Lesbók Morgunblaðsins - 12.05.1979, Blaðsíða 9
Reykjavík þyrfti ekki á stærra
byggingarsvæði að halda, heldur en
Austurvelli. Auövitaö hafa þeir hugsaö
sér, aö öllum Austurvelii yröi skákaö
sundur í byggingarlóöir og þess mundi
lagt aö bíöa aö hann yröi alþakinn
húsum.
Þess heföi þó ekki orðiö langt aö
bíöa, ef enginn heföi tekið þar í
taumana: Reykjavík tók aö biása
sundur og allir vildu vera á Austurvelli.
Þá skeöi þaö, aö tvö svæöi vallarins
voru friöuö, og þau nefnast nú Austur-
völlur og Lækjartorg. Vér vitum, aö þaö
var Krieger stiftamtmaöur, sem
bjargaöi miðbiki Austurvallar og al-
menningsálitiö lagöist svo sterkt á sveif
meö honum, aö ekki var meira þrengt
aö vellinum, en þá var oröiö. Hitt er
aftur á móti meir á huldu hver bjargaði
Lækjartorgi, en þann staö ætlum vér nú
aö athuga.
Mér þykir einna líklegast að Lækjar-
torg hafi verið friöaö samkvæmt fyrir-
mælum dönsku stjórnarinnar, því aö
svo er fyrir mælt, að „aaben Plads“
skuli vera vestan lækjarins gegnt tukt-
húsinu.
Tukthúsiö (nú Stjórnarráö) var reist
aö konungsboöi. Smíöi þess var hafinn
1759, en ekki var henni aö fullu lokið fyr
en áriö 1764. Á þessum árum mun hafa
komið skipanin um friöun Lækjartorgs,
og á einhvern hátt stendur hún í
sambandi viö byggingu hússins. —
Gæti ekki skeö, að hiö opna svæöi
heföi átt aö vera herstöö, ef svo skyldi
fara aö fangarnir í tukthúsinu geröu
uppreisn og nauðsyn geröist aö berja
niöur þá uppreisn með hervaldi?
Engar upplýsingar er hægt aö fá um
hve stórt þetta opna svæöi átti aö vera,
en þetta sést nokkrun veginn á því
hvernig lóðum hefir veriö úthlutaö á
þessum slóðum.
Árið 1795 fekk Jacobæus kaupmaöur
í Keflavík útmælda verslunarlóð vestan
við torgiö, milli Hafnarstrætis og
Austurstrætis (sem nú er) og vestur aö
Kolasundi (sem nú er horfið). Þangaö
Myndirnar eru teknar á góöviðrisdegi seint f
apríl og sýna aö borgarbúar kunna vel aö
meta Lækjartorg, enda hafa breytingar á
austurhluta strætisins tvímælalaust veriö til
bóta.
Lækjartorg pjóö-
hátíöardagana 1874.
Eftir málverki Jóns
Helgasonar biskups.
Sjá
nœstu
síöu
V
pmmmm
LL
6 • Í8
Lækjartorg 1886.
Bæjarbúum er boðiö
uppá hornaleik á
torginu, en lækurinn
rennur framhjá í far-
vegi sínum.