Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.01.1898, Blaðsíða 2

62
Þjósviljinn ungi.
VII, 16.—17.
kjarkleysis að vanda, svo sem er fundið
var að ýmis konar frammistöðu banka-
stjóra, og stjórn lians á bankanum, o. fl.
í œðri embœttaskipun landsins urðu
engar breytingar á liðna árinu, en ýms
voru sýslumanna-, lækna- og presta-em-
bætti veitt, svo sem blað þetta áður hefir
frá skýrt.
I bökmenntcdegu tilliti voru helztu nýj-
ungamar: Grettisljöð síra Matthíasar Joch-
umssonur, og síðari hluti Biblíuljóða síra
Valdimars Briem. Blöðum fjölgaði og
enn, svo að mörgum þótti um of, og ótt-
uðust, að biaðafjöldinn myndi draga úr
öllu bókmenntalegu lífi. —
En það er ekki tilgangur þessara lína,
að fara ýtarlega út í hinar skuggalegu
og björtu hliðar liðna ársins, og látum
vér því hór með staðar numið, óskandi
þess, að nýbyrjaða árið verði þjóð vorri
að öliu leyti hagstæðara, en liðna árið
var.
Feilberg og búnaðarskólarnir.
(Framhald.)
Hugleiðingar sínar um búnaðarskól-
ana endar Feilberg með eptirfylgjandi
niðurlagsatriðum.
1. A engum búnaðarskólunum sóu fleiri
nemendur, en svo, að þeir geti tekið
nægilegan þátt i jarðyrkjustörfum.
2. Verklegar æfingar eiga að vera aðal-
atriði allrar kennslunnar, og bóklega
kennslan, svo sem auðið er, að vera
miðuð við þær búnaðarbætur, erlandið
einkum þarfnast.
3. Skólarnir ættu með tímanum að skipta
með sér verkum, í aðalgreinum land-
búnaðarins. Eyðaskólinn legði t. a. m.
mesta stund á sauðfjárrækt, Hvanneyr-
arskólinn á nautpeningsrækt, Hólaskól-
inn á vatnsveitingar, o. s. frv.
.4. Við hvern búnaðarskóla ætti að vera
jarðyrkjuverkfærasmiðja, eins og í Ól-
afsdal.
5. Hin ruglingslega reikningsfærsla við
skólana ætti að gerast einfaldari, og
búreikningur þeirra að verða sérstök
kennslugrein, svo nemendurnir gætu
fengið tilsögn í skynsamlegri reikn-
. ingsfærslu.
6. Kennslubækurnar ættu að vera á ís-
lenzku, frumsamdar af Islendingum,
og sniðnar eptir háttum og þörfum
landsins, í stað þess sem þær nú eru
útlendar, og samdar og sniðnar eptir
allt öðrum mælikvarða, en hór getur
átt við.
7. Kennarar skólanna ættu árlega að eiga
fund með sér, til þess að kynnast hver
öðrum, og þeirri reynslu, sem hver
þeirra hefir sórstaklega aflað sór með
starfi sínu.
8. Einn aðalumsjónarmaður ætti að vera
skipaður yíir alla skólana, er liefði
eptirlit með þvi, hvemig allt færi þar
fram, og sendi skýrslur um þá til
landstjórnarinnar, og allt er að þeim
lyti. Þetta ætti landsjóður að kosta.
Erlendis só slik aðalumsjón talin sjálf-
sögð.
9.1 Reykjavík só stofnuð kennsla í bók-
legum búvisindum, (jarðvegsfræði, eína-
fræði, landmæling, hallamæling o. s.frv.),
og efnafræðisleg verkstofa, eins og áð-
ur er á vikið
Þessar niðurlags athugasemdir hr. Feil-
bergs, um búnaðarskóla vora, eru allar á
góðum og gildum rökum byggðar, og
verða vonandi teknar til greina afþeim,
sem hór eiga hlut að máli. Sóu búnað-
arskólar vorir, og allt fyrirkomulag þeirra,
bornir saman við þessar tillögur Feilbergs,
dylst víst engum, að allmikið skortir á,
að þeir sóu í því hoi'fi, sem hann telur
æskilegt. Það vantar víst mikið á, að
hingað til hafi verið lögð mest áherzlan
á hinar verklegu greinar búfræðinnar, eins
og Feilberg telur sjálfsagt. Það mætti
öllu fremur segja, að þær hefðu orðið
útundan til þessa. Sumartíminn er allur
notaður til algengrar heyvinnu, veturinn
mestallur til hinnar svo nefndu bóklegu
kennsíu; það er þá að eins lítill tími
haust og vor, sem helgaður er þeirri grein,
sem Feilberg telur, að eigi að vera aðal-
atriðið.
Þegar til bóklegu kennslunnar kemur,
þá er hún lika svo ópraktisk, sem verða
má, meðan mest allt verður að kenna
eptir útlendum bókum. Meðan svo stend-
ur, hlýtur hún að verða meira og minna
kákkennd, hversu góðir sem kennaramir
kunna að vera.
Samkvæmt ósk Torfa Bjarnasonar
veitti alþingi 1891 300 kr. árlegan styrk,
til að gefa út kennslubækur fyrir bún-
aðarskólana. Þetta gladdi alla vini bún-
aðarskólanna, því þegar fram liðu stundir,
mátti sem só búast við því, að búnaðar-
skólanemendurnir þyrftu ekki að eyða
hinum stutta námstíma i gagnslítið
dönskunám, heldur ættu aðgang að ís-
lenzkum kennslubókum, er lóttu þeirn
námið eins mikið, eins og útlendu bæk-
urnar höfðu torveldað það. En hór urðu
ærin vonbrygði, styrkur þessi var veittur
í samfleytt 4 ár, og síðan strikaður út
aptur af fjárlögum, sökum þess, að hann
hafði ekki verið notaður.
Það virðist óneitanlega ekki bera vott
um mikinn áhuga á búnaðarkennslu-
málinu, að enginn þeirra manna, er til
þess eru færir, skyldu í öll þessi ár koma
út einni einustu íslenzkri kennslubók fyrir
búnaðarskólana; mælum vér þetta helzt
til búnaðarskólastjóra vorra; verkefni þetta
lá þeirn næst, og þeir virðast að hljóta
að hafa mestar hvatir til að leysa það.
— Það er verið að tala um, að hér þurfi
að kornast upp íslenzk búfræði; þótt slíkt
só fagurlega mælt, virðist lítill hugur
fylgja því máli, meðan vór komumst
ekki lengra áleiðis, en svo, að vór eigurn
ekki eina einustu íslenzka búnaðarskóla-
kennslubók, þrátt fyrir það, þótt lands-
sjóður bjóði þeim hjálp sína til útgáfu
slikra bóka, og meðan vór höfum fjóra
búnaðarskóla, með því andhælis-fyrir-
komulagi, að piltum, sem koma þangað,
frá árinni og orfinu, eru fengnar útlendar
kennslubækur, sem þeir skilja ekki eitt
einasta orð í.
Þetta er svo alvarlegt mál, að það er
vonandi, að þessi tillaga Feilbergs hór
að framan ýti nú undir þá, sem næstir
standa, til samningar slíkra bóka, og ætti
alþingi því aptur að taka upp þessa
styrkveiting. Útlendu bækurnar, og
dönsku-kennslukákið, er hneixli á íslenzk-
um búnaðarskólum, sem orðnir eru allt
að 20 ára gamlir, — og það hefir vissu-
lega lika hneixlað Feilberg, þótt hann
fari um það liægum orðum.
Yér getum ekki verið samdóma hr.
Feilberg um nauðsyn á 4 búnaðarskólum
hór á landi. Yór erum enn þeirrar skoð-
unar, að 2 nægi, annar fyrir Norður- og
Austurland, og hinn fyrir Suður- og
Yesturland. Ástæður hr. Feilbergs fyrir
4 búnaðarskólum, eru að visu ekki nýjar,
en oss er nær að halda, að það só ókunn-
ugleik hans eingöngu að kenna, að hann
getur notað þær. Enginn kunnugur mað-
ur, sem lítur óhlutdrægt á mál þetta,
mun geta fallizt á það, að búnaðarhættir,
loptslag og landslag só svo ólíkt á Norður-
og Austurlandi, að þess vegna þurfi hver
búnaðarskólinn að vera í hvorum þessum