Ísafold - 29.09.1877, Blaðsíða 2

smálest, að viðlögðum 20—500 kfóna
sektum.
14. Lög um einkarjett. Landshöfð-
ingi veitir einkarjett, fyrir ákveðið gjald
til landssjóðs (50 kr. fyrst). Allirmenn,
sem lögheimili eiga á íslandi, geta öðl-
ast einkarjett, allt að 20 ára tíma, til
að flytja til landsins, útbreiða hjer, selja
eða á annan hátt nota nýjar uppgötv-
anir, er þeir sjálfir hafa gjört fyrstir
manna og sem á einhvem hátt eru nyt-
samlegar eða sem nota má til viðhafnar
og prýði, svo framarlega sem sótt er
um einkarjettinn eigi síðar en ári eptir
að uppgötvunin er orðin heyrum kunn.
Enn fremur geta allir fulltíða menn, sem
lögheimili eiga hjer á landi, og öll fje-
lög, sem bafa stjóm sína innanlands,
öðlast 5 ára einkarjett til að stofna hjer
á landi nytsaman iðnað eða atvinnu-
grein, sem eigi hefir áður verið stund-
uð hjer á landi á þann hátt. Sömu-
leiðis má veita einkarjett að hverri nyt-
samri breytingu, er einhver finnur upp
við uppgötvun, er einkarjettur hefirver-
ið veittur til; og enn fremur til smíðis-
grips, sem fundinn er upp og farið er
að nota áður en lög þessi öðlast gildi,
sje hann álitinn nauðsynlegur, en telja
skal þó árin, sem slíkur einkarjettur er
veittur fyrir, frá því ári, er smíðisgrip-
urinn varð fyrst kunnur. Sá sem á ein-
hvern hátt skerðir eða brýtur einka-
rjett annars manns, skal sekur um 50
—500 kr. í landssjóð, og gjalda eiganda
auk þess fullar skaðabætur.
16. Vitagjald af skipum. fegar vit-
inn á Reykjanesi er kominn í gagn,
greiðir hvert skip, nema herskip og
skemmtiskútur, sem hafna sig milli
Reykjaness við Faxaflóa og Snæfells-
jökuls, 40 aura í vitagjald af hverri smá-
lest, en 20 aura þau sem hafna sig milli
Snæfellsjökuls og Horns á Homströnd-
um. Undanþegin gjaldinu em íslenzk
fiskiskip, nema svo að eins að þau hafni
sig á ferð frá útlöndum eða tilútlanda.
17. Lög um skipti á dánarbúum og fje-
lagsbúum, og fl., er svo mikill bálkur,
að eigi er hjer rúm til að gjöra grein
fyrir efni þeirra. þ>ingið samþykkti
frumvarp stjómarinnar að kalla óbreytt
að efni til, að öðru en því, að það bætti
inn i það nýjum þætti: um niðurröðun
skulda í þeim búum, er eigi hrökkva
fyrir skuldum, að miklu leyti samhljóða
því sem fyrir er mælt í gjaldþrotalög-
um Dana frá 25. marz 1872. En orð-
færið allt varð þingið að laga; það var
afteitt hjá stjórninni, eins oglengi hefir
þótt við brenna um frumvörp hennar.
18. Lög um skattgjöld á Vestmanna-
eyjum em þess efnis, að á Vestmanna-
eyjum skuli eptirleiðis greiða sömu
skatta og gjöld bæði af fasteign og
lausafje, sem annarstaðar á landinu, til
landssjóðs, kirkju, prests og fátækra.
23. Fjárlög fyrir árin 1878 og 1879.
Tekjur landsins þessi tvö ár er gjört
ráð fyrir að muni nema rúmum 638000
kr. og gjöldin tæpum 598 000 kr.; af-
gangurinn eptir því um 40000 kr. í
tekjudálkinum breytti þingið lítið sem
ekkert frumvarpi stjómarinnar (sjá 63.
bls.). Á útgjaldadálkinum urðu aptur
talsverðar breytingar, og skal hjer getið
nokkurra atriða í honum, sem helzt eru
frásöguverð:
Sem styrkur til jarðabóta og efl-
ingar á sjánarútvegi em ætlaðar 5 000
kr. hvort árið.
Til vegabóta 15000 kr. hvort árið.
Tilgufuskipsferða sömul. 15 000 kr.
hvort árið.
Til vitabyggingar á Reykjanesi allt
að 14 000 kr.
Til dómkirkjunnar í Reykjavík [gjöfj
5 000 kr.
Til hluttekningar í Uppsalaháskóla-
hátiðinni 2 000 kr.
Til fátœkustu brauffa 4000 kr. hvort
árið.
Til prestaekkna og barna þeirra
og styrkur handa fátækum uppgjafa-
prestum og prestaekkjum 2 500 kr. hvort
árið.
Húsaleiga handa 3 lærisveinum við
læknaskólann, 80 kr. hartda hverjum,
alls 240 kr. á ári.
Launafje lærða skólans var hækk-
að um®2 000 kr. á ári (handa nýjum föst-
um kennara í hinum nýrri tungumálum,
samkvæmt skólareglugjörðinni nýju).
Umsjónar kaupið við hinn lærða
skóla var lækkað ofan í 600 kr. síðara
árið (úr 1000 kr.); ætlast þingið til, að
umsjónarmannsembættið leggist niður
og að einhver kennaranna taki að sjer
umsjónina í hjáverkum.
Til að stofna 10 ný heimasveins-
pláss í lærða skólanum veitti þingið
1 000 kr.
Ferðastyrkur handa fátækum skóla-
sveinum, sem eiga heima fjarri skólan-
um, 2 000 kr. alls.
Stiptsbókasafnið fekk 400 kr. hvort
árið.
Amtsbókasafnið á Akureyri 200 kr.
hvort árið.
KLvennaskólinn í Reykjavík 400 kr.
hvort árið.
Kvennaskólinn á Munkaþverá 200
kr. hvort árið, og leigulaus afnot af
Munkaþverá og Bleiksmýrardal.
Fomgripasafnið 500 kr. hvort árið.
Til bamaskóla, sem þegar em
komnir í gang og eiga fullri eign sitt
eigið skólahús eða skólajörð, 1 300 kr.
Til að kaupa bóka-og handritasafn
Jóns alpingismanns Sigurffssonar íKaup-
mannahöfn voru veittar allt að 25 000
kr. alls.
Til eptirlauna og styrktarfjár 47 500
kr. alls, þar á meðal til Steenbergs leik-
fimiskennara 500 kr. hvort árið, ogvið-
bót við eptirlaun frú Elinar Thorsten-
sen 200 kr. hvort árið.
Til vísindlegra og verklegra fyrir-
tækja 1 o 000 kr. alls.
Til óvissra útgjalda, sem upp á
kunna að koma, 8 000 kr. alls.
24. Lög um lausafjártíund. Fjenað-
ur skal þannig lagður í tíund, að 1
hundrað er
1 kýr leigufær
2 kýr eða 2 kvígur mylkar, sem
eigi em leigufærar
3 geldneyti tvævetur eða geldar
kvígur
2 naut eldri
6 ær með lömbum leigufærar
15 lambsgotur
10 sauðir þrjevetrir eða eldri
12 sauðir tvævetrir, eða geldar ær
24 gemlingar
3 hestar eða hryssur 5 vetra eða
eldri
4 tryppi tveggja til fjögra vetra.
Fella skal úr tíund sjöunda hluta
fjenaðarins.
Skip og báta, sem ganga til fiski-
veiða, skal leggja i tíund sem hjer
segir:
1 þilskip.................3 hundruð
1 áttæringur eða stærra skip 1—
1 sexæringur eða feræringur 1 —
1 tveggja manna far . . l/a —
Veiðigögn fylgja skipi hverju í tíund.
Hreppstjóri eða bæjarstjóri getur
gjört mönnum tíund, ef honum þykir
framtala þeirra tortryggileg eða eigi
rjett skýrt frá vanhöldum, eða ef þeir
mæta eigi á hreppskilaþingi eða segja
eigi til tiundar sinnar. Tíundarsvik varða
10—100 kr. sektum í landssjóð. „Fje
skal fram telja til tíundar í þeirri þing-
há, sem eigandi á lögheimili, en ef það
er leigufje, þá þar sem leiguliði á lög-
heimili. Nú hefir einhver 2 eða fleiri
jarðir undir bú sitt, og liggur sín í hveij-
um hreppi, kirkjusókn eða sýslu, og er
hann þá skyldur að telja fram pening
þar til tíundar, er hann fram fleytist.
Tangað til öðruvísi verður ákveðið með
lögum, skal greiða níu tíundu hluta
álnar í tíund af hveiju lausaijárhundr-
aði. Tíund af fimm hundruðum eða
meiru lausafje skiptist í 3 jafna hluti;
fellur einn hlutitil fátækra í þeirri þing-
há, sem tíundandi á lögheimili í, annar
til kirkju þeirrar, er hann á sókn að,
og hinn þriðjatil hlutaðeigandi sóknar-
prests. Oreigatíund, eða tíund af minna
fje en fimm hundruðum, fellur óskipt
til fátækra“.
25. Lög um rjettindi hjerlendra kaup-
manna og kaupljelaga heimila öllum hjer-
lendum kaupfjelögum og kaupmönnum,
þeim er búsettir eru hjer á landi, en
öðrum eigi, að verzla á sjó i 6 vikurá
sama stað, hvar helzt þeir vilja við
strendur landsins, þá er þeir á einhverju
löggiltu kauptúni fullnægt hafa ákvæð-
um laganna um siglingar, tollgreiðslu
og sóttvarnir. Brot gegn lögunum varða
50—5000 kr. sektum í landssjóð.
26. Lög um stofnun gagnfræðaskóla á
Möðruvöllum. 1. gr. Gagnfræðaskóla
skal stofna á Möðruvöllum í Hörgár-
dal. — 2. gr. J>ær fræðigreinir, er kenna
skal í skólaþessum, eru: íslenzka, danska
og enska, ágrip af sagnafræði og landa-
fræði, talnafræði, landmæling og halla-
mæling, undirstöðuatriði eðlisfræði og