Lesbók Morgunblaðsins - 29.08.1971, Blaðsíða 9

IJnsrur oe eamiill, cn alltaf a<1 leika. Ilér er
Fernandel á ýmsum skeiðnm ævi sinnar. I.enest
til vinstri en Iiann að lireyta frnmrann sína
á sviðinn, fyrir miðju er hann í hlutverki ásamt
Bob Hope, en til hæsri er Fernandel í síðasta
hlutverkinu sínu i kvikniynd.
leiki'ð í a. m. k. 130 stórmynd-
Uim hjá öðrum firamleiðenduim,
eru þó „Don Camillo“ mynd-
irnar tvímælalaust stærsta af-
rek hans.
Eitt sinn um miðnæturbil,
þegar ég var að fara úr vinnu
stofiunum i Joinvelle, heyrði ég
köU og sá mannsöfnuð fyrir
framan kvikmyndahús. Mörg
ihundruið manns þyrptust að sal
ardyrumuim ag kviikm'yndahús-
stjórinn sá þann kos,t vænstan,
að sýna „Don Camiillo“ afitur.
Fernamdel var einn frægas.t-
ur og mestur leikari Frakk-
lands og einunigiis sambærileg-
ur við Charlie Chapln. Vel-
geng.nin og frægðin stigu hon-
um aidrei til höfuös.
Nú hverfur hann okkur þeg-
ar vegur hans er mestur og
horfur á að svo hefði haldizt
einn áratuiginn enn..
Við getum glaðzt yfir því að
eiga mynd'ir hans. Fyrir daga
kVikmyndanna glataðist mikill
leikari heiminuim að fuiilu við
dauða sinn. Eiinungis gulinaðir
blaðadómar og frásagnir gam-
aimenna, sem höfðu séð hann
Ieika, þegar þau voru ung,
voru eftir til minningar um
frægð hans, enn nokkra hríð.
1 kvöld mun Fernandel, lát-
inn, liifa með okkur á 200 hvit-
um tjöldium. Hann talar, hlœr,
Igengur og er með tilburði, al-
veg eins Oig himir leikararnir í
myndunuim, þeiir sem enn eru á
UIf.i. Dauiöimn hefur eikki megn-
að að svipta Fernandel gáfum
siinum og lengi enn mun hann
diðka list síTia. Á bvöldin vekja
sviðsljósin hann acf svefni og
eftir 15 ár snertir hann strengi
gleði og sorgar i brjóstum
barna, sem nú eru ófædd.
Slíikt er undu.r kvikmynd-
an,na. Þeim ber að þakka, að
þótt Listamaður deyi fáum við
haldið eftir liistinni. Látnir
dansarar stiga dans á tjaldinu
og bros horfinna vina halda
áfram að gleðja okkur.
Marcel Pagnol.
Uppljómaðar sönghallir
Marseillcborgar seiddu
drenginn til sín.
Fernand Oontandin fæddist
8. maí 1903 i Marseillie. Faðir
han-s var skemmtiikraftur i litl-
um skemmtiklúbbum. Sönghall
ir áttu þá vinsældum að fagna
og voru vel sóttar. Fernand
laðaðist mjög ung-ur að söng-
leikahölunum og ákvað að
hann vildi verða trúður í her-
mannsgervi þegar hann yxi úr
grasi. Eliefu ára gamall var
hann kominn það áleiðis á
framabrautinni, að hann haíði
vinnu við að draga tjöldin i
„Kristalshölilinnii" frá og fyrir
á sýningum.
Strákana í Marseille
dreymdi um margvisleg æv-
intýrd. Allir viildu þeir verða
eins og Robinson Crúsó. Fern-
and einn dáði trúðánn i
„Alcasar“, Polin. Og leið Fern-
ands lá brátt á fjaldrnar í
„Alcasar". Hann skemmiti áhorf
endum í fyrsta sinn í gervi fót-
göniguili'ða, blá-um jakka, rauð-
um buxuim og með kaskeiti á
höfði. „Þegar ég hló, var ég
eins og riddari, sem hefur
gleypt hestinn sinn.“
Síðan hélt Fernand til París-
ar og skemmti í „Bobiino" og
„Concert MayoF. „Frægir"
skemimtikraftar í Pa.rís tóku
opnutm örmum þessum maka-
lausa „fótgönguliða", enda þótt
hann væri bara annars flokks
skemmtikraftur.
Árið 1927 lék hann i reví-
uinni „Ærslabeigir ærsiast" í
skemmtistaðnum fræga „Folies
Bergere" og hafði Mistinguett
fyriir mótleikara. I>á tiðkaðist
að ríma allt upp á el og Fern-
and lengdi vitaskuld nafn sitt
í Fernandel.
Fernandel verður
kvikmyndastjarna
Og Fernandel opnast nýir
möguleikar. Talmyndirnar
koma til sögunnar, hann fær
tækifæri og brátt er hann kom
inn á tindinn.
Fernahdel hefur leikið
franska hermanninn í fjölmörg
um myndum, borið alla ein-
kennisbúniniga franska hersins
og hann hefur túikað alla
mestu rithöfuinda Frakka á
hvíta tjaldinu. Jafnhliða þessu
hefur sigu.rganga hans í söng-
leikahöllunum verið ámóta
glæsileg. Þar er ógleymanleg-
ust túlkun hans á „síðasta fót-
gön gulið an uim. “ 1 kvikmyndum
vinnur Fernandel stærsta sigra
I „Hárgreiðsliumeistari fyrir
konur,“ sem Jean Boyer gerði,
„Don Camillo“ myndunuim og
„Kýrin og fanginn,“ þar sem
hann var aftur kominn í he.r-
mannabúninginn. Kýrin hét
Margrét. „Okkur kom vel sam-
an.“ Á starfstferli sinum leiik-
ur Fernarf<lel með mörguim fræg
urn leikurum: Raimu, Michel
Simon, Max Dearly, Bob Hope
og Jean Gabin, svo nokkrir
séu nefndir. Jean Gabin hóf
feril sinn i söngl'eikahöllunuim,
eins og Fernandel. Þeir urðu
nánir vinir og hélzt sú vinátta
alla tíð.
Fernandel kynnist Marcel
Pagnol — trúðurinn verður
gamanleikari
Marcel Pagnol var fyrsti
leiikhúsmaðurinn, sem gerði sér
ijóst hvílíkri bylting-u talmynd
irnar myndu valda og hverja
framtíð þær hlytu að eiga.
Ákvörðun Pagnol, að fela
Fernandel hlutverk Saturnin,
(vinnuimanns, sem er heldur vit
granniur) í myndinni „Angela“,
var upphaf að mjög happa
drjúgu samstarfi þessara
manna. Kvikmyndatökumenn
irnir sem unnu með Marcel
Pagnol, bju.ggu til orð yfir
„einifeldninga kvikmynd-
anna,“ menn, sem vildu trana
sér fram, en höfðu hæfileikana
af skornum skammti. Þessa
menn kölluðu þeir „Schpountz".
Pagnol skapaði slíka persónu
og fékk Fernandel hana til
túlkunar. Myndin hét auðvit-
að „Schpountz“.
Fernandel í Ameríku.
Þar var hann kallaður
„Frakkinn“
Ekki leizt Pernandel á að
leika í Hotlywood. Hann áleit
sig vera of „franskan“, og ekki
hættandi á að verða útfLutn-
ingsvara. Hann vildi heldur
ekki dvelja svona langt frá
Paris eða Provence (Suður-
Frakklandi), fjölskyldu og vin
um. Taugar hans tii heimahaga
og fjölskyldu fyrirmunuðu
slíka Ódysseusarútlegð, sem
vinna í Hollywood hlyti að
verða. Árið 1948 tók hann þó
boði ameríska sjónvarpsins —
raunar nokkuð hikandi, um að
koma fram í nokkrum útsend-
ingum.
Hann lét úr höfn i l’Havre.
Ekki kom til mála að fljúga,
því Fernandel var annaðhvort
svo gætinn eða hjátrúarfullur,
að með flugvél ferðaði&t hann
aldrei. Philippe Halsman, Ljös-
myndari við „Life Magazine"
hafði beðið Fernandel að hafa
við sig viðtal, þegar hann
kæmi til New York, og hafði
Fernandel heitið því, en þeg-
ar þeir hittust vandaðist mál-
ið, Halsman talaði okki
frönsku og Fernandel ekki
ensku. Þeir leystu þennan
vanda þó ágætlega, á þann
hátt, að ljósmyndarinn lagði
fram spurningar og smellti
mynd af svipbrigðum Fernand-
els um leið. „Samtalið" tökst
með ágætum, þvi svipbrigðin
voru sVo „talandi*1 að texti
var ónauðsynlegur. Halsman
safnaði myndunum í bók, sem
hann gaf út og kallaði
„Frakki“. Bókin seldist í tveim
miiljónum eintaka. Fernandel
hafði lagt Ameriku að fótum
sér. Vopn lians voru alpahúfa,
stríðnislegt en hlýtt augnaráð,
andlitsfettur og brettur og
margvíslegar handahreyfinigar.
Fernandel fór öðru sinni til
Framiiald á bls. 12.
29. ágúst 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9