Lesbók Morgunblaðsins - 22.01.1983, Blaðsíða 4

Rabelais
GARGANTÚI
Hin stór-hrikaiega ævisaga
Gargantúa hins mikla,föður
Pantagrúls,forðum saman
sett af meistara Alkófrýbasi
1. hluti -Erlingur E. Halldórsson þýddi
Þriðji kapítuli
Hvernig
Gargantúi
var borinn
ellefu mán-
uði 1 móð-
urkviði
Grandgussi var mikill sprelli-
karl á sínum tíma, og þótti eins
gott og hver annar sem þá var
uppi aö drekka í botn. Hann
kunni líka vel að meta saltkjöt.
Af þeirri ástæðu átti hann yfir-
leitt vænar birgðir af svínakjöti
frá Mayence og Bayonne, gnægð
af reyktum uxatungum, ókjör af
innyflum í sláturtíðinni og
nautakjöti í sinnepspækli, feikn
af fiskhrognum (botargos) og
forða af pylsum; þó ekki frá Bol-
ogna, því hann ótteðist eitur-
flikrur langbarða , heldur frá
Bigorre, Longaulnay, La Brenne
og Le Rouergue.
í blóma lífsins gekk hann að
eiga Gargamelu, dóttur konungs
fiðrilda, dáindis fríða hnátu, og
tvö saman léku þau oft tveggja
baka skepnuna, og nugguðu
saman fleski sínu með gleðilát-
um uns hún varð ófrísk að fal-
legum strák sem hún bar undir
belti nokkuð á ellefta mánuð.
En svo lengi og jafnvel lengur
getur kona gengið með barn,
einkum ef það er meistaraverk
náttúrunnar, afreksmaður sem
áskapað er að drýgja miklar
dáðir á sínum tíma. Um þetta
vitnar Hómer, sem segir frá því
að barnið sem Neptúnus gerði
vatnadísinni hafi fæðst eftir ár,
það er í tólfta mánuði. En eins
og Aulus Gellius segir í þriðju
bók, var svona langur tími
nauðsynlegur vegna yfirburða
Neptúnusar, því þennan tíma
tók það barnið að verða full-
skapað. Af sömu ástæðu lengdi
Júpíter nóttina sem hann svaf
hjá Alkmenu í fjörutíu og átta
stundir, en á styttri tíma hefði
hann ekki getað smíðað Herkúl-
us, þann er útrýmdi forynjum
og harðstjórum úr heiminum.
Me^starar minir, pantagrúl-
istar 1 fyrri tíma, hafa staðfest
þetta sem ég segi, og hafa lýst
því yfir að barn sem kona elur
ellefu mánuðum eftir lát bónda
síns sé ekki einungis mögulegt,
heldur sé það jafnframt skilget-
ið. Sjá Hippokrates, lib. De ali-
mento, , Plinus, lib. vii, cap. v,
Plautus, í Cistellaria, Markus
Varro, í háðriti sínu Erfða-
skránni, þar sem hann tiltekur
Aristoteles heimildamann sinn í
því efni, Censorinus, lib. De die
natali, Aristoteles, lib. vii, cap.
iii og iv, De nat. animalium,
Gellius, lib. iii, cap. xvi, Servius, í
Hjarðljóðum, þar sem hann
skýrir út þetta vísimrð Virgils,
Matri longa decem, 1 o.s.frv., og
þúsund aðrir brjálæðingar, sem
hefur fjölgað mjög vegna lög-
fræðinganna, f. De suis, etglegit.
I. Intestato, paragrapho fin, og í
Authent., De restitut. et ea quae
parit in xi mense. Það sem
meira er þá hafa þeir krotað það
í Rauðafleskslögin, Gallus, ff. De
lib. et posthu., et 1. septimo ff. De
Stat. homi., sem ég þori ekki að
geta hér. En samkvæmt þessum
lögum er ekkjum frjálst að
stunda náraleik af öllum mætti
og hvenær sem færi gefst í tvo
mánuði eftir brottfall bónda
síns.
Gerið því bón mína, lagsmenn
góðir, ef þið vitið um ekkjur í
þessu standi, sem eru þess virði
að maður losi um kýlinn, stigið
upp á þær og færið til mín.
Því þó þær verði ófrískar í
þriðja mánuði, þá verður af-
kvæmi þeirra lögmætur erfingi
hins látna; og þegar þungi
þeirra verður opinber geta þær
steðjað sína leið hnarrreistar
undir fullum seglum, því að lest-
in er full, og farið þannig eftir
dæmi Júlíu, dóttur Oktavíans
keisara, sem var aldrei bumbu-
leikurunum sínum eftirlát nema
hún vissi að hún væri ófrísk, á
líkan máta og skip tekur ekki
við stjórnarmanni sínum fyrr
en það hefur verið kalfattað og
fermt. Og ef einhver atyrðir
þær fyrir að láta fara þannig
með sig þungaðar, og bendir á
að dýrin leyfa ekki karlinum að
koma nærri sér eftir þungun, þá
munu þær svara því til að
skepnur séu skepnur, en þær séu
konur og kunni vel að meta hinn
mikla og góða rétt sinn til
endurgetnaðar; eins og Populia
svaraði forðum eftir frásögn
Makrobiusar, í Saturnalia, ann-
arri bók.
Ef djankurinn vill ekki að
kviður þeirra tútni út, þá verður
hann að snúa devikanum og loka
gatinu.
1) Langbarðar höfðu orð fyrir að kunna öðr-
um betur að byrla eitur.
2) Við Alkmenu, konu Amfítrýons, gat Júpi-
ter (Seifur) Herakles, „er mestur hefur
verið kappi og afreksmaður með Grikkj-
um.“ (J.G. Goðafræði Grikkja og Róm-
verja.)
3) Árið 1532, tveim árum á undan Garg-
antúa, kom út sagan um son hans, Pant-
agrúl; pantagrúlistar eru þeir sem láta
eins og hann.
4) Um fæðuna.
5) Um fæðingardaginn.
6) Saga dýranna.
7) Móður langra tíu (mánaða).
8) Um lögmæta erfingja, lög um arfleys-
ingja, lokagrein. Rabelais notar 16. aldar
skammstafanir: ff: Digeste eða lagasafn,
1. = lög.
9) Um konuna sem fæðir í ellefta mánuði
eftir lát bónda síns.
10) Um börn, hvort gera eigi að erfingjum
eða svipta arfi börn sem fæðast eftir lát
föður síns.
Fjórði kapítuli
Hvernig
Gargamela,
þegar hún
gekk með
Gargantúa,
át feikn af
vömbum
Þannig bar það til þegar
Gargamela var lögð á sæng, og
megi botninn detta úr ykkur ef
þið trúið mér ekki!
Botninn datt úr henni síðla
dags, hinn þriðja febrúar, þegar
hún hafði étið yfir sig af gode-
billio. Godebillio eru feitar
vambir úr coiro-nautum. Coiro-
naut eru fituð á staili og á
guimo-lendi. Guimo-lendi eru
akrar sem hægt er að slá tvisvar
á ári. Það höfðu verið drepin
þrjú hundruð sextíu og sjö þús-
und og fjórtán svona fituð naut
og söltuð niður á öskudegi, svo
að nógu mikið væri af nauta-
kjöti um vorið, til stuttrar
minningargerðar í máltíðar-
byrjun, að vínið rynni betur
niður.
Vambirnar voru vel útilátnar,
eins og þið fáið að heyra, og svo
lystugar að allir sleiktu fing-
urna. En hængurinn var sá að
ekki var nokkur leið að geyma
þær lengur því þær voru farnar
að úldna. Það þótti öllum óhæfa.
Það var því ákveðið að éta þær
umsvifalaust upp til agna. I því
skyni var öllum borgurum Cina-
is, Seuilly, La Roche-Clermault
og Vaugaudray boðið, að
ógleymdum íbúum La Coudray-
Montpensier og Gué de Vede, og
öðrum nágrönnum: allt hörku
drykkjumenn, kátir félagar og
flinkir í keiluspili.
Sá hinn mæti Grandgussi
skemmti sér hið besta í veisl-
unni og mælti svo fyrir að öllum
skyldu bornar fullar ausur. Bað
ekki að síður konu sína að gæta
hófs þar sem hún væri komin
langt á leið og vambirnar ekki
sérlega kræsilegar.
Hver sem étur þessar skjóður,
sagði hann, gæti rétt eins tuggið
kúaskít.
En þrátt fyrir varnaðarorð
hans át hún sextán fjórðunga,
tvær skeppur og sex mál. Ó,
hvílíkt dýrindis gor hlóðst upp í
iðrum hennar.
Eftir máltíðina hlupu þau öll
sem fætur toguðu út í Pílvið-
arhvamm, og þar dönsuðu þau á
skrúðgrænu grasinu við léttan
hljóðpípuleik og blíða sekkja-
píputóna af svo miklum galsa að
það var himnesk upplyfting að
horfa á þau gantast.
'S
«
o
4