Morgunblaðið - 09.11.2002, Síða 1

STOFNAÐ 1913 263. TBL. 90. ÁRG. LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 2002 mbl.is
Þúsund og
ein nótt
Ungir athafnamenn láta
reyna á markaðinn Fólk 80
Gerður Kristný um
eftirlíkingar á MTV Lesbók 8
Brjóstamjólk
er allra best
Brjóstagjöf dregur úr allskyns
kvillum Heilsa 40
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópusambands-
ins sendi í vikunni fulltrúum aðildarríkjanna drög
að samningsumboði vegna viðræðna, sem standa
fyrir dyrum við EFTA-ríkin Ísland, Noreg og
Liechtenstein vegna áformaðrar stækkunar ESB
og þar með Evrópska efnahagssvæðisins. Sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðsins innan fram-
kvæmdastjórnarinnar fela drögin í sér að gerð
verði krafa um að EFTA-ríkin leggi margfalt
meira fé í þróunarsjóð fyrir fátækari ríki ESB en
þau gera nú. Þá verði þessi fjárframlög gerð var-
anleg. Upphaflega áttu greiðslur í sjóðinn aðeins
að standa í fimm ár, út árið 1998. Árið 1999 var að
kröfu ESB samið til annarra fimm ára og rennur
sá samningur út í lok næsta árs.
Fimm- til tvítugföldun á greiðslunum?
Ekki er í drögunum að finna beinharðar tölur
um það framlag sem krafizt verður af EFTA, en
samkvæmt túlkunum embættismanna EFTA-
ríkjanna á umboðinu og ummælum fulltrúa ESB á
fundum er gert ráð fyrir að krafan geti hljóðað upp
á fimm- til tvítugföldun á núverandi greiðslum
EFTA-ríkjanna í þróunarsjóðinn. Ísland greiðir nú
rúmlega 100 milljónir á ári og gæti þurft að greiða
hálfan til tvo milljarða, gangi þetta eftir.
Rök ESB fyrir þessum kröfum eru að með
stækkun ESB og þar með EES fái EFTA-ríkin
aðgang að mun stærri markaði og eðlilegt sé að
þau taki á móti þátt í hinum mikla kostnaði við að
byggja þann markað upp og bæta lífskjör í nýju
aðildarríkjunum í Austur-Evrópu.
Afstaða EFTA-ríkjanna er að ekki komi til
greina að greiða meira í þróunarsjóði nema ESB
bæti þeim upp missi tollfrjáls aðgangs að fisk-
mörkuðum í nýju aðildarríkjunum. Helzt vill
EFTA fulla fríverzlun með fisk á Evrópska efna-
hagssvæðinu. Afstaða ESB er hins vegar sú að
eigi að taka þessa kröfu til greina, verði Ísland og
Noregur að leyfa aðilum frá ríkjum sambandsins
að fjárfesta í sjávarútvegi sínum.
Í drögunum að samningsumboðinu er ekki
fjallað um nýjar kröfur á hendur Íslandi eða Nor-
egi á sviði viðskipta með landbúnaðarvörur, sam-
kvæmt upplýsingum Morgunblaðsins.
Drög að umboði ESB til viðræðna við Ísland, Noreg og Liechtenstein
Krafa um margfalt
og varanlegt framlag
RÍKISSTJÓRNIN
samþykkti í gær-
morgun, að til-
lögu Halldórs Ás-
grímssonar
utanríkisráð-
herra, að skipa
starfshóp sex
ráðuneyta til að
móta afstöðu Íslands í viðræðunum
við ESB. Í hópnum munu sitja hátt-
settir embættismenn forsætis-, ut-
anríkis-, iðnaðar- og viðskipta-,
fjármála-, sjávarútvegs og land-
búnaðarráðuneyta.
Starfshópnum er m.a. ætlað að
fylgjast grannt með á næstu vik-
um, á meðan samningsumboð ESB
verður mótað endanlega í Brussel.
Drög framkvæmdastjórnarinnar
að samningsumboði verða rædd í
svokölluðum EFTA-vinnuhópi ráð-
herraráðs ESB á mánudag, aftur
síðar í mánuðinum og síðan í nefnd
fastafulltrúa aðildarríkjanna í
kringum mánaðamót. Gert er ráð
fyrir að ráðherraráðið sjálft sam-
þykki samningsumboðið 9. eða 10.
desember, þannig að viðræður geti
hafizt um áramót. Miðað er að því
að þeim ljúki fyrir lok apríl.
VALERY Giscard d’Estaing, forseti ráð-
stefnunnar um framtíð Evrópusambands-
ins og fyrrverandi forseti Frakklands,
sagði í viðtali í gær, að aðild Tyrklands að
sambandinu myndi þýða „endalok“ þess.
Giscard sagði í viðtali við franska dag-
blaðið Le Monde, að Tyrkland væri ekki
Evrópuland, 95% íbúanna byggju utan álf-
unnar. Þótt tveir áratugir séu liðnir frá því
hann lét af embætti Frakklandsforseta,
þykja orð hans hafa mikið vægi vegna hlut-
verks hans sem forseta „ráðstefnunnar um
framtíð Evrópu“.
Giscard sagði ennfremur, að þar sem
íbúum Tyrklands færi sífjölgandi, yrði
þess ekki langt að bíða, fengi landið aðild,
að það yrði „fjölmennasta aðildarríki Evr-
ópusambandsins“. Lagði hann áherzlu á,
að endimörk Evrópusambandsins ættu að
takmarkast við landamæri álfunnar. Yrði
sú grundvallarregla brotin „segi ég mína
skoðun: það yrðu endalok Evrópusam-
bandsins“.
Pat Cox, forseti Evrópuþingsins, sagði í
gær, að yfirlýsingar Giscards væru mjög
„óheppilegar“, ekki síst rétt eftir kosning-
arnar í Tyrklandi. Þá vísaði talsmaður
framkvæmdastjórnar ESB því á bug, að
aðild Tyrkja þýddi endalok sambandsins.
Reuters
Valery Giscard d’Estaing á fundi ráð-
stefnunnar um framtíð Evrópu í Brussel.
Varað við
Tyrkjum
Aðild þeirra sögð
vera endalok ESB
París. AFP.
Til móts við
stjörnurnar
ÞAÐ var heldur betur upplit á
starfsmönnum og viðskiptavinum
banka nokkurs í Íran þegar þangað
kom maður og fór í mestu rólegheit-
um að raða peningabúntunum ofan í
poka. Þó var kallað í lögreglu og
óhætt er að segja, að enginn hafi
orðið jafnhissa og bankaræninginn
þegar hún kom á vettvang. Ástæðan
var sú, að hann hélt, að hann væri
ósýnilegur.
Við yfirheyrslur sagði maðurinn,
að hann hefði borgað múslímskum
klerki um 50.000 ísl. kr. fyrir að gera
sig ósýnilegan. Er klerksins nú leitað
en í fyrra kom upp svipað mál er þrír
menn reyndu að komast um borð í
flugvél, sem var að fara til Evrópu,
án farmiða og vegabréfs enda héldu
þeir, að ósýnilegt fólk þyrfti ekki á
slíkum pappírum að halda.
„Ósýnilegi“
þjófurinn
gómaður
Teheran. AFP.
„FARI Íraksstjórn ekki í einu og
öllu eftir skilmálum ályktunarinn-
ar, munu Bandaríkin og önnur ríki
sjá um að afvopna Saddam Huss-
ein,“ sagði George W. Bush, forseti
Bandaríkjanna, í gær eftir að ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna
hafði einróma samþykkt mjög
harðorða ályktun um Írak.
Bush sagði í ræðu, sem hann
flutti við Hvíta húsið, að það myndi
hafa „alvarlegar afleiðingar“ fyrir
Saddam, reyndi hann að hunsa skil-
mála ályktunarinnar. Írakar yrðu
að afvopnast tafarlaust og án nokk-
urra frekari samningaviðræðna.
„Ríki heims hafa sameinast um
þá yfirlýsingu, að Íraksstjórn verði
ekki liðið að koma sér upp efna-, líf-
efna- eða kjarnorkuvopnum. Það
var samþykkt á Bandaríkjaþingi og
nú hefur öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna komist að sömu niður-
stöðu. Nú er þess krafist, að eftir
þessu verði farið,“ sagði Bush.
Samkomulag náðist um álykt-
unina er Bandaríkjamenn féllust á
þá kröfu Frakka, að öryggisráðið
yrði að fjalla um hugsanleg skil-
málabrot Íraka á grundvelli
skýrslu frá vopnaeftirlitsmönnum.
Bush sagði hins vegar í ræðu sinni,
að Bandaríkjastjórn teldi sig ekki
bundna af þessu ákvæði. Hún teldi
sig eftir sem áður hafa fullt frelsi til
að verja land og þjóð.
Samþykkt öryggisráðsins, sem
er mikill sigur fyrir Bandaríkja-
stjórn, var fagnað á Vesturlöndum
og víðar. Kofi Annan, fram-
kvæmdastjóri SÞ, skoraði á Íraks-
stjórn að nota tækifærið til að af-
vopnast og binda enda á einangrun
landsins og Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, sagði, að
reyndi Saddam einhver undan-
brögð, yrði hann afvopnaður með
valdi.
Frakkar vöruðu einnig Saddam
við að fara ekki að vilja alþjóðasam-
félagsins en Rússar sögðu, að
ályktunin væri „besta lausnin við
þessar aðstæður“.
Stjórnvöld í Írak höfðu ekkert
sagt um ályktunina í gær en í yf-
irlýsingu Arababandalagsins sagði,
að það „virti“ niðurstöðu öryggis-
ráðsins.
Bush hótar Saddam
Washington. AP, AFP.

Saddam fær/24
Reuters
Fullt frelsi til nauðsynlegra aðgerða
GEORGE W. Bush, forseti Bandaríkjanna, er hann flutti ræðu við Hvíta húsið í gær um samþykkt örygg-
isráðsins við nýrri og mjög harðorðri ályktun um Írak. Með honum er Colin Powell utanríkisráðherra.
Afstaða Íslands
mótuð í nefnd
sex ráðuneyta