Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1943, Blaðsíða 1
€
j^orððtnflblaftsiis^
39. tölublað. Sunnudagur 17. okt. 1943. XVII. árgangtu.
ta&fold*rpr«Dtiml6J* L.f.
Pétur Zophoniasson, ættfræðingur
Stút^cm Verðcindi hefir
haldið 3000 fundi
Stofnun Verðandi.
Það var 5. júlí 1885, sem
Björn Pálsson- ljósmyndari á
ísafirði stofnaði fyrstu góð-
templarastúkuna — stúkuna
Verðandi nr. 9 — í Reykjavík.
Hann hafði verið sendur hing-
ag til þess að vinna hér að
stúkustoflnun, þáverandi yfir..
maður Reglunnar hér á landi,
Ásgeir Sigursson, síðar konsúll
í Reykjavík fékk hann til far-
arinnar. Björn dvaldi hér um
mánaðartíma og fékk menn til
að rita á stofnbeiðnina, sá
fyrsti, sem ritaði undir hana
var Sveinn Jónsson trésmiður,
sem er félagi stúkunnar nú, en
af öðrum stofnendum má nefna
þá Sigvaldía Bjarnason tré-
smið og Stefán Runólfsson
prentara, er báðir störfuðu í
stúkunni meðan dagur entist,
og rétt þegar átti að faira að
stofna stúkuna kom inn í salinn
og varð með ólafur Rósenkranz
leikfimiskennari. Við stofnun
var vitanlega lögð rík áherzla á
bindindisheitið, og að stofn-
endum þættu öryggir um að
halda heit sitt. Ólafur sagði
mér, að þeir mundu hafa litið
sig hornauga og talið eigi lík-
legt að hann yrði þar lengi,
Bakkus mundi teygja hann aft-
ur til sín. En svo fór ekki. Ól-
afur var (allt fram yfir aldamót
aðalmaður stúkunnar um öll
mál, ýmist æðstitemplar eða
Björn Jónsson.
fjármálaritari, og um mörg ár
(1891—97) var hann stór-
templar. Sífjörugur og síhvetj-
landi til starfa og dáða, var það
mikil heppni fyrir stúkuna og
Regluna að fá svo góðan og
dyggan starfsmann.
Og þegar ólafur var búinn
að vera 25 ár templari þá rit-
|aði hann: ,,Ég hefi íhugað
bindindismálið venjulega á
þessum árum og borið bind-
indi og vexti þess saman við
áfengisnautn og .afleiðingar
hennar og ég hefi sannfærst um
það æ betur, að af öllu böli og
andstreymi, sem þjóðin á við
að stríða, kemst ekkart í hálf-
kvisti við áfengisböl'ð, svo mikl
ar og víðtækar éru allar af
leiðingar þess',.
Fyrsta starfið.
Reglan var aðeins rúmlega
ársgömul — stofnuð 10. jan.
1884 áAkureyri — þegar hún
barst hingað til Suðurlands og
þegar Verðandi var stofnuð,
var Reglan því að ýmsu laus í
reipunum. Allar reglur hafa
siðbækur, söngva og gíreinileg
lög. Nokkru af þessu hafði
verið „snarað“ á íslenzku, en
mjög var því ábótavant. Fyrsta
árið gekk mik:ð starf 1 þessi
efni, skáldin Matthías Jochums
son og Steingrímur Thorsteins-
son voru þýðendúr að söngv-
unum og siðbókin var endur-