Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Page 165

Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1957, Page 165
ÍSLANDSKLUKKAN í SMÍÐUM 165 vitna hér í nokkrar setningar úr Níunda kap. í frumuppkastinu að Klukkunni, en þar er „kapelánið“, séra Guðmundur, að vanda um við Snæfríði: „Þótt túngan ætti að brenna í munni mínum--------sagði kapelánið, en stúlkan steig skrefi framar og stappaði niður fætinum um leið og hún rak kapeláninu kinnhest með flötum lófa og spurði enn með logandi augnaráði: Já eða nei: er ég hóra?“ Kaflinn endar á þessum orðum: „Síðan gekk hann út og lokaði á eftir sér hurðinni, en hún tók af sér annan skóinn og kastaði í hurðina á eftir honum, lét hann síðan á sig aftur.“ (89) En það er ekki einungis hin unga stúlka, sem veitir tilfinningum sínum útrás á þennan áþreifanlega hátt. í fyrsta uppkastinu að Mani hefur húsfrúin í Bræðratungu komið á fund dómkirkj uprestsins út af orðróminum um óleyfileg mök hennar við Arnas í Skálholti: Þegar hann hafði mælt þessum orðum, virti hún hann fyrir sér um stund. Ilún stóð upp með krept- an linefann utanum þumalfíngurinn og staðnæmdist þannig fyrir framan hann. En hún hrökk frá hon- um aftur eins og pöddu sem manni hrýs hugur við að drepa af því hún er svo ljót. Hún sneri sér á hæli og stefndi til dyra, en um leið og hún gekk fram hjá púltinu sópaði hún hinum helgu bókum ofan á gólfið og sló kristmyndina af snaga sínum svo hún hrökk fram á gólfið með dýnki. (245) Hin fullmótaða sögupersóna Snæfríður er vissulega skapstór kona, en hún lætur ekki tilfinningar sínar í ljós eins og vanstillt stelpa, heldur bælir hún þær niður undir köldu yfirborði, að hætti fornsagnanna. Það lýsir henni vel, að hún skuli ræða lengi og kum- pánlega við sýslumanninn og bjóða honunr vín, þegar tengdasonur hans er búinn að narra Bræðratungu af manni hennar, en láta svo reisa honum níðstöng, eftir að hann er farinn. (Man 30—35) Þetta athæfi hennar vantar í frumuppkastinu (A). En það sýnir Snæfríði sem sanna dóttur formæðra hennar. Að kreppa hnefann framan í menn eða sópa bókum ofan í gólfið er hversdagslegri aðferð að auglýsa tilfinningar sínar, við hæfi meðalmanna. Heimsókn sýslumannsins í Bræðratungu er ágætt dæmi um aðra aðalstefnu í breyt- ingum handritanna. I frumuppkastinu sýnir Snæfríður sýslumanninum opinn fjand- skap og hefur í hótunum við hann, en í seinni handritum verður úr því kurteis og gam- ansöm viðræða. Eins og ég sagði áðan, er þetta einn þáttur í lýsingunni á Snæfríði. En samtal þeirra ber einnig vott um þá viðleitni skáldsins að tala ekki altof berum orðum heldur láta menn lesa milli línanna. Stundum eru í frumuppkasti hlutir ræddir í fullri birtu, sem hafa síðar verið settir í hálfgert rökkur. En slíkar breytingar, í stóru sem smáu, verða oft til þess að halda ímyndunarafli lesandans vakandi og auka sefjunarmátt frásagnarinnar. Það er ólíkt betra að láta Arnæus tala „með þeim gamansama miðflótta ræðunnar, sem stundum getur borið svip af hvarfli“ (Man 147—48), en að láta hann segja þeim Jónunum hug sinn allan. í Níunda kapítula fyrsta handritsins af Mani er samtal þeirra systranna, Snæfríðar og biskupsfrúarinnar, um Arnas. En þar getur einlægni, sem gerir ekki vart við sig í seinni gerðum sögunnar; þá er Snæfríður á verði gagnvart systur sinni og svarar henni oft í hálfkæringi. Til þess að forðast altof auðskilin orð breytir höfundurinn stundum hinum smæstu
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196

x

Árbók Landsbókasafns Íslands

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Landsbókasafns Íslands
https://timarit.is/publication/279

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.