Lesbók Morgunblaðsins - 10.01.1932, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
3
Einkennileg ueiki.
Árið 1916 særðist austurrískur
kcrmaður á hendi af sprengju. Sár-
i$ var ljótt og óhreint, en maður-
íim komst fljótt undir læknishendi.
Læknirinn hreinsaði sárið eins vel
•g honum fanst þurfa, og gaf
Mijúklingnum síðan innspýtingu til
varnar gegn stjarfa — þessum ægi-
lega sjúkdómi, sem magnaðist af-
skaplega í stríðinu. Ekki bar á
•ðru en að lækningin hefði tekist
vel; sárið greri fijótt og maðurinn
• áði sjer að fuliu ,eftir því sem
best varð sjeð. Svo iiðu nú 14 ár
•g hann kendi sjer einkis meins.
Stríðinu var lokið og hann orðinn
verkamaður í verksmiðju. 1 fyrra
sumar vildi það til, að hann fekk
högg af vjel á sömu höndina, og
rjett á eftir fekk hann stjarfa.
Yar hann nú fluttur í sjúkrahús
og fundu læknarnir þá örlitla stál-
flís úr sprengjunni í hendi hans
og á henni nokkrar stjarfa sótt-
kveikjur. 1 „Wiener klinischen
Wochenschrift“, hefir dr. Wailter
Ernst, medisinalráð, skrifað grein
■um þetta einkennilega tilfelli. Seg-
ir hann þar, að þegar varnarlyfinu
gegn stjarfa var spýtt inn í mann-
inn 1916, muni stjarfa-sóttkveikj-
urnar hafa fallið í dvala og ekki
látið á sjer bóla síðan. En um leið
■og maðurinn fekk höggið á hönd-
ina, hafi þær vaknað til flífsins
aftur, svo áfjáðar þá, að engu
hefði mátt muna hvort maðurinn
„hefði það af“, eða dæi. Og hann
tekur þetta sem dæmi um hina ó-
tnilégu lífseigju sóttkveikjanna og
]ífs]vrótt þeirra.
fornleifafunöur.
Fyrir skömmu var rofinn stein-
haugur mikill hjá bænum Skinvík
í Austfirði í Noregi. Náði haugur
þessi yfir hálft mál lands (= um
éinn sjöunda iir vallardagsláttu) og
var 2 metrar á hæð, þar sem hann
yar hæstur. í honum fanst sverð.
sp.jót, öxi, leifar af beislismjelum
og brot úr steinkeri. Þar fanst einn
ig aska og viðarkolarusl, og þykj-
ast menn af því vita, að sá, sem
átti þenna liaug, hafi verið brend-
ur. Öxin liafði haldið sjer sœmi-
lega, en hin vopnin voru mjög
skemd af ryði. Það er talið, að
liaugur þessi muni vera að minsta
kosti 1000 ára gamall.
Hjá bænum Skinvik eru fleiri
slíkir haugar og á nú að rjúfa þá
og vita hvað þar finst.
—*—<m>—-—
Huernig er
Flmeríka ?
Amerískt blað beindi nýlega
þeirri spurningu til lesenda sinna:
Hvernig er Ameríka í yðar augum?
Svör komu mörg, en besta svarið
var þetta.
— í Ameríku er máttur rjetti
æðri, löggjöfin skrípaleikur, og
þjóðin þannig innrætt, að mestur
þykist sá, er flesta getur flekað
og sem allra mest. Laiulið ber svip
af iflla bygðum skýjakljúfum og
loftinu spilla ósvífnir flugmenn.
Annars lifir landið á því, að flytja
út illa gerðar talmyndir, sem eyði-
leggja siðferði og hugsunarhátt vit
um allan heim. í Ameríku er mest
ur hávaði í heimi, stærstar versl-
anir, duglegastir strákar og mest
málaðar stúlkur.
■— «•••
Byltingatilraun
í Búöapest.
Samsærismenn voru af öllum
flokkum.
í nóvembermánuði var gerð til-
raun til stjórnarbyltingar í Búda-
pest, en hún mistókst algCrlaga.
Forgöngumenn uppreisnarinnar
höfðu hugsað sjer að lauma um
11*00 byltingamönnum inn í höfuð-
borgina smám saman. Attu þeir að
vera alvopnaðir og vera tilbúnir
hvenær sem kallið kæmi. Þegar iill-
um undirbúningi væri lokið, átti
að taka ráðherrana fasta, og taka
hernámi allar opinberar byggingar.
Höfðu uppreisnarforing.jarnir sam-
ið lista yfir 1Ó00 menn. sem taka
átti höndum.
Ekki ber sögunum saman um
það hvernig uppreisnarmenn höfðu
ætlað að haga byltingunni. Suu»ir
segja, að þeir hafi ætlað sjer
fara fram með ránum og manndr*|»
um. Aðrir segja að þeir hafi ætlai
sjer að fara fram eins mannúðlega
og unt væri, og beita alls ekki
vopnum nema í lífsnauðsyn. En í
opinberri tilkynningu, sem gefi»
var út um byltingatilraunina, segir,
ao uppreisnarmenn hafi ætlað sj«r
að kollvarpa þjóðskipulaginu *g
koma á fót svipuðu stjórnarfyrir-
komulagi og er í Rússlandi.
Við yfirheyrslur kom það í 'ljós,
að byltingasinnar höfðu ekki unm-
ið þjóðina til fylgis við sig, og að
þeir voru úr öllum flokkum. Meðal
hinna liandteknu höfðu sumir ver-
ið svæsnustu íhaldsmenn 1920, *g
ýmsir, sem nú eru svæsnustu bolsi-
vikar. Það hefir einnig komið í
ljós að þeir höfðu skipað s.jer S
manna framkvæmdaráð, en að baki
því stóðu 150—200 menn, sew
áttu að stjórna uppreisninni, og
var þeim' þó ekki kunnugt. um allar
fyrirætlanir framkvæmdaráðsins,
sem opinberar skýrsiur herma, að
hafi ætlað sjer að beita hinni mestu
grimd í byltingunni.
—-——-—
Adolphe Menjou kvikmyndaleik-
ari ,sem um iangt skeið hefir verið
einn af helstu leikurunum í Hollj'-
wood, er nú kominn ti'l Englands
og á að leika þar i þremur tal-
myndum, undir stjórn Fred Niblos.
Menjou fær 1000 sterlingspund á
viku í kaup, eða rúmlega 22 þús.
krónnr.