Lesbók Morgunblaðsins - 06.11.1949, Síða 10

Lesbók Morgunblaðsins - 06.11.1949, Síða 10
502 LESBÓK MOBGUNBLAÐSINS Bráðræðis. Þau voru kend við Pál son Magnúsar hreppstjóra á Lamba stöðum og síðar á Seli). 100. Grímsstaðir voru fyrst bygð- ir um 1838—40. En í Görðurum, sem kallaðir eru að sunnanverðu og í Kaplaskjóli var engin bvgg- ing. (Samkvæmt öðrum heimild- um voru Grímsstaðir ekki reistir fyr en 1842. Hjet sá Grímur Egils- son, ættaður af Seltjarnarnesi, sem þar settist að. Við hann var bærinn kendur og Grímstaðaholt við bæ- inn). Þá telur Jón prentari enn frem- ur: 101. Fúlastjörn. 102. Rauðará var þar sem him er og 103. Goshóll rjett fyrir norðan og austan hana, en er fvrir löngu rifinn. Jeg gat þess hjer áður að ein- hv^rjir bæir mundu hafa fallið úr hjá Jóni og er þá helst að nefna þe.:sa: 104. Þingvöllur. Þegar Hoppe stiptamtmaður ákvað að rífa Arn- arhólsbæinn 1828, var þar ábúandi Sveinn nokkur Ólafsson. . Hann bygði sjer þá lítinn torfbæ rjett fyrir ofan Bernhöfts bökunarhús og gaf honum þetta stóra nafn. En kotið stóð ekki nema fá ár. Þar bjuggu þó eftir hann Sigurður Benediktsson og Kristín Ansdótt- ir, foreldrar Vilhelmínu konu Jóns Magnússonar Norðfjörðs frá Sjó- búð. — Þarna er nú verslun Hans Petersen. 105. Zuggersbær stóð þar sem smiðja innrjettinganna hafði áður staðið. Bæ þenna bygði Jóhaunes Zoega tugtmeistari (altaf kallað- ur Zugger og þar af nafn bæjar- ins) og seinna bjó þar Jóhannes glerskeri sonur hans faðir Geirs kaupmanns, og í þessum bæ var Geir fæddur. Um 1845 ætlaði Jó- hannes að endurbvggja bæinr en fekk ekki leyfi til þess. Vildi bvgg- inganefnd ekki hafa torfbæ þarna Þá reif Jóhannes bæinn 1847 og ljet reisa þar timburhús. Þarna stóð seinast veitingahúsið Tjarnar- lundur, sem brann. Brúnsbær var upphaflega beykisíbúð og vinnustofa innrjett- inganna. En 1791 keypti mad. Kristine Brun (ekkja Bruns tugtmeistara) kofana og bjó þar til æviloka. Var bærinn kendur við hana. 1808—09 bjó þar Peter Malm quist beykir, sem kunnur varð af fylgi sínu við Jörund handadaga- kóng, og hjá honum bjuggu þeit Jörundur og Savignac fyrst er þeir komu hjer, áður en þeir crerðu. stjórnarbyltinguna. Bjarni Thorar- ensen assessor bjó.þarna í tvö ár, 1813—1814. Talið er að bærinn hafi verið rifinn um 1830, og má vera að það hafi verið heldur fyr svo að þess vegna telji Jón hann ekki í skrá sinni. — Brunsbær stóð rjett fyrir sunnan þar sem nú er Herkastalinn. 106. Sjóbúð. Þetta hefir líklega upphaflega verið sjóhús frá Grjóta, en seint á 18. öld er búið þar. Ár- ið 1798 byggir Árni nokkur Þor- steinsson þar bæ. Þar bjó um skeið Magnús Jónsson Norðfjörð, faðir Jóns Norðfjörðs verslunarmanns. Soinast bjó þar Kristján kaupmað- ur Þorsteinsson frá Brunnhúsum. Að honum látnutn ljet ekkja hans, Guðrún Sveinsdóttir, rífa bæinn 1859 og byggja þar timburhús. Guð rún giftist síðar Geir Zoega kaup- manni og bjuggu þau í þessu húsi. 107. Litla Landakot var í Landa- kotstúni og var stundum kallað Landakotskot. Það var selt and- an eigninni 1857. Árið 1862 eignað- ist það Geir Zoega kaupmaðui og hafði makaskifti á því og Göthús- um. Hjer eru þá talin rúmlega hundr að torfbýli. Um 1840 hafa þau ver- ið nokkru fleiri, en þá voru íbúð- arhús úr timbri um 40 að tölu. Mannfjöldi í Reykjavík var þá 900 og þar af áttu 300 heima í timbur- húsum, en hálfu fleiri í „kotun- um“. Fólkinu var altaf að fjölga og þótti sumum nóg um og svo kvað Jón gamli Hjaltalín í Tíða- vísum, þar sem hann getur um flutning landlæknis og lyfjabúðar til Reykjavíkur: Áður fjöldi ýta var ærinn saman kominn þar, brjál sýndist að bera því bakkafullan lækinrj í. EK KI var torfbæaöldin á enda um þessar mundir, því að enn voru reistir margir torfbæir. Tók Skuggahverfið aðallega að byggj- ast eftir 1840 og svo bættust við nokkrir bæir í Þingholtunum og Vesturbænum. Mun láta nærri að milli 40 og 50 nýir torfbæir væri reistir á tímabilinu frá 1840—1890.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.