Lesbók Morgunblaðsins - 11.06.1967, Síða 9

Nýleg landslagsmynd eftir Itagnlieiði. Heið'i. Þessa mynd málaði Ragnheiður 1959.
Að ofan: Snjór í landslagi og aS neðan: „Inland“, málverk af íslenzku há-
Iendislandslagi. Allar þessar myndir voru á sýningu Ragnlieiðar í Bogasalnum.
heiður byrjuðu búskap þarna í desem-
ber 1945 og thafa búið þar síðan. Fyrst
fengu þau íbúð í sambýlisihúsi.
„En ég var að læra að spila á píanó
og það var um þetta leyti sem ég var
í spilatímum“, sagði Ragnheiður. „Æf-
ingarnar voru ekki vinsælar þarna í
húsinu og þar kom, að ég hætti vegna
umkvartana frá nágrönnunum. Það var
þessvegna, að ég fór að fást við mynd-
listina.“
„Og þá hefur þú auðvitað farið í
kvöldtíma í einhverjum skólanum ...?“
„Ég fór í kvöldtíma, já, en kennslan
var léleg. Kennararnir virtust ekki bein-
línis hafa mikinn áhuga á starfinu. Síð-
ar fórum við tíu konur saman í tíma
til ágætiskennara. Samt var ekki svo
að skilja, að ég ætlaði mér neitt sér-
stakt eða tæki þessa viðleitni alvarlega.
Þessar konur voru allar húsmæður, og
allar voru eins og ég að leita að ein-
hverju t'il afþreyingar og tilbreytingar
frá húsverkunum. En þessi kennari
kenndi eins og við hefðum það eitt í
hyggju að gera málaralistina að ævi-
starfi. Til dæmis lagði hann mikla
áherzlu á að sýna okkur, hvernig öll
list byggist á annarri list og hvernig
nútímamálarar læra af gömlu meistur-
unum. Og alltaf kom hann með ótal
myndir af listaverkum máli sínu ti‘1
sönnunar. Við vorum þarna venjulega
frá 10 að morgni til 3 síðdegis og höfð-
um mat með okkur. Eftir tvo vetur var
svo komið, að ég hafði fengið mi'kinn
áhuga á myndlistinni, og innritaðist þá
í Listadeild Ameriean University í
Washington."
„Er sá skóli með svipuðu sniði og
akademiin í Evrópu?"
„Tæplega; þessi skóli hefur orð á
sér fyrir frjálsræði og einstaklingurinn
fær að njóta sín. Þar var bæði kennt
að mála og teikna og þarna var ég við
'nám í fimm vetur samfleytt."
„Svo maðurinn þinn hefur varla séð
þig í mörg ár.“
.JHann var auðvitað í vinnunni með-
an ég var í skólanum, svo það skipti
ekki svo rniklu máli fyrir hann. Auk
þess var ég aðeins þrjá daga í viku
í skólanum, en þar að auki stundum
á kvöldin.“
„Var einhverju ákveðnu námsefni
lokið eftir fimm vetur?“
„Nei, ekki beinlínis. Ég hefði getað
haldið þar áfram og gæti sjálfsagt ver-
ið þar enn. En- það var svo komið, að
aðalkennari minn gerði orðið mjög lít-
ið af því að skipta sér af mér, nema
ég bæði um gagnrýni, og ég var þarna
í skólanum þar til hann sagði mér, að
nú gæti ég eins vel farið. Það var árið
1959.“
„Fékkstu að mála það sem þú vildir,
meðan þú var,st í skólanum?"
„Já, við fengum að mála það sem við
vildum: landslag, uppstillingar og hvað-
eina. Þarna höfðum við a-uk þess fyrir-
sætur tvisvar í viku, en annars vorum
við frjáls."
I stofunni á Hólavallagötunni
hanga tvær myndir eftir Ragnheiði,
báðar frá þessum tíma. Önnur heitir
„Þoka“; það er landslagsmynd. Kambar
í þoku, segir Ragnheiðu-r. Myndin er öll
í mismunandi tónum af gráu, mjög fín-
leg, og mér finnst hún nálega alveg
abstrakt. Hún kveðst alltaf hafa lands-
lag í huga, einnig á þessum árum, en
einhvern veginn hafa málin þróazt á
þann veg, að fyrirmyndin sést miklu
betur í verkinu nú orðið. Þarna er líka
mynd af fyrirsætu frá skólaárunum;
það er afar einkennileg mynd, hálfgerð
felumynd, en gott verk engu að síður.
Það leynir sér ekki, að Ragnheiður hef-
ur hlotið góðan skóla, hún er talsvert
mótaður málari þegar á þessum tíma.
„Nágrannarnir hafa ekki amazt við
því, að þú málaðir?“
„Nei, við fluttum úr sambýlishúsinu
í einbýlishús árið 1955 og höfum búið
þar síðan. Þar hef ég ágæta vinnustofu.“
Hvað er svo að gerast í myndlist-
inni í Wa,shington; þrífst nokkuð utan
stjórnmál í nánd við Hvíta húsið, þing-
ið og Pentagon? Jú, það etr mikið fjör í
myndlistinni eftir því sem Ragnheiður
segir og meira en 20 sýningarsalir eða
gallerí. Hvorki meira né minna en þús-
und manns vinna við myndlist í Wash-
ington að því er talið 'er, annað hvort
með því að selja verk sín, kenna eða
hvorttveggja. Borgin er tíu sinnum
stærri en Reykjavík og samkvæmt því
ættu hundrað manns að hafa at-
vinnu af myndlistinni í Reykjavík. Ærið
vantar uppá að svo sé, og virðist þó
sumum finnast nóg um hvað margir
spreyta sig á þessum vettvangi hér.
„Er það vestra eins og hér, Ragnheið-
ur, að málarar selji mest á sýningum?“
„Nei, sala á myndlistarverkum gerist
með allt öðrum faætti þar. Ef eitthvað
þekktur málari heldur sýningu þar, þá
þykir honum gott að sleppa frá því
fjárhagslega. Það er alls ekki litið á
sýningar þar sem hugsanlegt gróðafyr-
irtæki, heldur sýna menn vegna þess
að það er nokkuð sem tilheyrir. Það er
nauðsynleg fyrirhöfn en gefur lítið af
sér.“
„Þér finnst ekki gaman að þurfa að
efna til sýningar," sagði ég.
„Helzt vildi ég aldrei þurfa að hugsa
um sýningar. Væri ekki æskilegast, að
einhver málverkasali kæmi á eins eða
tveggja ára fresti og hirti það sem til
er, nema einstaka mynd, sem maður
hefur dálæti á og vill ekki láta frá sér.
Það er slæmt að þurfa að ákveða sig
með sýningu langt fram í tímann; það
hlýtur ósjálfrátt að hafa áhrif á vinn-
una. Ef til vill leitar maður þá ekki fyr-
ir sér eins og nauðsynlegt er og fer að
hafa áhyggjur af því, hvort þessi eða
hin myndin muni geta átt samleið með
öðrum á sýningunni. En sýningarsal-
irnir skipuleggja sýningar að minnsta
kosti eitt ár fram í tímann; þeir verða
að gera það margra hluta vegna og við
málararnir viljum sýna verk okkar al-
veg eins og rithöfundar og skáld vilja
sjá verk sín á pranti. Þetta er einfald-
lega hlutur, sem heyrir til, ef maður
vill taka þátt í leiknum.“
„Hvernig fara þá málarar að því að
koma myndum sínum í verð, ef það
gerist ekki á sýningum?“
„Margir þeirra, og þar á meðal ég,
hafa aðgang að sýningarhúsnæði, þar
sem myndirnar eru til sölu. Fyrir þrem
árum mynduðum við samtök sextán
málarar tókum á leigu dágóðan sal
á góðum stað í borginni. Þsssi salur
heitir Studio Gallery og er í útborg af
Washington, sem heitir Alexandria; það
er í Virginíu. Potomac-áin skilur þar á
milli. Alexandría er gamall bær, sem
kom mikið við sögu í styrjöldinni við
Framhald á bls. 12
11. júní 1967
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 9