Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1895, Page 33

beggja megín Svartahafs í styrjöldinni 1828—1829, tek-
ið af þeim nokkuð af Armeníu, losað um skattlönd
þeirra norðanmegin Balkanfjalla og neytt þá til, að
leyfa sjer frjálsar ferðir um Svartahaf, og þar á ofan
bættist, að Mehmet Ali, ofjarl Tyrkja á Egyptalandi,
neytti allra bragða, til að losast undan þeim. Vildi
nú soldán berja dálítið í brestina og koma betra skipu-
lagi á hermálaefni ríkisins, og semja þau að sniði þjóð-
anna í Vestur-Evrópu. Tók hann því ýmsa herfor-
ingja frá Vesturlöndum í þjónustu sína og var Moltke
hinn helzti þeirra. Komst hann brátt í mikla kær-
leika hjá soldáni, enda studdi hann soldán með ráði
og dáð. Um þær mundir tókst soldán ferð á hendur
um Búlgaríu, og var Moltke þá í för með honum. Jafn-
frarnt því, að koma betri reglu á her Tyrkja stóð hann
íyrir víggirðingum kastalaborganna Bustschuk, Silístria,
Varna og Schumla norðan undir Balkanfjöllum og
byggingu^ virkja þeirra, er gjörð voru við Dardanella-
sund. Árið 1838 fór hann til Litlu-Asíu og Armeníu
og fór þá um ýmsa staði þar eystra, er engmn maður
úr norðvesturhluta Evrópu hafði stígið fæti á. |>á tók
hann og þátt í leiðangri þeim, er Tyrkir gjörðu á hend-
ur Kúrdum 1839. Vildi nú soldán launa Mehmet Ali
Egyptajarli lambið grá, er hann hafði orðið að láta
Sýrland laust við hann 1832 og sagði houum því stríð
á hendur vorið 1839 og var Moltke með hersveitum
þeim, er sendar voru suður á Sýrland, til að taka það
úr höndum Ala jarls. En ekki var til fagnaðar að
flýta sjer fyrir Tyrki. Herforingi þeirra Hafis pascha,
hermálaráðherra soldáns, vildi ekki þekkjast ráð þau,
®r Moltke gaf honum og beið því algjörðan ósigur
gegu Ibrahim syni Egyptajarls í orustunni við Nisib á
Sýrlandi 24. júní s. á. Pám dögum síðar dó Mah-
ttiud 2. Tyrkjasoldán og tók Moltke sig þá upp úr
Tyrkjalöndum og hjelt aptur til þýzkalands, og settist
að í Berlín á ný.
Enginn efi er á því, að vegur Moltkes hefir þótt
Vaxa af framkvæmdum hans eystra, því eptir að hann
Var kominn til Prússlands á ný, var hann hafinn ár
af ári til hærri hertignar. Arið 1846 var hann gjörður
aðstoðarmaður (adjutant) Hinriks prins af Prússlandi,
°g fór með honum til Bómaborgar, en sneri heim til
(27)