Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1936, Page 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
157
Olympleikvangurinn í Berlín. Myndin er tekin ur loftfárinu
,,Húidenburg‘‘ er það flaug þar yf'r.
CCIIOPENHAUEIÍ sagði: „Það
^ fer um snillingana eins og
fíkjurnar; þeir eru ■ þá fyrst ein-
hvers metnir þegar ])eir hafa verið
þurkaðir“. Stundum fá snilling-
arnir viðurkenningu ]i;;;ar ]>eir eru
dauðir, stundum ekki fyr en
mörgum öldum seinna. Það er alt
undir því komið hvenær aldarand-
inn kann að meta þá. En ])á kem-
ur aftur hið sorglega: Hver
heimskingi segir, að það, sem þeir
hafa haldið fram, „liggi í augum
uppi“.
EGAR talað er um það hverj-
um það sje að kenna að af-
burðiamennirnir eru ekki þiegar
viðurkendir, skjöplast mönnum yf-
irleitt hrapallega í dómum sínum.
Versti óvinur þeirra hefir ekki
verið ómentaður og sauðsvartur
almúginn, heldur stjett liinna
„lærðu“ manna, og þeir þar fremst-
ir í flokki, er mest álit hafa á sjer
liaft. Slíkir menn eru alla jafna
verstu óvinir snillinganna. Og þetta
verður skiljanlegt, ef maður hugs-
ar sig dálítið um. Það hefir enga
þýðingu hv.að Pjetur eða Páll
segir; þeir geta aldrei felt neinn
úrskurð um gáfur manna, enda
viðurkenna þeir oftast að ,,þeir
hafi ekkert vit á þessU“. En
„vitru mennirnir“, standa á milli
þeirra og snillinganna, þeir eru
hinn óyfirstíga nlegi þröskuldur
fvrir aimenningsálitið. Þeir mega
ekki láta skyggja á sig, og þetta
er svo f jarska mannlegt!
Mönnum er ]>að yfirleitt í blóð
borið, að unna ekki öðrum þess
að vera sjer fremri, þeim mun
fremur sem þeir finna til þess að
þeir eru betri» gáfum gæddir, en
aðrir. Þá gei’a þeir sig að dómur-
um og segja afburðamönnunum
til syndanna. Einn slíkur maður
sagði um tónsmíðar Richards
Wagners: „Hundar spangóla þeg-
ar þeir heyra lögin hans“.
Því frumstæðari sem nýjar hug-
sjónir eða uppgötvanir eru, því
meiri mótspyrnu sæta þær af sam-
tíð sinni, því rækilegar vara gáf-
aðir og lærðir menn almúgann við
þeim. Alt er þetta gert af bestu
sannfæringu. Og þar með er sögð
sorgarsaga gáfumanna og snill-
inga.
Ymsar sagnir.
(Eftir handrit.i Sigm. M. Long
í I.andsbókasafni).
Brynjólfur Wíum
og Gísli Wíum.
Brynjólfur Wíum var sonur
Everts sterka, sonar Hans Wíums
sýslumanns. Hann var sjerstakur
starfs- og nytsemdarmaður og í
fumum atriðum langt á undan
sínum samtíðarmönnum á Austur-
landi. Gerði liann miklar jarða-
bætur, svo sem túngarða bæði á
heimajörðum og beitarhúsum, og
vatnsyeitur á tún og engjar. Var
hann snillingur í vatnsveitum og
sagði sjálfur að hann gæti teymt
vatnið eins og taumgóða skepnu.
Fyrir jarðabætur sínar fekk hann
heiðurspening úr silfri frá Land-
búnaðarfjelaginu danska. Gfísli
Wíum erfði peninginn og lj|et
smíða úr honum matskeið.
Brynjólfur var einkennilegur í
háttum, t. d. keypti hann ítök á
ýmsum stöðum og galt fyrir pen-
inga, þó engin líkindi væri til
]>ess, að hann hefði hin minstu
not af þeim. í Fellnaheiðinni upp
af Fljótsdalshjeraði stendur ein-
stakur stuðlabergsklettur, afar ein-
kennilegur, nefndur Spanarhóll.
Fyrir hann borgaði Brynjólfur 30
spesíur.
Á Hjartarstöðum í Eiðaþinghá
keypti hann blett, sem kallaður er
Guhteigar, sennilega í skopi, því
að þeir eru einkis virði. Þeir eru
áfastir við túnið á Hjartarstöðum.
varla meira en dagslátta að stærð.
Það eru smáhryggir, sums staðar
flatar klappir berar og mýrasund
í milli.
í Lagarfljóti undan Ketilsstöð-
um á Völlum var lítilf hólmi viði-
vaxinn, nefndur Kríuhólmi. Hann
keypti Brynjólfur. 1 seinni tíð ,er
hólminn að mestu horfinn.
Brynjólfur ] jet eftir sig tals-
verðar eignir, mikið af bókum en
mest í peningpm. Gísli Gíslason
Wíum (þróðursonur hans) erfði
þelming eigna hans, þar á meðal