Lesbók Morgunblaðsins - 08.06.2002, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 8. JÚNÍ 2002 15
MYNDLIST
Gallerí Fold, Rauðarárstíg: Tryggvi
Ólafsson, Olga Pálsdóttir og Emil Þór
Sigurðsson. Til 9.6.
Gallerí@hlemmur.is: Heimir Björg-
úlfsson. Til 23. júní.
Gallerí i8, Klapparstíg 33: Ólafur Elí-
asson. Huginn Þór Arason. Til 22.6.
Gallerí Skuggi: Mark Norman Bros-
seau. Til 23.6.
Gallerí Sævars Karls: Olga Soffía
Bergmann. Til 20.6.
Gerðarsafn: Úr einkasafni Þorvaldar
Guðmundssonar og Ingibjargar Guð-
mundsdóttur. Til 28.7.
Hafnarborg: Yoichi Onagi. Til 1.7.
Hallgrímskirkja: Húbert Nói. Til
29.8.
Listasafn Akureyrar: Akureyri í
myndlist II. Til 21.7.
Listasafn ASÍ: Guðbjörg Lind Jóns-
dóttir, Guðrún Kristjánsdóttir og
Kristín Jónsdóttir frá Munkaþverá.
Til 30.6.
Listasafn Einars Jónssonar: Opið
laugardaga og sunnudag kl. 14–17.
Listasafn Íslands: Rússnesk myndlist,
1880–1930. Til 16.6.
Listasafn Reykjavíkur – Ásmundar-
safn: Listin meðal fólksins. Til 31.
des.
Listasafn Reykjavíkur – Hafnarhús:
Íslensk samtímalist. Til 11.8.
Listasafn Reykjavíkur – Kjarvals-
staðir: Sumarsýning.
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar:
Ljóða- og höggmyndasýning. Til 30.6.
Hönnunarsafn Íslands: Sumarsýning
á munum í eigu safnsins. Til. 31.8.
Ljósmyndasafn Reykjavíkur: Blaða-
ljósmyndir 1965–75. Til 1.9.
Mokkakaffi: Aaron Mitchell. Til 9.7.
Norræna húsið: Siri Derkert. Til 11.8.
Nýlistasafnið: Hollenski listamaður-
inn Aernout Mik. Til 30.6.
Sjóminjasafn Íslands: Jón Gunnars-
son. Til 1.7.
Skálholtsskóli: Kristín Geirsdóttir.
Til 1.7.
Slunkaríki, Ísafirði: Joris Rademak-
er. Til 16.6.
Stöðlakot: Hulda Jósefsdóttir. Til 9.6.
Þjóðarbókhlaða: Yfirlitssýning á
verkum Halldórs Laxness. Til 31. des.
Þjóðmenningarhúsið: Landafundir og
ragnarök.
Upplýsingamiðstöð myndlistar:
www.umm.is undir Fréttir.
TÓNLIST
Sunnudagur
Norræna húsið: Camerarctica. Kl. 14.
Salurinn: Söngtónleikar Randi Gísla-
son sópran og Magnús Gíslason tenór
ásamt Önnu Guðnýju Guðmundsdótt-
ur píanó. Kl. 20.
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið: Með fulla vasa af
grjóti, lau, fös. Jón Oddur og Jón
Bjarni, lau, sun. Veislan, sun., mið.,
fim.
Borgarleikhúsið: Kryddlegin hjörtu,
fim. Boðorðin 9, sun. Með vífið í lúk-
unum, lau. And Björk of course, lau.
Hafnarfjarðarleikhúsið: Skáld leitar
harms, lau. Sellófon, sun., mið., fim.,
fös.
Leikfélag Akureyrar: Saga um
pandabirni, lau.
Upplýsingar um listviðburði sem ósk-
að er eftir að birtar verði í þessum
dálki verða að hafa borist bréflega
eða í tölvupósti fyrir kl. 16 á mið-
vikudögum merktar: Morgunblaðið,
menning/listir, Kringlunni 1, 103
Rvík. Myndsendir: 5691222. Netfang:
menning@mbl.is.
MENNING
LISTIR
N Æ S T U V I K U
Úr Jóni Oddi og Jóni Bjarna.
Y
OICHI Onagi er fæddur í Tók-
ýó árið 1931, er menntaður
myndlistarmaður og hefur
sýnt verk sín víða um heim.
Hann hefur verið fulltrúi Jap-
ans á fjölda alþjóðlegra text-
ílsýninga og á nýliðnu ári var
honum boðin þátttaka í tíunda
alþjóðlega þríæringnum í Lodz í Póllandi. Sam-
hliða myndlistarstörfum sínum hefur Onagi
sinnt kennslu og gegndi um árabil prófessors-
stöðu við University of Art and Design í Kyoto.
Onagi er nú á sjötugasta og öðru aldursári og
segist nú hafa meiri tíma til að sinna myndlist-
inni en fyrr, enda kominn á eftirlaun, eins og
hann orðar það, en hann hefur verið tilnefndur
Prófessor Emeritus við Kyoto College of Art og
Kyoto University of Art and Design.
Onagi hefur þó verið önnum kafinn og segir
hann sex ár hafa liðið frá því að hugmyndin um
að hann sýndi á Íslandi vaknaði og þar til að hún
varð að veruleika. „Mágkona mín, Yoko Þórð-
arson, hefur verið búsett á Íslandi um árabil en
hún er gift Íslendingi. Ég hef því kynnst landi
og þjóð og komið hingað nokkrum sinnum. Þeg-
ar ég var staddur hér árið 1995 kom fram sú
hugmynd að ég sýndi á Íslandi og nokkru síðar
kom Petrún Pétursdóttir forstöðumaður Hafn-
arborgar að máli við mig um að ég sækti um
gestavinnustofudvöl og sýndi verk mín í safn-
inu. Það hefur gengið á ýmsu við að finna tíma,
en nú er ég loks hingað kominn með verk mín
og mun dvelja hér í rúman mánuð,“ segir Onagi
og brosir breitt. Samtal blaðamanns við lista-
manninn á sér stað á japönsku, íslensku og
ensku og til hjálpar við miðlun merkingar milli
þeirra þriggja tungumála sem samtalið flæðir
um eru Yoko mágkona Onagi og Kristín Ísleifs-
dóttir myndlistarkona. Kristín bendir á að mik-
ill fengur sé af því fyrir íslenskt myndlistarlíf að
fá Onagi til að sýna, enda sé um að ræða eina
fyrstu yfirlitssýningu sem listamaðurinn heldur
á verkum sínum. „Onagi hefur verið mjög
áhugasamur um að sýna hér, þó svo að um-
stangið sé mikið við að flytja verkin hingað og
„markaðurinn“ lítill. Auk fjölskyldutengsla
sinna við Ísland sagði hann hið frjóa listalíf
landsins hafa heillað sig, og sá almenni áhugi á
menningu og listum sem hann segist hafa
skynjað,“ segir Kristín, en hún hefur starfað í
nánum tengslum við japansk-íslenska félagið
og stundaði sjálf nám í Japan.
Úr málun í textíl
Yoichi Onagi er af mörgum talinn brautryðj-
andi í notkun á textíl sem miðli í japanskri
myndlist, og endurspeglar sú yfirlitssýning á
verkum hans sem verður opnuð í Hafnarborg –
menningar- og listamiðstöð Hafnarfjarðar í
dag, hinar ólíku nálganir listamannsins við efn-
ið, aðferðir og japanska textílhefð. Í gangi
safnsins er að finna verk sem Onagi vann á ár-
unum 1966 til 1971, en þá fékkst hann við list-
vefnað, og notaði grímur sem eiga sér sterka
hefð í leiklist Japana sem myndefni í mynstri og
strúktúr verkanna. Belgvefnaðarverk Onagis,
sem unnin eru á ólíkum tímabilum síðustu þrjá
áratugina, eru sýnd í aðalsal Hafnarborgar. Þar
sækir listamaðurinn tækni og form til strá- og
bambusviðarvefnaðar sem stundaður hefur
verið í aldanna rás í sveitum Japans. Í Sverr-
issal sýnir Onagi ný verk, unnin árin 2001 og
2002. Þegar Onagi er spurður hvað það var sem
beindi sjónum hans að textíl og vefnaði sem
myndlistarmiðli, segir hann það eiga sér
nokkra forsögu. Onagi byrjaði sinn feril sem
lögfræðingur en sneri við blaðinu og hóf listnám
í Kyoto. Þar segist hann hafa lagt stund á hefð-
bundna málun, sem þá var undir miklum áhrif-
um frá vestrænni málaralist. „Mér fannst þessi
miðill takmarkaður, og ekki bjóða upp á leiðir
til að vinna að myndlistinni í samhengi við jap-
anska hefð og sögu. Ég fór því fljótlega að
spyrja mig hvað listin væri í því samhengi og
hvernig ég gæti aukið við það. Þá fannst mér
tjáningarmáttur málverksins ekki nægja mér
og var það þegar ég sótti sýningu á vefnaði frá
Mið-Austurlöndum í Kyoto að ég varð fyrir
sterkri upplifun. Eitt verkanna var ofið úr rauð-
um þræði og heillaðist ég af þeim djúpu lit-
brigðum sem þráðurinn birti. Þetta var allt ann-
ars konar litaupplifun en þegar horft er á
málverk, því í málverkinu verður rauði liturinn
aldrei annað en yfirborð á yfirborði. Í vefnaðin-
um er hann efni og hefur mun meiri þyngd. Eft-
ir það fór ég að vinna með veflist og hefur text-
ílefnið, möguleikar þess sem formræns og
tjáningarlegs miðils og staða þess í listhefðinni
verið mér hugleikið,“ segir Onagi.
Andstæður í lífi og náttúru
Onagi hefur verið önnum kafinn alla dagana
á Íslandi, en hann hefur verið að vinna að
nokkrum af þeim nýju verkum sem er að finna á
sýningunni „Eftir að vinnunni við uppsetningu
sýningarinnar lýkur langar mig til að vinna
verk sem tengjast sagnaarfi Íslendinga. Ég hef
verið að lesa mér nokkuð til í því sem þýtt hefur
verið yfir á japönsku, með milligöngu Egils
mágs míns. Hér er nóg af efniviði og hugmynd-
um og landið er svo ríkt af þeim grundvallar-
andstæðum sem lagt hafa mark á allt mitt líf og
starf,“ segir Onagi og vísar til japanskrar heim-
speki þegar hann lýsir þessum andstæðum nán-
ar sem tveimur öflum sem takast á innra með
okkur og birtast alls staðar í náttúrunni. „Ann-
að aflið er ágengt, efnismikið og kraftmikið en
hitt létt og flæðandi. Þessi öfl hafa svo sann-
arlega tekist á innra með mér, og hafa sett sitt
mark á það sem ég hef verið að gera hverju
sinni,“ segir Onagi.
Sýningin í Hafnarborg endurspeglar þessar
grundvallarandstæður mjög vel, líkt og Kristín
og Yoko benda blaðamanni á, belgvefnaðarverk
Onagis frá undanförnum áratugum í aðalsaln-
um eru ágeng, litrík og efniskennd en nýju
verkin, þ.e. seríurnar „Blæþiljur“ og „Legstað-
ur orða“, eru fjaðurlétt, eintóna og flæðandi.
Aðspurður segir Onagi vinnu sína þó ekki snú-
ast um það að sætta andstæður, hann flakki á
milli þeirra og vilji vera frjáls til að vinna með
þann efnivið sem honum hugnist hverju sinni.
„Þó svo ég sé farinn að vinna með texta, olíu og
blek á pólyporoelene-efni í nýjustu verkunum
hef ég langt í frá sagt skilið við vefnaðinn. Nýj-
ustu verkin vann ég undir ákveðnum áhrifum
frá þeim atburðum er skuku heiminn eftir 11.
september á síðasta ári. Ég komst í mikið upp-
nám vegna þess hefndarþorsta og þeirrar heift-
ar sem einkenndi hernaðaraðgerðir Banda-
ríkjamanna í Afganistan í kjölfar
hryðjuverkanna sem framin voru í Bandaríkj-
unum. Ég gekk reyndar svo langt að skrifa jap-
anska forsætisráðherranum bréf þar sem ég fór
fram á að hann mótmælti hefndaraðgerðunum.
Ég fékk nú aldrei nein svör við því bréfi,“ segir
Onagi. Verkin sem um ræðir sækja til japönsku
skrautritunarhefðarinnar (calligraphy) en þar
hefur Onagi fært texta úr biblíunni og japönsku
stjórnarskránni á léreft, í enskri og japanskri
þýðingu. Verk á borð við „Auga fyrir auga“ (þar
sem vísað er í biblíuna) og „Stríði hafnað“ birta
hugleiðingar listamannsins um ástand heims-
mála í samtíma, með vísun til sögu og hefðar.
Sýning Yoichi Onagi verður opnuð í Hafn-
arborg kl. 15 í dag, og bjóða Hafnarborg og
sendiráð Japans á Íslandi upp á veitingar og
standa fyrir japanskri tesiðaathöfn kl 16, í til-
efni af japanskri vorhátíðarviku 2002.
Sýningin stendur til 1. júlí næstkomandi.
ÞYNGD OG LÉTTLEIKI
Myndlistarmaðurinn
Yoichi Onagi er á sjötug-
asta og öðru aldursári,
og segist aldrei hafa ver-
ið jafn frjáls til að sinna
listinni og nú. HEIÐA
JÓHANNSDÓTTIR ræddi
við þennan þekkta
japanska myndlistar-
mann, en yfirlitssýning
á verkum hans verður
opnuð í Hafnarborg í
Hafnarfirði í dag. Morgunblaðið/ArnaldurJapanski myndlistarmaðurinn Yoichi Onagi.
heida@mbl.is
Verk eftir Yoichi Onagi frá árinu 1971.