Lesbók Morgunblaðsins - 12.05.1979, Síða 7

Lesbók Morgunblaðsins - 12.05.1979, Síða 7
bernsku veitti hún honum þá hluti, sem svöruöu til þeirra hljómlistarhæfileika, sem hann haföi. Þegar Mildred Dean dó, var sonur hennar aöeins níu ára gamall. Hann byrgði inni sorg sína, og vildi ekki ræöa um hana viö nokkurn mann. Sú eina manneskja, sem hann heföi getaö talaö viö, var dáin. Faðir hans haföi hvorki efni né getu til aö ala drenginn upp, og því ólst hann upp hjá frændfólki sínu. Þaö skildi drenginn vel, lét mikiö eftir honum, leyfði honum eð fara í leikskóla og og gaf honum bækur, sem hann haföi áhuga á. Þegar James var nógu gamall til aö fara aö lifa sjálfstæöu lífi, yfirgaf hann heimili frænda síns í Indiana og fór til Los Angeles, en þaöan hélt hann síöan til New York. Hann heimsótti marga leiklistar- skóla, þ.á m. „Actors Studio", sem Lee Strasberg átti, en þar haföi Marlon Brando einmitt byrjað leikferil sinn. Tímarnir í New York voru erfiöir fyrir hann. Hann haföi varla ofan í sig, bjó í þröngum húsakynnum, stundum einn, stundum meö einhverjum vinum sínum, alltaf með bækur Hemmingways í kring um sig, en upp á þær hélt hann mikið, og plötusafn sem hann haföi miklar mætur á. Meöal þess, sem hann spilaði mikiö var jazz með Dave Brubeck og sígild tónlist eftir Haydn og Berlioz. En aöallega var James upptekinn af leiklist og svo sjálfum sér. Hann hafði takmarkalaust sjálfsálit og óttaðist ekkert, ekki einu sinni dauö- ann. Þegar hann aö næturþeli ráfaði um göturnar í New York, eins og sléttuúlfur, þá virtist hann öllum týndur, eins og í kvikmyndum sínum. Hann klæddist bara gallabuxum, leöurjakka og leöurstígvél- um, fékk áköf reiöiköst, þegar leikstjór- inn, sem haföi útvegað honum smáhlut- verk, vandaði um viö hann. Hann gamnaði sér einnig viö hverja stúlkuna eftir aðra, því lengi gat hann ekki verið með þeirri sömu. Þá fannst honum frelsi sínu vera hætt. Aðeins einu sinni, þegar hann var aftur kominn til New York og verið var aö frumsýna „Eden“ varð hann alvarlega ástfanginn. Þaö var af leikkon- unni Pier Angeli. En hin ítalska móöir Angeli kom því ástarmáli skjótlega fyrir kattarnef. í hennar augum var Jimmy allt of óstýrlátur og ábyrgöarlaus. Nokkru síöar giftist Pier öörum manni og þá sat Jimmy á mótorhjóli sínu gegnt kirkjunni og horföi hatursfullum augum á hin hamingjusömu brúöhjón. Jafnlítið og móöir Pier elskaði Jimmy, elskaöi Hollywood þennan aðskotageml- ing frá New York. Fólki þótti hann yfirlætislegur, þrjóskur, taugaveiklaður og samstarfsmönnum hans fannst hann gjör- sneyddur öllum mannasiöum. En James endurgalt Hollywood þetta álit í sömu mynt, til að byrja með. Hann hataöi og fyrirleit „Technicolor“ eins og fjandann sjálfan. En hinsvegar sá hann tækifæri sín hjá „Warner Brothers" og þar geröi hann ráö fyrir að geta komiö því í höfn, sem hann haföi hafist handa um í New York. Hann skynjaði, aö tími hans var aö koma og trúöi því fastlega, aö eftir þrengingar MacCarty-tímabilsins þyrfti Hollywood á nýjum andlitum aö halda. MacCarty, þessi tröllþröngsýni öldungardeildarþingmaöur, haföi tilkynnt, aö þeir listamenn, sem ekki störfuöu í anda hans, gætu aðeins átt von á einu: starfsbanni. En þetta var nú allt um garö gengiö. Raunsæisstefna, sem James Dean var fulltrúi fyrir, haföi enda- skipti á hlutunum. Maöur reyndi ekki aöeins aö líkja eftir einhverju, heldur geröi hlutina raunverulega, öskraöi reiöi stna inn í myndavélina og þaö var hlustað. Að vísu ekki af gagnrýnendum til aö byrja meö, en þeir læröu líka sitt hlutverk. James Dean haföi sigraö hiö „púritanska" Hollywood. Og þó lá manni viö aö halda aö honum myndi ekki takast þaö. Einu sinni, (eða svo segir ævisöguritari hans, John Howland,) sagöi Jimmy: „Þegar manni tekst aö brúa biliö milli lífs og dauöa, þegar maöur lifir áfram eftir dauöann, þá hefur maöur ef til vill veriö mikilmenni“. Þýð. J.K.M. í þessum bfl lenti James í slysinu. Hraðakstur var ein aí hans rrtiklu ástríðum, James í myndinni „Risar“. Þegar hún var frumsýnd var hann dáinn fyrir nokkru. James Dean var frístundalistamaður. Þennan 24 ára gamla lcikara dreymdi oft um að halda sýningar á verkum sínum. í myndum sínum komst hann ekki betur af við kveníólk en í lííinu. Ifann hélt að þær mundu ræna sig frelsinu. ítalska stjarnan Pier Angeli var stærsta ást James. Hann kallaði hana „Ungfrú Pizza“, en móður hennar féll uppreisnar- seggurinn ekki í geð. Hér sjáum við James í kvikmyndinni „Þvf þeir vita ekki hvað þeir gera.“

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.