Ísafold - 23.10.1915, Blaðsíða 2

2
IS A FO L D
var myrt af völdum Japana eins og
keisaraefni Austurrikis af völdum
Serba. Skömmu siðar réðust Japan-
ar inn í Kóreu og kúguðu Kóreu-
menn til að taka J)átt með sér í
ófriðnum við Rússa.
Bæði Kóreustjórn og Rússastjórn
mótmæltu þessu háttalagi og hétu á
Breta og Frakka sér til fulitingis. En
hvorugt þessara stórvelda fann sig
knúð til neinna afskifta. Hvorugt
þeirra tók sér nærri undirritaða ábyrgð
sína á sjálfstæði og hlutleysi Kóreu.
Sjálfstæði landsins lá á banabeði og
er nú búið að vera.
Nú er það sjálf Norðurálfan, sem
liggur á sjúkrabeði, ef til vill bana-
beði. Við banabeð rikir oftast þögn.
MÍDsta kosti gengur maður hljóðlega
og varfærnislega að sjúkrabeði Norð-
urálfu, eins og hvers einstaklings*.
Þenna kafla í grein G. B. mun
mega skoða sem hans svar við spurn-
ing Clemenceau’s um hverju megin
réttlætið sé í heimsstyrjöldinni.
Orð hans eru þess verð, að þeim
sé athygli veitt. Og óneitanlega
benda þau vel og rækilega á, að viða
er pottur brotinn — í stórvelda-
pólitikinni.
Tvö afmæli.
Tryggvi Gunnarsson áttræður.
Hann átti áttræðsafmæli 18. þ.m.,
eins og áður er getið hér í blað-
inu.
Gamli maðurinn er enn hinn ern-
asti, framkvæmdarlöngun og starfs-
áhugi óbilað.
Á áttræðisafmælinu var honum
margskonar sómi sýndur. Veifur á
stöngum um allan bæ — íslenzkir
fánar nær undantekningarlaust, en
þó ekki alveg, og má það furðuleg
fastheldni heita hjá einstöku íslend-
ingum (i—2), hér við dannebrog, að
geta ekki fengið sig ttl að draga ís-
landsfánann við hún.
Um kvöldið var honum haldið
samsæti mikið í Iðnó. Sátu það um
130 manns, en margir urðu frá að
hverfa sökum rúmleysis. Voru þar
karlar og konur af öllum stéttum og
flokkum sömuleiðis. Er það vel, er
menn geta hafið sig upp yfir það,
þótt skoðanir hafi skiftar verið á
sumum málum, og út af því slezt
upp á vinskapinn — að erfa það
eigi von úr viti, heldur kunna að
meta menn og framkvæmdii þeirra
í heildinni.
En svo er það um gamla Tryggva,
að þótt stundum hafi slegið nokkuð
i kekki milli hans og þessa blaðs t.
d., þá kunnum vér að meta hina
miklu hæfileika hans og 'þjóðnýtt
starf á marga lund.
1 samsætinu hélt borgarstjóri ræðu
fyrir minni Tr. G. og hljóðar hún
svo:
»Háttvirta samkomal
Leyfið mér að minnast nokkrum
orðum heiðursgests vors, Tryggva
Gunnarssonar bankastjóra, sem í dag
er áttræður, en þó situr hér ern og
kátur hjá oss, ungur í anda, fjörugur
og fullur af starfslöngun. Eg nefndi
hann bankastjóra, af því að það var
siðasta og veglegasta lífsstaða hans,
en það mættí kenna hann við næstum
• hverja lífsstöðu eða starf, sem vera
skyldi, því gamli maðurinn hefir við
flest fengist. 80 ár er langur timi
og fáum mönnum hlotnast það hlut-
skifti, að mega iifa svo lengi, og
Sfeinoíía.
Sinnið ekki fortölum óheppinna seljenda, sem telja vilja yður trú
um, að yður sé það fyrir beztu nú, að kaupa vetraibirgðir yðar af stein-
olíu, því þar ráða augnabliks hag:munir seljenda öllu.
í lsta lagi er það brot gegn giidandi lögum og brunamálasamþykt
bæjarins, að geyma stærri birgðir af steinolíu í heima-
húsum og í
2ru lagi væri það fjárhagslegt glapræði, að kaupa og liggja
um lengii tíma með stærri biigðir af steinolíu, sökum
rýrnunar þeirrar, sem slíkri geymslu er samfara.
Frá verzlun undirritaðs eiga menn kost á þvi, að fá góða stein-
olíu jöinum böndum, sem þörf kreíur, á hvaða tíma sem er, og
án þess að nokkur rýrnun komi kaupendum í koll, þar sem tunnurn-
ar eru fyltar um leið og úti eru látnar. Beztu steinolíukaupin
eru og verða því ávalt í
ræðu fyrir minni íslands. Enn töl-
uðu: Jón Jakobsson (fyrir minni
Reykjavíkur), Jóhann Eyólfsson alþm.
og frú Bríet (af kvenna hálfu).
Tvö kvæði voru Tr. G. flutt í
samsætinu, annao eftir síra Matthías,
en hitt eftir H. S. Blöndal.
Heillaskeyti bárust víðsvegar að.
Meðal þeirra var þetta erindi frá
Matth. Jochumssyni:
»Fjarri dýrum drengja her
drekk eg vatn úr glasi;
kveðju samt þér síminn ber
frá séra Matthíasi*.
En þessi fallegu erindi frá Guðm.
Guðmundssyni skáldi kvað Ríkharður
myndhöggvari yfir borðum:
^erzíun c3. ÚC. dSjarnason.
Netavinnustofan Liverpool
er fypsta netavinnustofan hér á landi ei» býr til
botnvörpur.
»Hestar, geitur, kýr og kindur,
kettir, hundar,
vininum Tryggva gamla, góða,
góðan dag í ljóðum bjóða.
Fuglar himins hjartans kveðju honum
senda.
Verji hann öllum sóknum sorgar
sá, er fyrir hrafninn borgar.
Fiest öil botnvörpuskip hafa notað netin síðastliðna vetrarvertíð, og
allir skipstjórar lofað þau fyrir styrkleika og goða lögun
brátt fyrir verðhækkun á efni, verða netin seld mjög ódýrt,
meðan fyrirliggjandi birgðir endast; er því ráðlegast að biðja um vörp-
urnar í tíma. Netin eru tilbúin af sömu mönnum, úr sama
efni og með sömu gerð og undanfarið.
Allskonar efni og áhöld tyrir botnvörpunga ávalt fyrirliggjandi i
LIVERPOOL.
fæstir, sem þeim aldri ná, eru svo
hamingjusamir, að njóta svo góðrar
heilsu sem heiðursgestur vor, en
honum hefir sama sem aldrei orðið
misdægurt alia þá 29219 daga, sem
hann hefir lifað.
í barnæsku kembdi hann ull og
prjónaði sokka, fór snemma að tálga
spitur og bein og fékst síðan við
smíðar og varð góður óg hugvits
samur smiður. Siðan var hann
bóndi, ræktaði jörðina og kom upp
fyrirtaks bústofni. Mér er sagt, að
kýr hans hafi verið með afbrigðum
góðar og reiðhestar hans betri öllum
öðrum hestum. Svo fór hann að
fást við verzlun og kaupskap, og
sagan mun geyma nafn hans sem
formanns Gránufélagsins um nærri
aldarfjórðung. Hann gerðist um þetta
skeið útgerðarmaður og kom mörgu
í framkvæmd, sem hér þektist ekki
áður. Hann mun hafa séð um bygg-
ingu fyrstu brúar yfir stóra á hér á
landi og fleiri brýr bygði hann síðan
og tvær þeirra stórar, yfir Skjálfanða-
fljót og Ölfusá. í öllu, sem Tryggvi
fekst við, kom fram hagsýni hans
og óbilandi dugnaður.
Þennan fyrri hluta æfi sinnar var
Tryggvi Gunnarsson einhver mesti
atkvæðamaðurinn á Norður- og Aust-
urlandi, en hvarf svo hingað til
Reykjavíkur til að takast á hendur
hið vandasama starf sem forstjóri
hins unga Landsbanka, og hefir
Reykjavík átt því láni að fagna, að
telja hann meðal borgara sinna í
meira en 20 ár.
Þessi ár hafa verið framþróunar-
og þroskaskeið Reykjavíkur og hefir
Tryggvi gamli verið hvatamaður
margra þeirra framfara, sem hér
hafa orðið. Hin mikla lifsreynsla
hans, óbilandi kjarkur og dugnaður
hefir komið Reykjavikurbæ að ómet-
anlegu gagni. Eg ætla ekki að segja
sögu Reykjavíkur siðustu tvo áratugi,
en þegar hún verður sögð, mun
Tryggvi víða koma við sögu. Eg vil
aðeins minna á, hvað hann hefir gert
fyrir þilskipaútgerðina, sem var und-
irstaða undir vexti og framþróun
Reykjavikur. Hann kom á samábyrgð
á þilskipum og viðgerðastöð fyrir
þau, og hann gerði þeim mögulegt
að fá beitu með því að koma á fót
ishúsi.
Tryggvi hefir látið bæjarmál mik-
ið til sin taka og seta hans i bæjar-
stjórninni hefir ekki verið árangurs-
laus. Hann var oftast meðal hinna
framsýnu bæjarfulltrúa, og sem for-
maður veganefndar vann hann mik-
ið að því að bæta götur bæjarins,
og bætti hér götugerð, enda þótt
nú sé tekin upp ný aðferð ; en einn-
ig henni hefir hann léð fylgi sitt.
Tryggvi Gunnarsson hefir, eins og
allir þeir, sem mikið er í spunnið
og mikið framkvæma, oft orðið fyr-
ir hörðum árásum og misjöfnum
dómum, en hann hefir farið sínu
fram, er hann var sannfærður um,
að málstaður hans var réttur, og
ekki látið yfirbugasl. Hann hefir
aldrei hiíft sjálfum sér, og ósérplægni
hatis er nærri þvi eins dæmi. —
Nú þegar hann situr hér, áltræður
unglingur, þá erum vér öli sammála
um að þakka honum fyrir það, er
hann gaf af sjálfum sér þjóðfélagi
og bæjarfélagi voru. Betuf að ís-
land xtti marga sonu og Reykjavík
marga borgara slíka sem Tryggva
Gunnarsson. —- Nú, þegar komið
er að æfikveldi hins gamla heiðurs-
manns, þá eru ^llir, þrátt fyrir allar
mismunandi skoðanir á lands- og
bæjarmálum, sammála um að skylt
sé að heiðra hann, og ef dýrin hefðu
mál, þá mundu'' þau einnig þakka
honum alt, er hann hefir fyrir þau
gert.
Eg ætla ekki að verða langorður,
en vil snúa orðum mínum til heið-
ursgests vors og biðja hann að taka
á móti heillaóskum vor allra. Vér
óskum, að þau ár, sem þér eigið
eftir að iifa, megi færa yður gleði og
ánægju, og að þér megið sjá enn
meiri ávöxt af lífsstarfi yðar, en
þegar er orðið.
Tryggvi Gunnarsson lengi lifil*
Þessari ræðu svaraði Tr. G. með
Mannvin þann og málleysingja meg-
invörðinn
blessi guð f góðri elli
og geislum yfir »kallinn« hellil
Allar heillaóskir beztu íslands sona
á þeim sæmdaröldung hrini,
en — enginn dropi af brennivíniU
Samsætið fór fram hið bezta og
skemtu menn sér við dans og ann-
að gaman fram eftir nóttu og fylgdu
þá áttræða afmælisbarninu heim og
kvöddu með söng og húrrahrópum.
Morten Hansen skólastjóri
sextugur.
Hinn góðkunni og mikilsvirti
skólastjóri lang-fjölmennasta skóla
landsins, Morten Hansen átti sextugs-
afmæli þ. 20. þ. mán. Og í sama
mund hafði hann verið skólastjóri
fjórðung aldar. Var þessa tvöfalda
afmælis hans minst á margan hátt,
sem maklegt var.
Frídagur var í Barnaskólanum, en
um miðjan daginn gengu börnin öll
1100 talsins í skrúðfylking frá
íþróttaveliuum niður að Barnaskóla
til að fagna afmælisbarninu — flest
með blóm f höndum.
Þar sungu börnin þessi erindi,
sem ort hafði Guðm. Guðmundsson:
Nú kveður sór æskan í auðsveipni hljóðs
og ávarpar prúðmennið góðaí
Vór árnum þór, hugljúfi öðllngur, góðs,
í ómkvaki bernskunar ljóða!
Þú sýnir oss trygð og elsku yl,
sem ástríkur faðir á mestan til.
Og komandi öldin skal ávöxtinn sjá
i áhrifum blessunarríkum,
er feður og mæður í fóstri hún á
hjá föður og leiðtoga slíkum.
Þitt nafn verður geymt hjá landi’
og 1/ð.
Guðs líknstafir blessi þig ár og síð!
Eftir það flutti skólastjóri hjart-
næma ræðu til barnanna, en síðan
kvöddu þau nann með feiföldu
húrrahrópi.
Kennarar Barnaskólans færðu M.
H. að gjöf eitt af Hornafjarðarmál-
verkum Ásgrfms.
Skólanefndin flutti honum mynd
í skrautlegum ramma og fylgdi ávarp
með frá henni.
Um kvöidið héldu kennarar skól-
ans M. H. heiðurssamsæti í Iðnað-
armannahúsinu, en alment samsæti
fyrir bæjarmenn hafði verið hætt
við, af þvi skólastjóti hafði mælst
undan, enda enginn salur bæjarins
neitt líkt því nógu stór til þess.
í kennarasamsætinu talaði Sigurð--
ur Jónsson fyrir minni heiðurgests-
ins. Kvæði var honum flutt (eftir
Hallgr. Jónsson).
Um Morten Hansen skólastjóra
munu allir sem til þekkji vilja taka
undir þessi orð f ávarpi skólanefnd-
arinnar:
Skólanefnd Reykjavíkur sendir
yður, herra skólastjóri, alúðar kveðju
á 60 ára afmælisdegi yðar með
hjartans þökk fyrir alt það mikla og
góða starf, sem þér hafið unnið í
bæjarins þarfir, þar sem þér hafið
verið kennari barna hans hátt á 4.
tug ára, og forstöðumaður skóla
hans í fullan fjórðung aldar. Við
þökkum yður sívakandi umhyggju
fyrir skólanum og skyldu ækt i öll-
um störfum yðar, lagni og prúð-
mensku í stjórn og viðmóti við“
börn og kennara og alúð og þýð-
leik í samvinnunni við skólanefnd.
Við finnum hvers virði það er,.
að eiga í slíkri stöðu mann, sem
allir virða og þykir vænt um, bæði
börn og kennarar, og óskum að
bæjarfélaginu auðnist að njóta lengi-
enn mannkosta yðar í henni.
Bezta síldveiðistöðin?
Kr. Kristjánsson, áður skipstjóri á-
botnvörpungnum »Skúli fógeti«, hefir
í tilefni af grein minni »Sildveiðar
á Vestfjörðum* skrifaði all-langa og
ítarlega grein, um síldveiðar í 75.
tbl. ísafoldar, og er eg honum þakk-
látur fyrir.
í grein þessari hefir hann fært
mjög veigamikil rök að því, að
Vestfirðir liggi ágætlega við síld-
veiðum, og jafnvel tekið svo djúpt i
árinni að fullyrða, að við Ísaíjarðar-
djúp sé bezta síldveiðistöð landsins.
En af þvi verður mér að vera.
leyft að draga þá ályktun, að Djúpið
hljóti að liggja ágætlega við sild-
veiðum, þar sem ýms rök, er hér
skal eigi að sinni farið nánara út i,
eru til þess, að ilt er að gjöra upp
á milli hinna mörgu góðhafna, er
þar getur verið um að velja.
Sérstaklega er eg skipstjóranum þó
þakklátur fyrir að hann slær föstu
því tvennu, að Höfn liggur fast við
mestu og að hans viti ábyggilegustu
sildarmið landsins og að siglingaleið-
in þangað er hin ákjósanlegasta.
Um hitt, hve hafnarlagið er gott
við Höfn, ætla eg ekki að metast
við hann né aðra. Úr því skera
hafnarverkfræðingar, nú er mæling
af höfninni og uppdráttur, fyrir góða
og röska aðstoð ráðherra og foringj-
ans á Islands Falk — er fenginn og
sömuleiðis úr því, hve dýr nauðsyn-
leg hafnarbót verður. En sammála
hygg eg greinarhöf. vera mér umr
að svarað geti kosnaði að leggja þó
nokkuit fé til hennar.
Til skilningsauka skal þó að eins
tekið fram, að lauslegt álit mitt um
kostnað við brimbrjót fyrir Höfnr
bygðist á áætlunum um brimbrjót á
ísafirði og kostnaði við brimbrjótinn
í Bolungarvik, sem hingað til hefir
staðist bæði hafís og hafsjó. Liggur
vikin þó algjörlega fyrir opnu hafi,
auk þess sem straumar eru þar afar-
miklir og afskaplegur grjótburður
utan af Stigahlíð.
Er brimbrjótur þessi nú orðinn
fullir 70 m. á lengd, og kominn á
4 m. dýpi frá stórstraumsfjöru. —
Kostnaður við hann er orðinn um
45000 kr., og mátti þó áreiðanlega,
ef vit og kunnátta hefði verið meiri,
hafa orðið drjúgum minni.
ísafirði, 8. okt. 1915.
Maqnús Torýason.