Dagskrá - 03.08.1897, Blaðsíða 3

n5
miklu lærðari en þeir, fróðari eða færari til þess að ein-
hverju leyti eptir þeirra dómi. En það getur verið erfið-
ara fyrir hann en margur hyggur. Þótt hann sje há-
lærður maður og vitur sem Salomon, þá er honum ef til
vill næstum ómögulegt að byrja; þar til geta legið ýmsar
orsakir. Hann veit ekki hvað þeim kann að falla í geð
sem kring um hann eru, eða hvers konar samræðum
þeir eru færir að taka þátt í. Hann getur verið vei að
sjer í skáldskap og haft yndi af að tala um hann, en
veit ekki hvernig hann á að byrja, ef svo kynni að vera
að enginn væri sá er hefði skemmtun af því annar eða
gæti tekið þátt í slíkum ræðum. Líka getur staðið svo
á að verið sje að ræða um eitthvað smávegis, sem hon-
um þykir svo lítiifjörlegt að hann getur alls ekki tekið
þátt í því, þótt hann feginn vildi. Allir sem eru í kring
um hann, eru glaðir og kátir og leggur til sitt hver,
nema hann einn verður að þegja. Allir hafa vonast
eptir að hann mundi verða Kfið og sálin í samræðunum,
en svo situr hann þegjandi og drumbslegur án þess að
mæla orð frá munni. Sá, sem hefur einhvern tíma kom-
ist í þess konar klípu, hann mun ekki óska sjer þess
optar; margir hafa sagt, að það sje einhver leiðasta stund
sem þeir hafi lifað. Það er alveg eins og þeir væru í
ókunnu landi, þar sem þeir skyldu ekki eitt einasta orð
og væru því nauðbeygðir til að þegja, nema þeim mun
verra, að þarna vonast allir eptir hluttöku þeirra, en ekki
ef því væri hins vegar háttað. Þeir öfunda þá sem í
kring um þá eru; þeir óska þess innilega að þeir væru
komnir í spor einhvers hinna; þeir hafa engan frið og
eru yfir höfuð næstum í hinu hræðilegasta ástaádi sem
hægt er að hugsa sjer, en hafa engin ráð til að bæta
úr því; þeir geta með engu móti byrjað; ef þeir impra
á einhverju, þá deyja orðin á vörum þeirra og þeir verða
jafnskjótt að hætta. Þetta kemur optast fyrir menn sem
hafa lesið eitthvað sjerstakt, hafa lagt sig alla eptir því
og geta naumast um annað hugsað. »Jeg hef t. d. þekkt
mann«, segir höfundurinn, »sem var stórfrægur um heim
allan fyrir uppfundningar. Var honum því hvervetna vel
fagnað þar sem hann kom og þótti hinn mesti heiður
að hafa hann í nærveru sinni. Einhverju sinni vildi svo
t l að hann var einn saman karlmanna með nokkrum heldri
konum. Hann sat þar stundarkorn án þess að honum
dytti nokkuð í hug, er hann gæti fengið sig til að tala
um, en allar konurnar vonuðist eptir að hann mundi
hefja máls þegar minnst varði. — Þegar hann hafði
setið þannig góða stund ráðalaus, stóð hann upp, gekk
út og kvaddi þær. Konurnar urðu náttúrlega steinhissa,
en þeirri stundu kvaðst hann hafa orðið fegnastur er
hann losnaði. ’Jeg var alveg eins og fiskur á þurru
landi,” mælti hann, ”og þótt mjer þætti leiðinlegt að
fara svona, var það samt það hyggilegasta sem jeg gat
gjört úr því sem komið var”«. -— Þessu hafa menn víða
tekið eptir og sumstaðar hefur verið reynt að ráða bót
á því. I skólum hcfur verið byrjað á að kenna mönn-
um að tala um allt hið daglega, um allt smá\egis sem
þeim dettur í hug. Professorarnir hugsa sjer skólana
eins og nokkurs konar samkomur, þar sem einhver verði
að hefja máls og sem flestir að halda uppi samræðum
og taka þátt í þeim. Þeir )áta lærisveinana byrja það
á víxl. Þykjast þeir þess fullvissir að þetta geti haft
mikla þýðingu og komið því til leiðar að samsæti og al-
mennir mannfundir verði langt um fjörugri þegar fram
líða stundir.
_______________ (Þýtt úr ensku).
John Hershell kveðst hafa reiknað það út, að
ef sívalningur úr ís, sem væri 45 mílur að þvermáli og
200,000 mílur á lengd, væri kominn til sólarinnar, mundi
hann bráðna á einni sekúndu,
Heiðursmerkjum er sagt að fjölgi svo mjög
að ekki verði þess langt að bíða að lítið þyki til þeirra
koma hjá því sem verið hafi. Það er alltaf verið að
hugsa þau upp fieiri og fleiri, og allir sem nokkuð láta
til sín taka, eru sæmdir heiðursmerki, sumir jafnvel í
raun og sannleika fyrir alls ekki neitt.
Loptið. Eðlisfræðingur einn htfur reiknað það
út, að ef einn ferhyrnings þumlungur af lopti væri tek-
inn frá yfirborði jarðarinnar og fluttur 4000 mílur út frá
því, þá þendist hann svo út að hann gæti fyllt kúlu
sem væri 2,000,000,000 mílur að þvermáli. Eptir því
ætti loptið að vera álíka þjett og kvikasilfur neðst í
gryfju, sem grafin væri 46 mílur niður í jörðina.
Jarðskjálftahreyfingar fara 16,000 fet á sec-
úndu, eptir því sem mönnum hefur reiknast.
Meðalaldur manna var talinn eptir því, sem ná-
kvæmast verður vitað, 13 ár á 17 öldinni 20 á hinni
18 og 36 á hinni 19. Menn eru því alltaf að verða
miklu langlífari að meðaltali
í Japan eru 237,000,000 íbúar en þar eru taldir
einungis 10,000 fátæklingar. Það er tiltölulega mjög
lítið í samanburði við ýms önnur lönd Evrópu.
Hljóðið fer í heiðskýru lopti 1142 fet á sekúndu
eða hjer um bil 775 mílur á klukkustund, í vatni 4,900
fet á sekúndu, í járni 17,500 fet, í kopar 10,378 fet og
í trje frá 12,000 til 16,000 fet á sekúndu. Til sömu
klukku sem heyrist 45,000 fet í vatni heyrðist að eins
656 í lopti.
Enskan er að verða alheimsmál. Árið 1800 tö!-
uðu 30,000,0000 menn þýsku, en árið 1894, 70,000,000 og
j álíka margir rússnesku; árið 1800 töluðu 30,000,000
frakknesku, en árið 1894, 50,000,000 ogárið 1800 töluðu að
j eins20,000,000 ensku, en árið 1894, 125,000,000.