Ísafold - 02.06.1925, Blaðsíða 1

BITSTJÓRAB:
Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Sími 498.
Auglýsingasími
700.
ISAFOLD
Áigangurinn
* kostar 5 krónur.
| Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
1 Austurstræti 8.
Simi 500.
50. ðrg. 26. tbl.
DAGBLAÐ MORGUNBLAÐIÐ.
Þriðjudaginn 2. júni 1925.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
Óheppileg málafærsla.
Mikið er að því gert' í seinni
tið, að henda gaman að mála-
i'ærslu þeirra J. J. og Tr. p, sem
þeir nú iðka í Tímanum. Eru rit-
brögð þeirra æði lik því, sem
væru það málæðiskonur sem ættu
i hlut, en ekki þingfulltrúar.
Hver smáflugan eftir aðra er
gripin á lofti og henni snúið
flokksmönnunum í vil. Ekkert til-
lit er til þess tekið, hvort það
sem sagt var í dag geti staðist,
þegar það er borið sarnan við það
sem sagt var um síðustu helgi eða
þar áður.
í Tímanum 23. f. m. birtist
ein af þessum alkunnu lofgerðar-
rollum Jónasar um Framsóknar-
flokkinn. Er það all-löng upp-
talning á þeim þjóðnytjamálmu,
sem hin frækilega „Framsó'kn'*
hafði beitt sjer fyrir og borið
fram til sigurs á síðasta þingi.
Jónas byrjar upptalninguna með
þ\í að þakka Framsókn fyrir, að
,heilsuhæli fyrir berklaveika verði
reist í Eyjafirði á fögrum stað‘
o. s. frv.
Petta er hinni frækilegu ,Fram-
sókn‘ að þakka, segir Jónas þ.
'23. maí — og allir vita, að hann
ætlast til, að menn sk-ilji, að alt,
sem þessi dásamlegi flokkur ger-
5r, sje í raun og veru hans verk,
■s.jálfs, — verk Jónasar frá Hriflu.
pann 11. ap’ríl skýrði Tíminn
frá afgreiðslu fjárlaganna frá
neðri deild. par kveður við ann-
an tón. par ætla þeir fjelagar að
telja lesendum Tímans trú um,
að þeir, Framsóknarmenn, fái við
ekkert ráðir fyrir eyðslusemi I-
baldsmanna og Sjálfstæðismanna.
Er þannig skýrt frá málavöxtum
Þar, að íhaWsmenn hafi flutt (og
fengið samþykt) breytingar á
fjárl., er námu 104 þús. kr. hækk-
nn á útgjöldum, en hinir sauð-
frómu og varfærnu Framsóknar-
menn höfðu ekki nema tæp80þús.
kr. á sinni skjallalivítu samvisku.
Nú vill svo til, að í þessum 104
búsundum, sem Tíminn 11. apríl
telur að íhaldsmenn hafi komið
fram, er talið tillagið til Heilsu-
bælis Norðurlands. Hvernig stend-
kr nú á því, að Tíminn er svona
víxlaður, þegar hann segir frá
bessu máli, einmitt sama málinu,
^em Jónas nú er að sýngja Fram-
^ókn mest lof fyrir % — Jú, svona
bggur í þessu:
pann 11. apríl þurfti Tíminn á
Því að lialda. að rægja Ihalds-
!|'onn fyrir eyðslusemi. Sex vikum
seinna er fcími til þess kominn að
tala um þingafrek Framsóknar.
flg þá er Heilsuhæli Norðurlands
°rðið þeirra megin. Áður var það
bjá eyðsluseggjunum, íhaldsmönn-
bnum.
Álíka ósamræmi og óhugsaðan
^álæðisskap mætti tilfæra í mörg-
l!ln öðrura liðum
Nú er spurningin þessi:
Vita þeír f jelagar, • Tryggvi og
Pólilugið.
Menn verða langeygðir eftir Amundsen.
Myndin lijer að ofan sýnir leið-
ina frá Svalbarða til pólsins. Er
hún eins og fyr er sagt 1100 km.
Enn (þ. 2./6.) hefir ekkert
frjest af þeim fjelögum er norð-
ur flugu á uppstigningardag. —
Skipverjarnir á leiðangursskipun-
um er bíða við Svalbarða hafa lát ■
ið það boð út ganga, að Amund-
sen liafi búist við því, áður en
þeir lögðu upp, að annaðhvort
kæmu þeir til baka á sarna sólar-
hringnum, ef þeir treystu sjer
ekki til að setja vjelunum á ís-
inn, eða, ef þeir settust á annað
borð,- þá myndu þeir fara að öllu
rólega, og væri ekki vert að bú-
ast við þeim fyrri en oftir hálfan
mánuð.
En þegar eftir fyrstu vikuna
frá því þeir lögðu upp, var al-
menningur orðinn allskelkaður um
afdrif þeirra. Buðust Bandaríkja-
menn til þess, að senda stórt loft-
far til að leita þeirra. En leiðang-
ursmenn þeir sem liggja við
Svalbarða þvertóku þá fyrir, að
nokkur ástæða væri til þess. Eins
frjettist um að liinn 24 ára gamli
fullhugi, Grettir Algarsson, hafi
boðist til að leggja upji í leit að
Amundsen og fjelögum hans. Eft-
ir því að dæma, er hann enn í
Englandi, hvað svo sein hann
hugsar til ferðalags.
Getgáturnar eru óteljandi um
það, hvað orðið hafi þeim að
farartálma, ef dvöl þeirra norð-
ur í ís er lengri en þeir sjálfir
liafa kosið. Kunnugir geta þess
helst til, að þeir hafi vart fundið 1
nægilega stórt svæði á ísnum, er
væri svo hrjónulaust og renni-
sljett, að liægt sje að renna flug-
: pað var ekki fyr en að ílialds-
• flokkurinn komst að völdum, að
| nokkurt verulegt skrið komst á
I kjöttollsmálið. Áður var stöðug
, kyrstaða, og var sú kyrstaða ofur
! eðlileg og skiljanleg frá sjónar-
miði Norðmanna. Peir vissu það
ofurvel, eftir skýlausum yfirlýs-
ingum og marg endurteknum til-
boðum hjeðan að heiman, að ef
Framsökn næði völdum, þá fengju
Norðmenn alt sem þeir óskuðu.
Foringjar Framsóknar biðu með
afsalið í liendinni — afsal á okk-
ar dýrmætustu rjettindum — til
þess að framselja erlendri þjóð.
Þá vantaði aðeins formlegan rjett
tii þess að geta undirskrifað
skjalið. En þann rjett fengu þeir
aldrei. Var það vel farið.
ílialdsflokkurinn neitaði harð-
lega öllum rjettinda-afsölum. —
Hann skyldi það, að um leið og
slept var rjettindum fiskiveiða-
laganna, þá var veitt banasár öðr-
um aðalatvinnuvegi okkar eigin
vjelunum liindrunarlaust tilflugs. Wndsmanna, sjávarútveginum.
Eu þær þurfa að vera komnar <í þótt landbúnaðurinn liagnað-
allmikla ferð, eins og kunnugt er, ist ef til vill eitthvað af þessu í
áður en loftþrýstingurinn lyftir bili, þá yrði sá hagnaður aðeins
þeim frá jörðu. , stundarhagnaður; þegar tímar
Ef flugvjelarnar hafa brotnað liðu, mundi þjóðina alla svíða
ætluðust þeir til að þeir kæmust undau þessu sári, sem sjávarút-
fótgangandi til Columbíahöfða, veginum var veitt — landbúnaðar
norðan á Grænlandi. par er vista-
búr. En leið sú er bæði löng og
erfið, og er tvísýnt talið, hvort
menn einmg.
íhaldsflókkurinn sá og skildi
mjög vel hvað á húfi var. Hann
það t< kst. ^ tók föstum tökum
En ennþa getur verið, að alt
sje með feldu, og þeir starfi af
ýmsum rannsóknum þar nyrðra.
Er talið víst að þeir hafi haft Þe!nb
á þessu máli
þegar frá byrjun. Grundvallarat-
riðum fiskiveiðalaga vorra —
að íslensk landhelgi, eins
sa-milegt veður þar nvrðra vik- °g iaiidið sjálft, sje fyrir íslend-
una fyrir hvítasunnu, en í viku- 5nga, og þá eina, mátti ekki hagga.
lokin spiltist veðrið. fsland fyrir íslendinga var kjör-
Hvort svo sein þeim hefir orð flialdsflokksins þarna, og
lilekst á eða eigi, eru allar líkur væri betur að Framsókn, með
til þess, að ineðan þeir lialda dilkunum öllum (Jafnaðarm. og
kvrru fyrir, hafi þeir þráðlaus' Bolsum) gæti sagt liið sama.
móttökutæki sín í lagi, og hafi.
þeir því getað heyrt það sem j
heimurinn hefir um þá sagt, og'
.1
allar bollaleggingarnar um leit að
þeini og því um líkt. I
Er einkennilegt til þess að
liugsá, að þeir ef til vill húka
Lokaþáttur kjöttollsmálsins.
Hjer á eftir verða birt helstu
símskeytin, er máli skifta, er
fóru á milli sendiherra og for-
sætisráðherra í lokaþætti kjöt-
t.ollsmálsins.
J
°nas, hve óhemju-hlægilegt þetta
marg-ítrekaðá kattarklór þeirra
er, þessir vafningar og útúrsnún-
ingar í hverju blaði?
Líklegt er, eftir hegðan þeirra
að dæma, að enn sje það ekki
runnið upp fyrir þeim.
Sennilegt er, að þeir verði með
þeim allra seinustu, sem skynja
það, að slíkur ritháttur og slíkur
amböguháttur vekur ekki annað
en hlátur um endilangt ísland.
norður á pól og lieyra getgátur LUllsmitlslus- ~ Sýna >au best
um sjálfa sig langt sunnan úr ^vernig íhaldsflokkurinn hjelt á
löndum. f þessum málum, og hversu vel
(hann gætti rjettar fslendinga. —
j Ha.fi nokfkur lagt trúnað á róg-
< burð Tímans um íhaldsflokkinn
í sambandi við kjöttollsmálið, þá
íhaldsflokkurinn og kjöttoVlsmálið er ,sá rób'burður að engu orðinn,
eftir að skýrsla sendiherrans kom
út. Hún sýnir, hve einbeittum og
KJÖTTOLLSMÁLIÐ.
Framh.
;,T'íminn“ hefir rótað upp ein-
hverri býsn af moldviðri út af
gerðUm flialdsflokksins, fyrir alt
sem hann gerði fyrir kjöttolls-
málið. Keyndu þeir, Tímaforkólf-
arnir, að telja bændum trú um,
að flokknum væri alveg sama
um, hvernig færi fyrir þessu vel-
ferðarmáli íslenslku bændanna.
En svo fór hjer, sem oftar, að son, til forsætæráðherra. og segja
lítinn árangur bar þessi herferð frá kröfum þeim, er Norðmenn
„Tímans“ á íhaldsflokkinn. Þessi ætluðu að gera gagnvart fiski-
herferð hlaut líka fyrirfram að veiðalöggjöf okkar. Voru kröfur
verða dauðadæmd. Allar stað- þessar frambornar á fundinum,
reyndir vitnuðu gersamlega móti sem Sveinn Björnsson sendiherra
staðhæfingum og blekkingum og sendimennirnir, Jón Árnason
„leiðtoganna" í þessu máli. ■ og Pjetur Ólafsson, áttu með
föstum tökum flokkurinn tók
þegar frá upphafi á þessu máli,
og það var fyrst og fremst þeirri
einbeittni að þakka, að hin góðu
úrslit fengust að lokum.
Hinn 25. mars síma sendiherr-
arnir, Krus • og Rveinn Éjorns-
fiskiveiðastjóranum norska. Sím-
skeytið er á þessa leið:
„Við þrír íslendingar hofum
óslitið í þrjá daga rætt við fisk-
veiðastjórann og tvo Norðmenn
aðra og þaulrætt umkvartanir
og 'óskir þeirra Norðmanna,
sem fiskveiðar stunda. Niður-
staða: Kröfurnar virðast þess-
ar, án þess ábyrgst sje, að þær
sjeu tæmandi: Fyrsti liður:
Rjettur til þess að salta og
selja í íslenskum höfnum á-
kveðna tunnutölu af hverju
■skipi. Annar liður: Rjettur til
að salta í höfnum og innan land
helgi ákveðna tunnutölu af
hverju skipi. Tunnutalan sam-
kvæmt 1. og 2. lið fer eftir
nánara samkomulagi. priðji lið-
ur: Rjettur til umhleðslu á
veiði og öðru í höfnum og inn-
an landhelgi. Fjórði liður: á-
kvæðin um bátana sjeu skýrð
þannig : Heimilt sje að hafa þá
á floti og nota til flutnings á
höfnum inni. Skip, sem styttri
sjeu en 100 fet, sjeu undanþeg-
in ákvæðum um, að hafa bát-
ana á þilfari. Að öðru leyti
sjeu báta-ákvæðin skýrð með
minni hörku en» t. d. síðastliðið
sumar. Fimti liður: Lofað sje
samræmi um skipagjöld á mis-
munandi höfnum, þannig, að
eigi sjeu greidd hærri skipa-
gjöld, burtsjeð frá hafnargjöld-
um á einum stað en öðrum, en
st.aðhæft er, að slíkt hafi komið
fyrir. Sjötti liður: Ef skip er
tekið, og ekki vill sættast. á
sekt, en óskar úrskurðar dóm-
stólanna, skal skipinu slept
strax, gegn geymslufje, í stað
þess að því sje haldið þar til
dómur fellur. Sjöundi liður:
Undanþágutíminn í 8. gr. sje
lengdur að miklum mun“.
— „Undirbúnings-samninga-
mennirnir norsku halda fram,
að þeir með þessu hafi orðað
nákvæmlega kröfur sínar og
sumpart dregið úr þeim. Við
tókum fjarri, en ljetum þó á
okkur skilja velvilja um fimta,
sjötta og sjöunda lið, um sjö-
unda þó aðeins sanngjarna
tímalengd, alt auðvitað án nokk-
urrar skuldbindingar. Nú er
krafist ákveðinna mótboða af
vorri hálfu“.---------
pessu símskeyti svarar forsæt-
isráðherra, með símskeyti 26.
mars, sem er á þessa leið:
„Ykkur heimilast að semja á
þessum grundvelli: Gegn því, að
kjöttollurinn sje lækkaður unf
helming að minsta kosti, komi
heimild fvrir núverandi norsk-
ar fiskiveiðastöðvav til fram-
haldsreksturs, á meðan samn-
ingarnir haldast, en þeir sjeu
uppsegjaníegir með hæfileguni
fyrirvara af begg.ja hálfu“. —
„Verkun og umhleðsla fiskjar
innan landhelgi útilokuð. Ef
málið kemst ekki í horf á þess-
um grundvelli, virðist tilhneig-
ing til aukasköttunav á fiski og
fiskiafurðum til uppbótar kjöt-
framleiðendum. — — Með því
viðbúist þing verði stutt æski-
legt hraðað sje sa»ningam“.