Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1982, Side 91

BJARNI THORSTEINSSON AMTMAÐUR
91
hönd að verki auk Bjarna, svo sem Sveinbjörn Egilsson og Gísli Brynj-
úlfsson. „Heíði ekki verið lögeggjan Rasks og öflug aðstoð áðurnefndra
manna, þá lægi líklega þetta mikilsverða sagnaverk þjóðarinnar óút-
gefið enn og vissu fáir sem enginn um hið mikla sögulega gildi þess.“
Bjarni ritaði formála fyrir því Safni af íslenzkum orðskviðum, forn-
mælum, heilræðum, snilliyrðum, sannmælum og málsgreinum, er
Guðmundur prófastur Jónsson tók sanran og Bókmenntafélagið gaf út í
Kaupmannahöfn 1830. Kveðst Bjarni hafa yfirfarið það nokkrunr
sinnum í handriti, áður en það var prentað.
Bjarni var mikill áhugamaður um verzlunarmál, cnda þaulkunnug-
ur þeim vegna starfa sinna í rentukammerinu. Hann birti 1822 í
Kaupmannahöfn ritgerð um færeysku verzlunina (Om den færpeskc
Handels Tilstand i ældre og nyere Tider, samt om denne Handels
Frigivelse) og samdi um svipað leyti „niðurraðað yfirlit yfir löggjöfina
um hina íslenzku verzlun, og var ætlun mín að láta prenta það síðar
meir og tengja þar við sem inngang hið sögulega yfirlit mitt yfir
íslenzka verzlun (sem ég hafði lesið upp í Landbúnaðarfélaginu),
þegar ég væri búinn að auka það talsvert og laga það að surnu leyti.“
En af því varð þó ekki, að þetta verk kæmist á prent.
Pað er ekki ný bóla, að togazt sé á um opinberan styrk til atvinnu-
vega á Islandi, og er fróðlegt að sjá, hversu Bjarni amtmaður dregur
taum landbúnaðar gegn sjávarútvegi. Hann segir í ævisögu sinni svo
m. a.: „Viðvíkjandi opnu bréfi 9. marz 1836, sem nemur úr gildi
tilskipun 13. maí 1776, um túngarða og þúfnasléttun, varð ég ósam-
mála meðnefndarmönnum mínum, nema því aðeins að fiskveiðaverð-
launin væru einnig með öllu afnumin. Haíði ég áður lagt til, að þeim
væri haldið áfram nokkur ár, en væru færð niður, og var fallizt á það.
Eg hélt því nefnilega fram, að það mundi að öllum líkindum óhyggilegt
að hlynna að öðrum aðalatvinnuvegi landsins og það einmitt þeim,
sem ætla má, að óstaðbetri sé fyrir afkomu landsbúa, með því að ég
einnig hafði alla ástæðu til að álíta, að útflutningsverð landvörunnar
mundi nema fullt eins miklu og útflutningsverð fiskafurðanna.“
Pótt Bjarni sæti mestalla embættistíð sína hér á landi á Snæfellsnesi,
í nágrenni hinna miklu verstöðva þar, var hann fæddur fyrir móðuharð-
indi í Skaftafellssýslu og þekkti því af raun, hvcrnig farið gat, ef
landbúnaðurinn yrði fyrir áföllum. Tími hins mikla fiskafla var ekki
enn runninn upp, þótt sumir heimamenn og glöggskyggnir útlending-
ar hefðu þegar eygt framtíðarmöguleikana í þessum atvinnuvegi. Má
þar nefna eftirfarandi ummæli í minnisgrein eftir John Thomas Stan-