Lesbók Morgunblaðsins - 29.07.1956, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
409
Dalverpið upp af Hróarskeldufirði.
furðusterkur". Sést á þessu að
snemma hafa Danir verið bjór-
menn miklir, og það eru þeir enn.
En ker þetta varð að miklu óhappi.
Fjölnir Svíakonungur sat veizlu að
Hleiðru, en gekk um nótt svefnær
og dauðadrukkinn í mjaðarkerið og
drukknaði þar.
Seinna varð Hrólfur kraki kon-
ungur að Hleiðru. Hann tók kon-
ungdóm 8 ára gamall, þegar faðir
hans féll. Hann varð inn mesti kon-
ungur og hetja og safnaði um sig
xnum frægustu köppum. Hann víg-
girti Hleiðru, svo að hún varð mikil
borg og sterk og „þar var meiri
rausn og hoffragt en nokkurs stað-
ar og í öllu því, sem til stórlætis
kom eða nokkur haíði spurn af.“
Hann átti sverð það er Sköfnung-
ir hét, „er allra sverða hefir verið
bezt á Norðurlöndum". Sverðinu
fylgdi sú náttúra, að eigi mátti sól
skína á efra hjaltið og eigi mátti
bera það nema til vígs. Skyldi
draga það úr slíðrum svo að eigi
/æri aðrir hjá, rétta fram brand-
inn og blása á. Skreið þá yrmling-
ur undan hjaltinu og skyldi þá
halla sverðinu og gera honum sem
auðveidast að skríða undir hjaltið
aftur. Eigi mátti bregða sverðinu
svo konur væri hjá. En ef brugðið
var, varð það eigi slíðrað nema í
blóði. Sár þau, er það veitti, urðu
ekki grædd nema með lyfsteini
þeim, er því fylgdi.
Hrólfur konungur féll hjá
Hleiðru í Skuldarbardaga og allir
kappar hans. Voru þeir heygðir þar
og vopn þeirra lögð hjá þeim. En
sverðið góða, Sköfnungur, komst
til ísiands. Bóndasonur úr Mið-
firði hafði það út hingað. Hann hét
Skeggi og var jafnan kallaður Mið-
fjarðar-Skeggi. Meðan hann var
ungur fór hann eitt sinn í hernað
í Austurveg. Á leiðinni þaðan kom
hann við Sjáland og fór þá til
Hleiðru, braust í haug Hrólfs kraka
og tók þar úr Sköfnung „og öxina
er Hjalti hafði átt, en hann náði
eigi Laufa af Böðvari bjarka“.
Síðan bar Skeggi Sköfnung og
hafði mikið dálæti á honum. Þó
léði hann Kormáki sverðið, er hann
fór til einvígis við Bersa, en sagði
honum áður allt um náttúru þess.
Kormákur taldi slíkt kerlingabæk-
ur einar og fór ekki eftir því, sem
honum var sagt. Varð það honum
sjálfum til ógæfu, og um leið var
brugðið heill sverðsins.
Að Skeggja látnum fékk Eiöur
sonur hans sverðið. Léði hann það
Þorkeli Eyólfssyni, manni Guðrún-
ar Ósvífursdóttur, er hann vildi
drepa Grím skógarmann, er verið
hafði að vígi Eiðssona. Skilaði Þor-
kell ekki sverðinu aftur. Þegar
hann drukknaði á Hvammsfirði,
hafði hann Sköfnung með sér. Var
sverðið geymt í stokki og fest við
innviðu ferjunnar, og rak síðan á
land í ey þeirri er síðan var kölluð
Sköinungsey. Lengra verður saga
Sköfnungs eigi' rakin.
Við ókum upp til Hleiðru. Horf-
inn er nú inn mikli húsabær Fróða
og in víggirta borg Hrólfs kraka.
Þar er nú aðeins lítið þorp, serr.
nefnist Lejre eða Gammel Lejr.
En þorp þetta er merkilegt og gam-
an að koma þar. Húsin eru flest
gömul, veggjalág og með háum
stráþökum, eins og húsin, sem eru
á Frilandsmuseum. Varð mér nú
fyrst ljóst hvað slíkar byggingar
fara vel við landslagið. Þær hæfa
því að sínu leyti eins og gömlu ís-
lenzku bæirnir hæfðu íslenzku
landslagi. Er það tilviljun ein, að
gömlu byggingarnar fara alls stað-
ar betur við svip landanna, heldur
en nýtízku húsin? Eða voru for-
feðurnir oss snjallari og höfðu
næmari tilfinningu fyrir því hvaða
húsagerð færi bezt á hverjum stað
og félli bezt við svip landsins?
í Hleiðru er nú fátt um fornar
minjar, aðeins óverulegur vottur
steindysja inn á milli bæanna. Eng-
inn veit lengur hvar haugur Hrólfs
kraka og kappa hans hefir verið.
Grafið hefir verið þarna á ýmsum
stöðum og hafa menn rekizt á
mikla öskuhauga, en ekki er mér
kunnugt hvort nokkuð hefir fund-
izt þar af merkum gripum. Nú er
konungsborgin þar sem Skjöld-
ungaætt settist fyrst að völdum,
orðin að friðsælu þorpi, þar sem
laufmikil tré varpa skuggum á
l