöan einn náungi fékk sér of margar og týndi Ufinu. Hann var vist í pillukapp- áti. 7 7 min (og þá ekki pillur heldur duft) og LSD eru þau efni, sem komast næst hassinu. Viö höfum hins vegar litiö náö í af kókaini, enda held ég aö þaö sé fr emur lít- iö um þaö hér á landi. Kókain er bæöi mjög dýrt efrii og auk þess nýtt —það er mjög stutt siöan þaö fór aö koma fram i einhverjum mæli á Norðurlöndunum en stærsti hluti flkniefnanna, sem hingað kemur, er ættaöur þaö- an.” Leiðin á Klepp I vikuhverri fá læknar á Kleppi fólk til meöferöar vegna ofneyslu fikniefna, aöallega unglinga um og yfir tvitugt, sem iöulega eru illa haldnir vegna lyfjaneyslu. Læknar eru siður en svo bjart- sýnir á að við munum sleppa bet- ur frá þessu vandamáli en ná- grannaþjóöirnar. „Þaö er margt sem bendir til þess aö viö munum einnig þurfa aö kljást við þessi verstu efiii, sem eru aö veröa vandamál á Noröurlöndunum,” segir Jóhann- es Bergsveinsson, læknir og sá sem mest hefur unniö aö meöferö eiturlyfjasjúklinga hér á landi. „Morfín hefur stungiö sér niður, en við höfum ekki orðiö þess varir aö heróiniöséi' umferöhér, þó svo aö til okkar hafi komiö sjúkling- ar, sem hafa neytt þess. Þaö hef- ur þá veriö notaö erlendis. Viö höfum hins vegar fengiö fólk, sem segist hafa prófaö þaö. Viö höfum heldur ekki oröiö verulega varir viö kókain, en fengiö fólk sem segist hafa reynt þaö. Þaö má þó vera að veriö sé aö rugla þvi saman viö amfetamin, þvi aö hér hefúr töluvert boriö á amfetamin- neyslu.” Annars veröa læknar á Kleppi mest varir viö misnotkun á örv- andiog róandi lyfjum og þá einn- ig misnotkun á kannabisefnum (hass og mariiiuana). Misnotkun- in er oft í þvi fólgin aö ýmsum vimugjöfum er blandaösaman og kemur áfengiö þar mjög viö sögu, enda er þetta fólk oftast lagt inn á Klepp vegna ofneyslu á áfengi aö þvi taliö er f fyrstu en siöan kem- ur i ljós aö neysla þeirra á vimu- gjöfum er mun blandaöri. Þó kemur fyrir aö inn fyrir dyr Klepps rekurtilfelli, þar sem ein- göngu er um aö ræöa lyfjaneyslu og er þá langoftast um ungt fólk aö ræöa. Jóhannes Bergsveinsson segir greinilegt aö myndin, sem blasir viö þeim læknum á Kleppi, hafi veriö aö breytast hin siöari ár, þvi aö áöur fyrri hafi ekki veriö svo ýkja mikiö um þessa blönduöu misnotkun aö ræöa heldur hafi þá hrein áfengismis- notkun veriö rikjandi. f Jf Mórallinn f klikunum er alltraustur. Yfirleitt stendur þaö sem samið hefur veriöum. Til dæmis eru ekki mörgdæmfn um aö aðili, sem scndur hefur veriö tfi kaupa erlendis, standi ekki skil á efninu til klikunnar þegar heim cr komið. Enda veröur aö vera gagnkvæmt traust, þvi aö annars er ekkert öruggt I þessum bransa, því aö tryggingin er eng- in. Ekki feröu i löggunn og kærir. ff Leiöir kannabisneysla fólk á vit hinna sterkari fikniefna, eins og svo oft er haldiö fram? Dæmisag- an i upphafi sýnir aö meðal kannabisneytenda sjálfra þykir sú kenning hlægileg. Jóhannes Bergsveinsson læknir segir hins vegar aö erfitt sé aö segja til um þaö. Afturámóti liggi fyrir, varö- andi þau tilfelli sem á fjörur þeirra Kleppslækna reka, aö kannabis er langoftast eitt af efn- unum, sem neytt hefur verið og notkunin á þvi á sér oft langa sögu. „En viö vitum ekki með neinni vissu,” segir Jóhannes, ”hve margir af þeim sem byrja á kannabis, fara siöan út i neyslu annarra efna.” Verslun og viðskipti Hassiö viröist ekki vanfengið hér á landi. Veröiö er nú 4500-6000 kr. grammiö, eftir tegundum og aöstæöum. „Það er litiö vanda- mál aö nálgastþaö,” segir heim- ildarmaöurokkarúrrööum fikni- efnaneytenda, „aö öllu jöfiiu, nota bene, þvi að stundum koma timabil, sem erfitt getur veriö aö nálgast þaö. Slikt ástand kemur gjarnan upp ef fikniefnalögreglan hefur veriö mjög dugleg. Þá halda aðrir „dealerar” (sölu- menn) aö sér höndum á meðan, þora ekki aö setja efni i sölu meö- an ástandið er heitt. Þaö er lika talsvert i umferö af amfetamini eöa kristal, eins og þaö er kallaö og einnig kóki (kókaini). Ef ein- hver næri virkilega gott efni, gott kók, þá timir enginn aö selja gramm. Ég held aö grammiö af kóki sé komiö i 40 þúsund krónur. Eitt gramm af kóki er þrældrjúgt og dugar lengi. Þaö er „cuttaö” (blandaö) með öllum andskotan- um, kannski helst meö mjólkur- dufti. Hins vegar er þaö kók sem er á markaöinum yfirleitt heldur lélegt.” Hvernig eiga viöskipti meö fikniefni sér staö? Eftir þvi sem heimiidarmaöur Helgarpóstsins segir er aöallega um tvær leiöir að ræöa — annars vegar kunn- ingjastigiö og hins vegar aö þefa uppi liklegan sölumann á ákveön- um skemmtistööum. „ Þú þekkir eflaust einhvern sem þú veist aö hefur reykt, og hefur samband viöhann. Sáhinnsami þekkir svo einhvern úr þessum partium, sem hann hefur verið i og hefur sam- band fyrir þig, svo aö þannig gengur þetta koll af kolli, þar til kemur aö einhverjum sem getur hjálpaö,” segir stúlkan okkur. „Þetta er kunningjastigiö og þaö klikkar yfirleitt aldrei, þó aö tekiö geti nokkra daga aö redda þessu. Hin leiöin — aö fara á ákveöna skemmtistaöi og pikka upp ein- hvern álitlegan — menn bera þetta oft utan á sér — getur veriö alveg eins árangursrik. Nema auövitaö aö bærinn sé stuðlaus.” Harðnandi bransi Fikniefnaneytendur hér á landi hafa yfirleitt myndaö meö sér hópa — „klikur” eins og þeir kalla þaö sjálfir. Klikurnar sjálf- arsjásvo vanalega um innkaupin á fikniefnunum erlendis og smygla þeim inn til landsins eftir ýmsum leiðum. „Þaðer mjög al- gengt aö klikan skjóti saman og sendi einnúrklikunni til Utlanda i ■ ■ Annars taka klfkurnar ' 'venjulega tiksinna ráöa ef einhver hlekkurinn klikk- ar. Hefndin er vanalega fólgint þvi að viökomandi náungi, sem klikkaöi, er einfaldlega laminn. fcg þekki slik dæmi. A nar möguleiki eraöláta leka I löggunaaö viðkomandi sé með stuö. Bókstaflega láta nappa hann. Hefndin iætur yfirleitt ckki á sér standa. ff innkaupaferð,” segir einn þeirra fikniefnaneytenda sem Helgar- pósturinn ræddi viö. „Þetta er nú yfirleitt ekki vel efnaö fólk, sem stendur i þessu og þaö voru amk. engin stórinnkaup gerð i hvert skipti. Hins vegar viröist brans- inn haröari núna en var áöur og meira keypt i einu ogsmyglaö inn ilandiö. t svona innkaupsferöir er oftast reynt aö velja menn, sem bókstaflega hafa ekki fikniefna- stimpilinn á sér, menn sem ekki hafa lent ilöggunni ogeru pent og smart til fara.” Þess viröist enn ekki gæta hér á landi aö fjársterkir en óprúttnir aöilar beinlinis fjármagni fikni- efnainnflutning I auögunarskyni. Heimildarmaöur okkar vissi aö minnsta kosti ekki til þess. „Ég hef ekki heyrt aö bissnessmaöur- inn meö stresstöskuna sé kominn út i dópsöluna, en þaö er auövitaö bara timaspursmál hvenær slikt geristmiöaö viöreynsluna úti. En þaö þekkist varla núna. Allir þeir

x

Helgarpósturinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.