Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Síða 166

Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Síða 166
166 PETER HALLBERG atriðum. í fimmta kafla Klukkunnar er getið fáráðlings nokkurs, sem „stóð uppá hús- burst og lék ömurlega list sem hann kallaði að kveða drundrímur fyrir fólk“ (74). Það útheimtist varla stórkostlegt hugmyndaflug til þess að skilja orðið, þó að maður hafi ekki heyrt það áður. En í ^-handritinu hefur skáldið þetta skýrara: „Skoplegur vitfirr- ingur stóð upp á húsburst og skemti mönnum með því að frandeiða vindgáng fyrir tó- bak, og kallaði það að kveða drundrímur .“ (59) Orðin „fyrir tóbak“ o. s. frv. eru inn- skot. En síðar hefur þá þessi viðauki leyst hið „beina“ orðatiltæki af hólmi. I nítjánda kafla Klukkunnar leggja Jón Hreggviðsson og félagar hans af stað til að berjast við Svía: „Vegurinn var eitt óslitið forað og áttu margir erfitt að halda taktin- um, þarámeðal Jón Hreggviðsson. Veldruknir fyrirliðar þýðverskir riðu grenjandi með- fram kompaníinu með svipur og pistólur á lofti. Tónlistin var laungu á enda meðþví pípararnir voru orðnir loppnir, en einn maður heyrðist jarma.“ (233) Ég efast um, að margir lesendur leggi neinn sérstakan skilning í þennan jarm hins eina manns. Enn talar fyrsta uppkastið beinni — og fleiri — orðum: „Þetta var líkast því þegar verið var að reka fé til slátrunar á íslandi á haustdegi, utan mannfólkinu var bannað að jarma.“ (199) Auðvitað geta lesendur Klukkunnar lagt allt þetta í jarm mannsins. Það lítur út fyrir, að höfundurinn hafi sjálfur gert það. En breytingin, sem leynir hinum upprunalegu hugrenningartengslum, er mikilvæg. Hrynjandi frásagnar- innar verður annar. Þar vottar fyrir hraða og óþolinmæði okkar tíma. Jafnvel í þessu litla atriði finnst mér maður geta þreifað á, hve mikill nútímamaður Halldór Laxness er — ekki sízt í íslandsklukkunni. IV Hér fylgir þriðji kafli (31—47) Klukkunnar, eins og hann er í H-handritinu (21— 39) og ö-handritinu (27—48). Fjöldamargar yfirstrikanir og breytingar eru í þessum handritum. Það væri út af fyr- ir sig æskilegt, að þær kæmu einnig í Ijós i þessari prentun. En í fyrsta lagi yrði þá text- inn illlæsilegri, og samanburður á gerðunum — en hann er hér aðalatriðið — myndi torveldast. í öðru lagi er oft ómögulegt að segja, um hvaða leyti breyting hefur verið gerð: strax; eftir nokkurn tíma, þegar skáldið fór að lesa þá kafla, sem hann var nýhú- inn að semja; eða e. t. v. ekki fyrr en hann bjó sig undir að byrja á næsta handriti. Ég hef þá tekið þann kostinn að prenta hér þriðja kafla Klukkunnar í þeirri /o&amynd ein- göngu, sem honum hefur verið gefin fyrst í A og síðan í D. Þegar ég hef ekki verið viss um, að ég hafi lesið orð rétt, er spurningarmerki innan hornklofa eftir því orði [ ? ]. Tvö spurningarmerki innan hornklofa [ ? ? ] eru sett í stað- inn fyrir orð, sem ég hef yfirleitt ekki treyst mér til að lesa. En innan hornklofa set ég einnig orð, sem er ofaukið: það hefur verið skrifað tvisvar, eða hefur gleymzt að strika það út, þegar setningunni var hreytt; einstöku sinni hefur aftur á rnóti orðið innan hornklofa verið strikað út í misgáti og má ekki missa sig. Venjulegir svigar () eru eftir höfundinn sjálfan.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Árbók Landsbókasafns Íslands

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Landsbókasafns Íslands
https://timarit.is/publication/279

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.