Fjallkonan - 22.06.1885, Blaðsíða 3

PJALLKONAN.
47
hefir jafnmikil áhrif á hugarfar og hjarta barns-
ins og hún, þegar hún er vaxin hinu vandasama
verki sínu? Eða mun ekki börnunum verða
ljúfara og eðlilegra að fá hina fyrstu tilsögn hjá
móðurinni enn óviðkomandi mönnum? En til
þess, að hún geti veitt þeim sem bezt uppeldi, út-
heimtist, að þau beri virðingu fyrir henni og hafi
fuílkomið traust á ráðum hennar og orðum. Nú
er víst, að börnin trúa engum jafnvel og móður-
inni, meðan þau eru sem menn kalla milli vita,
og þá liggur í augum uppi, hve áríðandi það er,
að orð hennar sjeu jafnan sönn ogholl, og að börn-
unum sje ætið óhætt að trúa þvi þegar hún fræðir
þau um eitthvað, sem þau hata ekki skilið áður.
Greind og eftirtektasöm börn taka eftir mörgu
°g spyrja margs, og þau gjöra sig ekki ánægð
með að fá úrlausn að eins að hálfu leyti eða
jafnvel ekki. Að minnsta kosti hlýtur það, að
móðirin ekki getur gefið þeim fullnægjandi upp-
lýsingar á spurningar þeirra eða ef hún eyðir
þeim, að veikja traust þeirra á þekkingu og
yfirburðum hennar. Aldurinn frá io til 16 ára
er sá tími, sem hentastur er til undirbúnings fyrir
börnin til meiri mentunar og andlegs þroska. Á þess-
um aldri hafa þau ekki náð þeirri íhugunarsemi að
þau geti sjeð, hvort von sje til að móðirin geti
leyst úr spurningum þeirra, eða veitt þeim þá
tilsögn, sem þau æskja eptir. þ>eim þykir aðeins
sjálfsagt að hún viti þetta eða hitt, er þau spyrja
að, og bregðist það, er hætt við að traust þeirra
til hennar og virðing sú, er þau hafa borið fyrir
henni minnki, og þá veikjast þau áhrif, sem hún
getur haft á vilja og lífsstefnu þeirra, þótt hún í
mörgu öðru tilliti kunni að vera fær um að vísa
þeim leið. fað er líka æskilegt, að móðirin sje
svo menntuð að hún geti haft eptirlit með hvern-
ig börnum hennar er kennt, taki hún aðra til
þess, og geti leiðbeint í því tilliti ef henni ekki
líkar hvað eða hvernig er kennt. Enda mundi
það glæða virðingu og traust barnanna til henn-
ar ef þau sæu að hún væri þeim jafnan fremri,
þótt þau kæmust nokkuð áleiðis, og að hún stæði
ekki á baki kennara þeirra hvað menntun og
þekkingu snerti. Hún fengi þannig meira vald
yfir vilja þeirra og hugsunarhætti enn ella ; orð
hennar festu þá dýpri rætur og yrðu þeim minni-
stæðari. f>að eru svo mörg og djúp áhrif, sem
góð og menntuð kona getur haft á mannfjelagið,
að eins með uppeldi barnanna, að torvelt verð-
ur að telja upp, hvernig hún getur beint
huga unglinganna að hinu góða og sanna,
hvernig hún getur við smá atvik minnt þau á,
að margt það, sem er hvað mikilvægast, á rót
sína í atvikum, sem lítill gaumur er gefinn. Hún
getur sýnt þeim, að þau eiga ekki einungis
að lifa fyrir sig, heldur einnig fyrir aðra; að
ættjörð og þjóð þeirra hefir kröfu til að þau noti
krafta og hæfilegleika sína, og að hið sanna gagn
og hugsanir liggi ekki ætíð í að leita sem fjarst,
og byltast í umsvifamiklum fyrirtækjum, heldr í
því, að verðasem færastur í hvaða stöðu sem er,
og rækja sem bezt þær skyldur, sem menn hafa
að uppfylla, og að þótt þær sjeu ekki ætíð fljótt á að
líta þýðingarmiklar, þá geti þær þó verið mikil-
vægar, og jafn áríðandi að stunda þær vel og
þótt meira bæri á þeim. Hún er það, sem eink-
anlega á að leiðbeina dætrunum, að venja þær á
þrifnað og hreinlæti. Hún sýnir þeim hvernig
hreinlæti og vandvirkni eiga rót sína í hugarfar-
inu.ogsje hugsunarhátturinn hreinn og góður, hljóti
verkin að verða eins. Hún á að sýna þeim
hve áríðandi það er, að fá sern mesta og gagn-
legasta menntun og þekkingu, og benda þeim
jafnframt á, að hjegómaskapur og tepur eru langt
frá allri sannri menntun, og tilfinningin fyrir hinu
fagra og góða á ekkert skylt við glys og glingur.
Hún sýnir þeim, að mannúð og hluttekning í
annara kjörum eru ávextir sannrar menntunar,
og að það sjeu einkum konur, sem geti opt
mýkt böl annara með nærgætni og lipurð. Hún
sýnir þeim, hvernig þær eigi að láta sjer annt um
þær systur þeirra, sem ekki hafi fengið tækifæri
eða hæfilegleika til að taka jafmiklum framförum
og þær, og að það sje skylda þeirra, að gefa
þeim heil ráð og segja þeim til eptir megni, en
henda ekki gaman að fáfræði þeirra, eða sýna
þeim hrak og fyrirlitningu,sem vottar að eins heimsku
og menntunarskort sjálfra þeirra. þ>annig leggur
góð og menntuð kona grundvöllinn til velgengni
og heilla þjóðarinnar, með því hún vekur löngun
barna sinna að verða öðrum til gagns, og glæðir
þekkingu þeirra og hvetur þau til ósjerplægni
og göfuglyndis. Hún er sem steinhöggvarinn, sem
meitlar og lagar grjótið, svo úr ólíku og ólögu-
legu efni verðr reist öflug og varanleg bygging,
sem vekur undrun og virðingu seinni alda manna.
í>að er vonandi, að menn taki nú þetta mál
til alvarlegrar umhugsunar áður langt líður, og
að það verði ekki að eins hinir einstöku menn,
sem hingað til hafa hafið máls á því, heldur al-
menningur. J>að er vonandi, að konur sjái nú
sjálfar að hjer er um heill og rjettindi þeirra að
tefla, og að þær sitji ekki lengur aðgjörðalausar
og horfi þegjandi á, ef einhver ber fram merki
þeirra, heldur gangi örugglega fram, og berjist
við deyfð og dofa, ófrelsi og hleypidóma, sem
hingaðtil hafa staðið í vegi fyrir öllum andlegum
og verklegum framförum þeirra. þ>að er vonandi,
að þær finni sannleika málsháttarins: „þekking
er veldi“. þ>að er vonandi að þær skilji nú loks-
ins „tákn tímanna11 og sjái, að þeim er einnig
mál að rísa upp af svefni. jpað er vonandi, að
þær vilji sýna, að þær sjeu rjettbornar dætur
hinna fornu, frjálsu íslendinga, sem ekki þoli nein-
um að sitja yfir rjetti sinum og frelsi.
Jeg enda þá mál þetta að sinni, og vona
að einhver af hinum ungu og framfara og mennta
konum riti betur um það en jeg hefi gjört,
svo það verði ekki algjörlega dregið út af dags-
skránni, heldur standi þar efst á blaði jafnt hin-
um mestu áhuga og framfara málum þjóðar vorrar.
Æsa.
(Frá fréttaritara vorum í Khöfn.)
Danmörk. Héðan er í rauninni eigi mikið að
frétta; alt gengr eins og áðr; sama styrjöldin