Lesbók Morgunblaðsins - 13.02.1949, Blaðsíða 6

66
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
draumur hans var að koma þang
að aftur, ef hann lifði af stríðið.
Við lögðum af stað klukkar. hálf
fimm síðdegis. Moldarflögin í
Hánni glóðu tilsýndar sem rauð-
leitt agat, en á móbergið sunnan
í Klettinum brá einkennilegum eir-
gljáa, eins og jafnan er í sólskini.
Og sólbros sindraði á steinar.dliti
búlgarska fuglafræðingsins mÍKla í
Bjarnarey, Ferdínands, er við sigld
um út Leiðina. — Naktar stúlkur af
baðstaðnum hlupu eftir hafnargarð
inum og sungu um gerningalogn
og seguleyjar, er útlendir sjómenn
drægjust að hingað. Engin furða er
þótt bögur sjeu ortar og sungnar
um Eyjarnar af íslendingum sjálf-
um. Á ensku, frönsku, þýsku og ef
til vill fleiri málum, eru til bög-
ur um Vestmannaeyjar, ortar af út
lendum sjómönnum. Útlendingar
hafa hrifist svo af sjerkennileik
Eyja og fögru, ljóshærðu stúlkun-
um þar, að þeir hafa ekki getað
orða bundist. Hvað mynd: þá, ef
þeir hefðu einnig sjeð Kafhelli?
Eftir stundarfjórðung bar okk-
ur að Smáeyjum, Hana, Hrauney.
Grasleysu og Hænu. Standa þær
í þyrpingu að kalla. Nokkru fjær
er drangurinn Jötunn og skerið
Nafar. Öld eftir öld hefur leiði í
Landeyjar verið miðað við, hvort
brjóti á Nafrinum. Fyrr meir gekk
fje úti í öllum Smáeyjum nema
Grasleysu, en á sumrin var fjeð
flutt þaðan, svo að það skernmdi
ekki fýlavarpið. Aldrei voru nema
þrjú eða fjögur lömb látin ganga
á Hænu. Þóttu lömb týna tölunni
meir þar en í öðrum eyjum Var
það ýmist af því, að sjór gekk vfir
eyna eða þau hröpuðu á hálku
enda er nú hætt að hafa fie á
Hænu. Munnmæli herma, að eitt
sinn hafi mórauð ær í Smáevjum
eignast rautt lamb með hræfugls-
klóm.
Hæst Smáeyja er Hani, níutíu
metrar. Hæna er sextíu og fimm
metra há og með hæstum hörr.rum
að vestan, þó ekki þverhníptum.
Þetta er kúpt móbergsey, græn í
kolli á sumrum af grasi og skarfa-
káli, en ljósir flekkir hjer og þar
af baldursbrám. Járngaddur hefur
verið rekinn á einum stað i bergið,
og kasta menn á hann taug, ef þeir
vilja ganga á Hænu í lágsævi, en
um flæði má fara auðveldlega upp
án taugar. Iðandi líf var á og við
Hænu af svartfugli, rvtu, lunda og
fýl. Og drúðinn (sæsvalan) vakn-
aði við vondan draum af komu
okkar.
Það var hálffallið að. Gæfa skreið
hægt inn í Kafhelli. Siglutrjc voru
eigi uppi. En svo hátt var til lofts
allt frá munna að hellisstafnh að
í lágsævi hefði ekki þurft að fella
siglutrjen á Gæfu, til þess að hún
gæti rennt inn.
Sjórinn var dumbrauður með
hellisveggjunum. Mun sá litur staf?
meðal annars af smávöxnum lit-
sterkum þaragróðri og kóröllum, er
vaxa svo hátt á berginu, sem t'læð-
ur nær. Fjær veggjunum var sjór-
inn ýmist gulur, grænn eða blár
og ótal litbrigði þar á milli Rirt-
an barst bæði inn um munnann og
upp gegnum sjóinn um rauf móti
norðvestri. Á háflóði er raufin al-
veg eða því nær undir sjávarmáli.
Kvöldgeislarnir skinu gegnum hálf
lokaða raufina, brotnuðu í sjónum
í hellisgólfinu og ollu flestum lit-
brigðunum.
Andartak flaug mjer í hug, að
það væri því nær helgibrigði. að
gára sjóinn í hellinum, — engu var
líkara en við hefðum stolist í brett
ánda herbergið dularfulla, sem
sagt er frá í ævintýri, að María
mey bannaði jarðarbörnum að for-
vitnast í. Var þetta heimkvnni
regnbogans? Eða vorum við stadd-
ir inni í krystal?
Við gengum aftur og fram um
þilfarið og virtum fyrir okkur lit-
brigðin. Ameríkanarnir klöppuðu
saman lófunum af hrifningu,
Kafhellir hefur myndast af
brimi. Hann er stór og dálítið spor-
öskjulagaður. í lofti hans eru grá-
leitar hellur misþykkar, stórkost-
leg listaverk náttúrunnar Þæi
sjást best úr skoru syðst í hellin-
um, — þar sem skuggalegast er,
rjett innan við munnann. Fer lit-
ur þeirra nokkuð eftir því, hvort
verið hefur brim eða ládevða lengi.
Mjög bergmálar í hellinum. Á hotni
hans eru óvenjulega stór ígulker.
Og litirnir eru óteljandi, einkum
í morgunsól eða kvöldsól. í dumb-
ungi er hins vegar skuggalegt í
hellinum og litskrúð ekkert
í Kafhelli eru fleiri litbrigði en
í Bláhelli á Capri, þar sem allt er
einungis blátt. Má vera, að Kaf-
hellir sje eins fallegur og Bláhell-
is, — en skorti frægðina eiria við
hann. — Munni Bláhellis er svo
þröngur, að ekki er unnt að róa
inn í hann nema á kænu, og verða
menn þó að lúta til þess að reka
sig ekki upp undir. En í Kafhelli
væri hægt að fara á svo stóru skipi
að halda mætti dansleik á þilfar-
inu.
í útsunnanólögum, er Kafhellir
fyllist af sjó, þeytist loft og brim-
reykur út með slíku ógnarafli, að
líkist sprengingu. Af þeim brim-
reyk mun hellirinn draga nafn.
Á Heimaey eru ýmsir stórir og
einkennilegir sjávarhellar, svo sem
Klettshellir, Æðarhellir, Teistuhell
ir, Fjósin og Litlahöfðahellir Þeir
leggja hver sinn skerf til þess að
gera náttúrufegurð stórbrotna í
Vestmannaeyjum, en eru þó svipur
hjá sjón Kafhellis í úteynni Hænu.
V ^ ^ 4(
Ef þú lærir ekki neitt, nema það
sem kent er skólanum, þá veistu ekki
neitt meira en aðirr. Það er sjálfsnám
þitt, eftir skólatímann, sem getur hafið
þig upp yfir fjöldann.