Morgunblaðið - 25.06.2000, Side 32

Morgunblaðið - 25.06.2000, Side 32
32 SUNNUDAGUR 25. JÚNÍ 2000 MORGUNBLAÐIÐ STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Arvakur hf., Reykjavík. Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson. Ritstjórar: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. OFYRIRSJAANLEGUR KOSTNAÐUR að er áreiðanlega rétt, sem fram kemur hjá Arna John- sen, fyrsta þingmanni Suðurlandskjördæmis, í samtali við Morgunblaðið í gær, að þegar met- ið er tjón fólks af jarðskjálftunum á Suðurlandi, þarf að taka tillit til fleiri þátta en beinlínis er gert, þegar tryggingatjón er metið við eðlilegar aðstæður. Sú röskun á stöðu og högum, sem verður í lífi fólks við atburði sem þessa, kallar augljóslega á marg- vísleg útgjöld, sem ella hefðu ekki orðið. Þingmaðurinn bendir í þessu sambandi á röskun á búrekstri, sem verður hjá bændum, sem hafa orðið fyrir miklu tjóni. Hann bend- ir líka á aðra þætti en húseignir, sem hafa orðið illa úti í hamförun- um hjá einstaklingum. Hann minn- ir á vandkvæði, sem upp koma vegna veðbanda á húsum og byggir þar áreiðanlega á reynslu Vest- mannaeyinga eftir eldgosið í Heimaey. í þessum efnum er líka ástæða til að hafa í huga reynslu íbúanna í Súðavík og á Flateyri eftir snjó- flóðin þar. Auðvitað verður tjón sem þetta aldrei að fullu bætt en trygginga- kerfið og samfélagið þarf að teygja sig eins langt til þess að bæta tjónið og nokkur kostur er. Af þessum sökum er þess að vænta, að viðkomandi aðilar taki þessar ábendingar Árna Johnsens alþingismanns til meðferðar. TENGING VIÐ EVRU? / Aumræðufundi Samtaka at- vinnulífsins fyrir nokkrum dögum varð ýmsum talsmönnum at- vinnulífsins tíðrætt um nauðsyn þess að tengja krónuna evrunni sem allrafyrst. Gunnar Örn Kristjánsson, for- stjóri SÍF, telur að minni framlegð sjávarútvegsfyrirtækja í útflutningi orsakist af því að tekjur séu í er- lendum myntum en kostnaður í krónum. Már Guðmundsson, hagfræðing- ur Seðlabanka íslands, sér þetta álitamál frá öðru sjónarhorni. Hann segir í samtali við Morgunblaðið í gær af þessu tilefni: „Tenging ís- lenzku krónunnar við evruna væri einhliða ákvörðun okkar og mundi þýða að gengiskörfunni, sem miðað hefur verið við, yrði breytt. í stað þess, að evran fái vægi í samræmi við vægi hennar í utanríkisviðskipt- um, eins og nú er, þá mundi hún vega 100%. Einhliða tenging af þessu tagi er mjög varhugaverð." Már Guðmundsson bendir á, að líklega sé nú að byrja að draga úr þeim mikla hagvaxtarmun, sem ver- ið hafi á milli Bandaríkjanna og Evrópu og það muni leiða til styrk- ingar evrunnar, þegar fram líði stundir. Tenging krónunnar við evr- una nú væri það sama og að hækka gengi krónunnar, sem mundi herða enn frekar að útflutningsatvinnu- vegunum og ferðaþjónustunni. Síðan segir hagfræðingur Seðla- bankans: „Litlir gjaldmiðlar geta orðið fyrir mikilli áraun vegna þess- ara hreyfinga og ef þeim er haldið mjög föstum geta afleiðingarnar orð- ið nokkuð, sem ekki er hægt að ráða við. f»ess vegna eru menn frekar á því, að kostirnir sem við höfum séu eingöngu tveir, annars vegar að vera með sveigjanlegra gengi, sem er sú átt, sem við höfum verið að fara í, og hins vegar að stíga skrefið til fulls og ganga inn í myntsamstarfið, sem væri eini fastgengiskosturinn, sem vit væri í. Það mundi hins vegar krefjast aðildar að Evrópusamband- inu.“ Þetta eru óneitanlega sterkar röksemdir en aðalatriðið er þó að það er mikilvægt að þessar umræður fari fram. A næstu árum má búast við, að fleiri þjóðir gerist aðilar að evrunni og þess vegna þýðingarmikið að við áttum okkur á hvernig hagsmunum okkar er bezt borgið. Forystugreinar Morgunblaðsins 25. júní 1950 „íslendingum hlýtur að vera það gleðiefni að heyra utanríkisráðherra Bandaríkjanna mæla af slík- um skilningi og góðvild í þeirra garð. Horfur hafa ver- ið á því undanfarið að mark- aðsmöguleikar okkar fyrir hraðfrystan físk ykjust veru- lega í Bandaríkjunum. Hafa hraðfrystihús okkar fryst töluvert magn af fiski fyrir þann markað á þessu ári. Það er okkur því mjög mikil- vægt að halda þessum mark- aði og hafa möguleika til þess að auka hann.“ 25. júní 1960 „Meðan við er- um gistihúsalausir, eða svo til, er fásinna að ræða um ísland sem ferðamannaland. Það er hreinlega út í bláinn. Ferðamenn koma ekki hing- að aðeins til þess að horfa á fjöllin eða jöklana. Þeir koma til þess að láta fara sæmilega um sig, en ekki til þess að krossfesta holdið á hrakhól- um vegna húsnæðisleysis." 25. júní 1970 „Menn eru að vonum undrandi á því, að hvert verkfallið á fætur öðru skuli skella á, þótt búið sé að marka hina almennu stefnu um kjarabætur á þessu ári, 15% kauphækkun og fulla verðlagsuppbót. Á þeim grundvelli hefur fjármála- ráðherra samið við ríkis- starfsmenn, og á þeim grundvelli verður að ætlast til, að aðrir semji. Það kemur auðvitað ekki til nokkurra mála, að einstakir litlir hópar í þjóðfélaginu, sem eru í að- stöðu til að stöðva þýðingar- miklar greinar atvinnu- lífsins, fái að komast upp með að knýja fram meiri kjarabætur sér til handa í skjóli þess valds.“ Ilítilli frétt í föstudagsblaði Morgun- blaðsins segir svo: „Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri segist að öll- um líkindum verða í framboði til embættis borgarstjóra í næstu borg- arstjómarkosningum, sem halda á árið 2002, að því er fram kemur í júnítölublaðiVesturbæjarblaðsins. I blaðinu er að finna viðtal við borgarstjóra og þar segir hún einnig aðspurð, að hún hafi enga trú á öðru en að Reykjaviloirlistinn bjóði þá fram og stofnun Samfylkingarinnar breyti engu þar um.“ í Morgunblaðinu í dag, laugardag, birtist önn- ur frétt af þessu tilefni. Þar segir: ,Alfreð Þor- steinsson, fulltrúi framsóknarmanna í borgar- stjórnarflokki Reykjavíkurlistans, segist sammála því áliti Ingibjargar Sólrúnar Gísla- dóttur borgarstjóra að líklegt sé að Reykjavíkur- listinn bjóði fram í borgarstjómarkosningum 2002 og að stofnun Samfylkingarinnar breyti engu þar um. Alfreð segir, að auðvitað sé ekki enn búið að taka neina formlega ákvörðun í þess- um málum, enda sé núverandi kjörtímabil aðeins hálfnað. Eins og staðan sé í dag sé hann hins veg- ar sammála þvi mati borgarstjóra. Aðspurður sagði Alfreð að það væri í höndum fulltrúaráðs Framsóknarflokksins í Reykjavík og framsókn- arfélaganna í höfuðborginni að taka ákvörðun um áframhaldandi samstarf við vinstri flokkana á vettvangi borgarmálanna. Hann vissi þó ekki betur en að forysta flokksins á landsvísu væri einnig ánægð með það hvemig þetta samstarf hefði gengið undanfarin misseri. „Það er því ekk- ert í spilunum annað í dag en að framhald verði á þessu samstarfi," sagði Alfreð." Á bak við þessi sakleysislegu ummæli er stór- pólitík eins og nú verður vikið að. Að Reykjavíkurlistanum komu í upphafi hinir hefðbundnu andstæðingar Sjálfstæðisflokksins í borgarstjóm Reykjavíkur, Alþýðuflokkur, Al- þýðubandalag og Framsóknarflokkur ásamt Kvennalista, sem núverandi borgarstjóri var fulltrúi fyrir. Þessir hefðbundnu andstæðingar meirihluta sjálfstæðismanna höfðu áratugum saman reynt að koma á sameiginlegu framboði til borgarstjórnar enda öllum Ijóst, að möguleikar þeirra til þess að fella borgarstjórnarmeirihluta Sjálfstæðisflokksins margfalt meiri með sameig- inlegu framboði og dæmi um það, að Sjálfstæðis- flokkurinn hefði haldið meirihlutanum án þess, að fá meirihluta atkvæða í borgarstjórninni. Þessir flokkar stóðu að vísu ekki sameiginlega að framboði til borgarstjómar vorið 1978, þegar Sjálfstæðisflokkurinn missti meirihluta sinn í borgarstjóm í fyrsta sinn. Þá vom hins vegar sérstakar aðstæður í stjórnmálum. Að sumu leyti má segja, að sveitarstjórnarkosningar og þing- kosningar það vor hafi verið eins konar enda- punktur á þeim gífurlega hörðu þjóðfélagsátök- um, sem staðið höfðu á íslandi , ekki bara frá lýðveldisstofnun heldur frá því snemma á öld- inni. Þau átök mögnuðust hins vegar á kalda- stríðsámnum. Stjórnmálabaráttan nú er barna- leikur miðað við það, sem þá var. Tvennar kosningar vorið 1978 eru síðustu kosningar á ís- landi, þar sem öllu afli verkalýðshreyfingarinnar, sem þá var margfalt á við það, sem menn þekkja nú, var beitt gegn þáverandi ríkisstjórn og stjórnarflokkum, Sjálfstæðisflokki og Fram- sóknarflokki. Undir forystu Alþýðusambands ís- lands og Verkamannafélagsins Dagsbrúnar fór verkalýðshreyfingin í herför gegn stjórnvöldum. Til þeirrar herfarar lágu sérstakar ástæður, sumar persónulegar, sem áður hefur verið fjallað um í Morgunblaðinu og verða ekki rifjaðar upp nú. Til viðbótar þessum sérstöku pólitísku aðstæð- um komu pólitísk mistök, sem gerð vom af hálfu Sjálfstæðisflokksins í kosningabaráttunni til borgarstjórnar og kunna vel að hafa ráðið endan- lega úrslitum um niðurstöðu þeirra kosninga. Innan vinstri stjórnarinnar í Reykjavík á kjör- tímabilinu 1978 til 1982 vora stöðugar deilur, eins og verið hafði einkenni allra vinstri stjórna á Is- landi, sem orðið höfðu til fram að þessu, hvort sem var á landsvísu eða í sveitarstjórnum. Ástæðan var ekki sízt sú, að flokkarnir þríi-, Framsóknarflokkur, Alþýðubandalag og Alþýðu- flokkur, börðust innbyrðis um sama kjósenda- fylgið. Annars vegar tókust Alþýðuflokkur og Al- þýðubandalag á um sömu kjósendur og hins vegar Framsóknarflokkur og Alþýðubandalag. Þegar Reykjavíkurlistinn varð til fyrir borgar- stjórnarkosningarnar 1994 var að byrja að skap- ast jarðvegur fyrir sammna stjórnmálaflokk- anna á vinstri vængnum, sem loks varð formlega að veruleika með stofnun Samfylkingarinnar nú í vor. Þar gengu saman í eina fylkingu Alþýðu- flokkur, Þjóðvaki, sem var klofningshópur úr Al- þýðuflokki, Kvennalisti og stór hluti Alþýðu- ---------7T7F1-------------- \ ' Æ * mcÆ ,> ' / V' , / ’■ 4 ' v /í > 7,v. f 1 t * 'if" ■/ÚJÍ ' l . «. f ;.'4 : ‘f •:■ / r> I > • / [A. Á ‘ I, : í’ V;' ' iit *, ' v. •'m 'fy.f G •'Á íi -.9 ‘ Á 9: ly Á ' ' M SM J M JÉS JM J r - l ’ ■• -• . t' • ■ •, ■1,4*** bandalags, þó ekki stærri en svo, að Vinstri grænir em orðnir að umtalsverðu stjórnmálaafli, sem taka verður tillit til. Lykilflokkurinn í myndun Reykjavíkurlistans 1994 var Framsóknarflokkurinn, sem þá var ut- an ríkisstjórnar. Án þátttöku Framsóknai’flokks- ins var óhugsandi, að Reykjavíkurlistinn næði meirihluta í borgarstjóm. Framsóknarflokkur- inn var í forystu ríkisstjórnar frá 1988 til 1991 en varð fyrir miklum vonbrigðum, þegar Alþýðu- flokkurinn gekk til samstarfs við Sjálfstæðis- flokkinn í ríkisstjórn 1991. Á þeim tíma trúðu margir því, að nýtt viðreisnai’samstarf til lengri tíma hefði orðið til og framsóknarmenn hafa áreiðanlega verið í þeirra hópi. Ákvörðun þeirra um að ganga til samstarfs við aðra andstæðinga Sjálfstæðisflokks í borgarstjórn Reykjavíkur fyrir kosningarnar 1994 var því eðlileg og skilj- anleg. Síðan hefur mai’gt breytzt og þar kemur að hinni stórpólitísku mynd. Staða Framsóknar- flokksins Framsóknarflokkur- inn hefur áratugum sam- an verið annar af tveimur leiðandi stjórnmálaflokk- um á íslandi. Hann hefur keppt við Sjálfstæðis- flokkinn um forystu í íslenzkum stjórnmálum en hann hefur jafnframt verið það forystuafl á vinstri væng stjómmálanna, sem hvað eftir ann- að hefur sameinað vinstri flokkana í ríkisstjóm. Sundrang vinstri flokkanna hefur þjónað hags- munum Framsóknarflokksins vel. Hann hefur getað deilt og drottnað í þeirra hópi mestan hluta aldarinnar. Þeir hafa verið einskis megnugir án hans. Þrennt hefur gerzt, sem hefur breytt þessari mynd. Þar sem Framsóknarflokkurinn hefur samkvæmt gamalli hefð átt mest fylgi á lands- byggðinni og í sveitum hafa fólksflutningar til höfuðborgarsvæðisins verið andstæðir hagsmun- um framsóknai-manna. Breytingar á kjördæma- skipan hafa líka orðið til þess að draga úr mis- mun á vægi atkvæða á milli kjördæma, sem hefur dregið úr áhrifum framsóknarmanna. Sú kjör- dæmabreyting, sem nú er orðin og kosið verður

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.