Alþýðublaðið - 19.08.1986, Blaðsíða 4

Alþýðublaðið, Ármúla 38, 108 Reykjavík Sími: (91) 681866, 681976 Útgefandi: Blað hf. Ritstjóri: Arni Gunnarsson (ábm.) Blaðamenn: Jón Daníelsson, Ása Björnsdóttir, Kristján
I alþýöu- Áskriftarsíminn
1 blaóid Þorvaldsson, Margrét Haraldsdóttir. Framkvæmdastjóri: Valdimar Jóhannesson Skrifstofa: Halldóra Jónsdóttir og Eva Guðmundsdóttir Setning og umbrot: Alprent hf„ Armúla 38 Prentun: Blaðaprent hf„ Síðumúla 12 er 681866
Þriðjudagur 19. ágúst 1986
Á alþjóðlegu bókaþingi kvenna,
sem haldið var í Osló í vor, var m.a.
rætt um stöðu kvenna og kvenna-
hreyfinguna á Indlandi og Pakist-
an.
Kvennahreyfing hefur verið
starfandi í Indiandi síðustu 10 árin
og þar sem annars staðar hefur hún
haft stuðning af útgáfustarfsemi
ýmiss konar, útgáfu bóka, tímarita,
upplýsingabæklinga o.s.frv.
Fyrir tveimur árum stofnuðu
tvær indverskar konur fyrstu bóka-
útgáfuna þar í landi sem eingöngu
gefur út bækur fyrir konur og um
konur og annast auk þess ýmsar
kvennarannsóknir í samvinnu við
kvennahreyfinguna, eftir því sem
tök eru á.
Konurnar eru Urvashi Butalia og
Ritu Menon og hafa báðar langa
reynslu af útgáfustörfum í heima-
landi sínu. Tilgangurinn með útgáf-
unni er að bæta úr brýnni þörf fyrir
fjölbreyttara efni en áður hefur ver-
ið á boðstólum og ennfremur að
sinna vönduðum rannsóknum, sem
kvennahreyfingin hefur ekki haft
tíma til fram að þessu. Gefið er út
ýmislegt fræðsluefni um hagnýt
málefni, t.d. heinlæti, heilsuvernd,
lagaleg réttindi og þessháttar en
einnig fagurbókmenntir; sögur þar
sem lesandinn getur fræðst um kjör
kvenna almennt og borið saman við
sína eigin lífsreynslu.
Vopnasmiðjan
Bókaútgáfan, „Kali for Women“,
er með öðrum orðum e.k. vopna-
smiðja fyrir kvennabaráttuna, þótt
ekki séu það eigin orð þeirra kvenn-
anna. Það kemur t.d. fram í því að
skipuleggja námskeið og umræðu-
fundi um umhverfismál, sem hafa
fengið aukna athygli í Indlandi eftir
Bhopal-slysið, sérstaklega meðal
kvenna.
Það kemur einnig fram í útgáfu
bóka á borð við handbók um laga-
leg réttindi kvenna, sem er tímabær
lesning vegna nýrra laga sem draga
mjög úr öryggi kvenna. Þau gefa
múslímum rétt til að yfirgefa konur
sínar, án nokkurra fjárhagslegra
skuldbindinga.
Óvelkomnar
Stúlkubörn eru óvelkomin í
heiminn þegar þau fæðast og meira
að segja áður en þau fæðast. Það
virðist vera aukin tilhneiging til
þess, einkum meðal millistéttar-
manna, að krefjast þess að konur
þeirra fari í fósturgreiningu til að
Urvashi Butalia og ritu Menon voru fulltrúar Indlands á bókaþingi kvenna í Oslá Nœsta þing veröur haldið á
Indlandi eftir tvö ár.
hægt sé að fá fóstureyöingu, ef
barnið er kvenkyns. Þetta er eitt af
því sem kvennahreyfingin hefur
vakið athygli á og barist gegn og
einnig annars konar undirokun sem
konur verða að sæta þegar þær
ganga í hjónaband.
Það er heimanmundurinn, sem
sífellt eru gerðar meiri kröfur til á
Indlandi, ekki síst vegna sjónvarps-
auglýsinga viðskiptalífsins, sem set-
ur mark sitt á þjóðlífið í síauknum
mæli. Þeir árekstrar sem þessi siður
skapar er sagður leiða til bæði
morða og sjálfsmorða, þótt ekki sé
það opinberlega staðfest.
Þegar stúlkur giftast og flytja til
fjölskyldu eiginmannsins, oft ekki
nema 12—13 ára, eru þær alla jafna
algerlega ómenntaðar og oft van-
nærðar og veikbyggðar. Þær eiga
að gegna því hlutverki að flytja með
sér björg í bú og ala manni sínum
syni.
Ef maðurinn er ekki ánægður er
auðvelt að setja á svið „slys“ og
maðurinn fer aftur á biðilsbuxurn-
ar og fær nýjan heimanmund.-
Að fá skilnað og sjá fyrir sér
sjálf, er mjög erfitt, jafnvel fyrir
konur með starfsmenntun, en hér
um bil óhugsandi fyrir hinar. Þá er
litið á þær sem vændiskonur.
Verkefnin er næg og útgefend-
urnir eru ánægðir með þær við-
tökur sem bækur þeirra hafa feng-
ið. Það hjálpar til að konum hefur
fjölgað í blaðamannastétt og þær
hafa beitt sér fyrir umfæðum um
Kvennahreyfing
í Indlandi
og Pakistan
málefni kvenna í fjölmiðlum. Önn-
ur útgáfufélög eru einnig farin að
gefa út bækur um málefni kvenna,
því að áhuginn hefur verið vakinn
og slíkar bækur seljast vel um þess-
ar mundir.
Kvennablað
Kannski var það þess vegna sem
„The Times of India Group“, stór
dagblaðasamsteypa réðst í að gefa
út kvennablað „Vama“ (kona) á
máli hindúa.
— Við fengum tvö ár til að láta á
það reyna hvort hægt væri að gefa
út blað sem höfðaði til kvenna, án
þess að uppistaðan væri það hefð-
bundna efni, tískumyndir og reyf-
arar — segir ritstjórinn, Mrinal
Pande.
Sjálf er hún rithöfundur, sem ólst
upp við að sjá móður sína sitja við
skrifborð og skrifa — og hélt lengi
vel að það gerðu allar mömmur.
Hjá kollegum sínum fékk hún
vandaðar sögur til birtingar, en að
öðru leyti birtast í blaðinu ráð og
upplýsingar um hin ýmsu mál sem
snerta konur. Þetta var vandaverk,
því að jafnframt þurfti að tryggja
söluna og oftast eru það karlmenn-
irnir sem halda um pyngjuna.
Þrátt fyrir það hefur tekist að
halda úti blaði, sem er vandað og
auk þess líklegt til að vera skoðana-
mótandi og vekja spurningar, en
það er einmitt tilgangurinn með út-
gáfu þess.
Aðspurð, hvort hún ætti einhver
hollráð til að gefa konum, sagðist
hún telja það þýðingarmest að þær
héldu reisn sinn, hvernig sem kjör
þeirra annars væru. Þótt þær séu
alls staðar óvelkomnar og lítilsvirt-
ar, heima fyrir og út á við, verða
þær að reyna að halda sjálfsvirð-
ingu sinni, það er þeirra eina von,
sagði Mrinal Pande.
Pakistan
Einhver áhrifamesta aðferðin við
að halda konum niðri, er að halda
þeim í einangrun. Þess vegna eru
samtök og upplýsingamiðstöðvar
svo nauðsynlegar, segir Ferida Sher
frá Pakistan. Hún hefur, ásamt
fjórum öðrum konum stofnað upp-
lýsinga- og útgáfumiðstöð í Pakist-
an.
Þær starfa við enn erfiðari að-
stæður en indversku konurnar. Það
hefur meira að segja komið til tals
að banna kvennahreyfinguna í Pak-
istan, svo að þær hafa mestmegnis
Framh. á bls. 3
Molar
Ræðismenn þinga í
Reykjavík
Fundur ræðismanna íslands verð-
ur haldinn í Reykjavík dagana 31.
ágúst til 4. september nk. Slíkir
fundir hafa verið haldnir tvívegis
áður, árin 1971 og 1977. Að þessu
sinni er gert ráð fyrir að til lands-
ins komi á þriðja hundrað manns,
ræðismenn og fjölskyldur þeirra.
ísland hefur ræðismenn í 162
borgum í rúmlega 50 löndum
víðsvegar um heim. Þeir eru nær
undantekningalaust ólaunaðir
kjörræðismenn.
Brynjólfur
um Þjóðviljann
í þeim deilum, sem verkalýðsarm-
ur Alþýðubandalagsins hefur átt
við ritstjórn Þjóðviljans, hefur'
lítið verið minnst á ummæli
Brynjólfs Bjarnasonar, sem hann
viðhafði í erindi um daginn og
veginn, sem hann flutti í Ríkisút-
varpinu 2. desember sl.
Þá sagði þessi merki sósíalisti
(kommúnisti); „Þrátt fyrir allt,
sem á milli ber, leggjast öll dag-
blöðin á eitt til þess að móta lífs-
viðhorf okkar, þótt mörgum virð-
ist annað í fljótu bragði. Munur-
inn á Morgunblaðinu, DV, Al-
þýðublaðinu og NT er harla lítill.
Lengst af hefur Þjóðviljinn skorið
sig úr. En satt að segja hefur dreg-
ið mjög saman með honum og
öðrum blöðum nú um langt skeið,
t.d. í alþjóðamálum. Þegar Morg-
unblaðið sakar Þjóðviljann um
kommúnisma og sovétvináttu, þá
held ég að það sé óverðskuldað-
asta ásökun, sem nokkrum and-
stæðingi hefur verið borin á brýn
í allri stjórnmálasögunni. Þjóð-
viljamenn eru að vonum sárgram-
ir yfir svona fjarstæðum og
ósvífnum áburði og fátt er auð-
veldara en að hrekja hann með til-
vitnunum til fjölmargra greina
blaðsins sem skrifaðar hafa verið
af heitu hjarta um árabil. En ekk-
ert dugar. Það er aðeins til eitt ráð
til þess að þvo af sér þennan blett.
Að hætta að vera málsvari fyrir
hagsmuni verkalýðsins, minnast
aldrei á umbreytingu þjóðfélags-
ins í sósíalískt horf og hætta öllu
andófi gegn amerískum herstöðv-
um“
Hér kann að vera komin skýr-
ingin á óánægju verkalýðsfor-
ingja Alþýðubandalagsins með
skrif Þjóðviljans.
Ólöglegir
knattspyrnumenn
virðast vera nánast á hverju strái
nú til dags, ef marka má allan
þann fjölda af kærum sem knatt-
spyrnudómstólar landsins fá til
umfjöllunar í seinni tíð.
Nú síðast er það spurningin um
lögmæti Péturs Pétursson hjá
Skagamönnum sem sumir vilja
setja spurningamerki við. Hafn-
firðingar kærðu þátttöku hans í
leik þessara liða fyrir nokkru, þar
sem Pétur kom heim frá útlönd-
um á miðju keppnistímabili.
í Skagablaðinu í síðustu viku er
hins vegar haft eftir Þóri Jónssyni
hjá FH að kæran hafi fyrst og
fremst verið lögð fram til að fá
það á hreint í eitt skipti fyrir öll
hvort þetta sé leyfilegt og vafa-
laust myndu mörg félög nýta sér
það á næsta keppnistímabili.
Það virðist sem sagt ekki mikl-
ar líkur til að Pétur verði dæmdur
ólöglegur, ef Hafnfirðingarnir
sjálfir reikna alls ekki með að
kæra þeirra verði tekin til greina.
Annars er það náttúrlega ekki
svo að skilja að ef Hafnfirðingun-
um yrði öllum óvænt dæmdur sig-
ur í leiknum við Skagamenn, þá
kæmi sér það ágætlega í fallbar-
áttunni.
Friðrik mikli
Það eru meiri reiðinnar ósköp af
afmælum í ár. Ein afmælisfréttin
enn datt inn á skrifstofur okkar
með póstinum nú á dögunum.
Það kemur sem sé á daginn að
Friðrik mikli, kóngur af Prúss-
landi, hrökk upp af daginn áður
en kollegi hans í nágrannaríkinu
Danmörku, undirritaði tilskipun-
ina frægu sem afnam einokunar-
verslun á Islandi og bjó til kaup-
stað úr þeirri þyrpingu moldar-
kofa sem þá stóð hérna niðri við
tjörn.
Á sunnudaginn, hinn 17. þessa
mánaðar voru sem sagt Iiðin 200
ár frá andláti þessa „menntaða
einvalds", sem enn í dag heillar
marga sagnfræðinga, ef marka
má fréttatilkynningu sem okkur
barst frá heimahögum hans.
Að sjálfsögðu notum við tæki-
færið og birtum hér mynd af
kappanum eins og hann mun hafa
litið út í lifanda lífi.