Morgunblaðið - 25.09.1980, Blaðsíða 22
22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 1980
• •
Orxggisráðið hvetur Irani
og Iraka að slíðra sverðin
New York. 21. septemher. AP
ÖRYGGISRÁÐ SamoinuOu þjóOanna kom saman til óformlegs fundar
í nótt ok oftir tvoKKÍa klukkustunda fundarhöid hvatti raðið
deiluaóila til aó slíðra sverð sín. Taieh Slim frá Túnis, forseti ráðsins
sagði, að ÖryKKÍsráðið styddi hoð Kurts Waldhcims, framkvæmda-
stjóra SI> um að dciluaðilar kæmu til New York o« freistuðu þess að
jafna deilur sínar þar.
ÖrygKÍsráðið lajfði okki til ncinar ráðstafanir til að koma á friði í
deilu Iraka ok írana. — hvatti aðoins til friðar. Samþykktin kom eftir
tvoKKja klukkustunda umræður. Sovótmenn ok A-I>jóðverjar settu sík
um tíma á móti ályktun ráðsins, — töldu að formloKur fundur væri við
hadi. Taieh Slim. saBði að moðlimir ÖryKKÍsráðsins hofðu miklar
áhyKKjur af þróun mála og þær væru alvarleg ógnun við heimsfriðinn.
Edmund Muskie, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna hélt í dag frá
New York, þar sem hann hefur
setið Allsherjarþing Sameinuðu
þjóðanna, til Washington til skrafs
og ráðagerða við Jimmy Carter.
Hann frestaði fundi með Josef
Czyrek, utanríkisráðherra Pól-
lands vegna átaka Irana og Iraka.
Butros Ghali, utanríkisráðherra
Egyptalands varaði við hættunni
af íhlutun risaveldanna vegna
átaka íraka og Irana. Hann hvatti
deiluaðila til að slíðra sverð sín.
Egyptaland hefur ekki stjórnmála-
samband við Irak og Iran.
Tilkynnt var í Havana, að Isi-
doro Malmierca, utanríkisráðherra
Kúbu hefði haldið áleiðis til Teher-
an og Bagdad með skilaboð frá
Fidel Castro, en hann er nú
formaður samtaka óháðra ríkja.
Menachem Begin, forsætisráð-
herra Israels varaði við hættunni
Frá umræðum í Allsherjarþingi Samoinuðu þjóðanna — Carrington
lávarður ávarpar þingið. „Samoinuðu þjóðirnar gota okki látið som
ekkcrt sé,“ sagði hann m.a. í ræðu. Simamynd AP.
Bylting í íran
í undirbúningi
Hamborg. 24. septembor. AP.
ÍRANSKIR útlagar undir-
búa nú byltintíu í íran.
V-þýzka blaðið Stern held-
ur þessu fram í frétta-
Krein í dag. Tímaritið seg-
ir. að 45 þúsund íranskir
hermenn úr her keisarans
séu nú í æfingabúðum í
írak, skammt frá landa-
mærum írans.
Tímaritið heldur því fram, að
Gholam Ali Oveissi, fyrrum
hershöfðingi í her keisarans,
stjórni undirbúningi aðgerða og
að Bandaríkin aðstoði hann, og
írakska stjórnin standi straum
af kostnaði við byltinguna. Tíma-
ritið heldur því fram, að Ashraf,
tvíburasystir Pahlavis heitins
keisara, sé nú í Bandaríkjunum
til að afla fjár. Tímaritið heldur
því fram, að vestrænar leyni-
þjónustur vki af ráðagerðinni, og
að 25 þúsund hermenn, hollir
Oveissi, séu í'Bahrein og Oman
og 3 þúsund í Egyptalandi, —
albúnir að halda til írans. Dag-
setning hefur verið sett á bylt-
ingartilraunina — 26. október, —
afmælisdagur keisarans.
Kjarna-
oddur
á ferð
og flugi
Amarillo. 24. septembor. AP.
KJARNAODDURINN. sem
þoyttist í loft upp í sprenging-
unni i Titan II-oldflauginni í
Arkansas á dögunum, kom í
dag flugloiðis til Amarillo í
Toxasfylki til rannsóknar i
einu kjarnorkuvopnasamsotn-
ingarverksmiðju Bandarikj-
anna. Var kjarnaoddurinn
fluttur þangað undir öflugu
öryggiseftirliti.
Oddurinn var fluttur til
flugvallarins í Amarillo með
C-141 herflutningaflugvél, sem
sérstaklega er útbúin tll flutn-
inga af þessu tagi.
Fregnir herma, að oddurinn
hafi komið niður í átta kíló-
metra fjarlægð frá sílóinu sem
Titan-eldflaugin var í.
af íhiutun Sovétríkjanna vegna
átaka Iraka og Irana og sagði:
„Bandaríkjamenn geta ekki setið
aðgerðarlausir hjá.“
Franska stjórnin hvatti í dag
deiluaðila til að láta af vopnaskaki
sínu. Bonnstjórnin sagði í yfirlýs-
ingu, að V-Þýzkaland tæki ekki
afstöðu í deilu írana og íraka.
Stjórnarnefnd EBE hvatti tii
vopnahlés og að ríkin gengju að
samningaborði.
íran á barmi falls
Anders Sjaastad, forstjóri
norsku utanríkisstofnunarinnar,
NUPI, sagði í dag, að hann áliti, að
hætta væri á, að íran riðaði til
falls vegna þess, að engin virk
stjórn væri nú í ríkinu. Hann sagði
í viðtali, að ýmsir hagsmunahópar
í Iran kynnu að freista þess, að ná
völdum í landinu vegna óreiðunn-
ar, sem nú ríkir.
Pravda, málgagn sovéska komm-
únistaflokksins hvatti í dag deilu-
aðila til að láta af bardögum og
sagði, aö bardagar þessara grann-
ríkja þjónuðu aðeins hagsmunum
Washington. í ríkjum A-Evrópu
var fjallað af varkárni um átökin
fyrir botni Persaflóa og þess var
gætt, að taka ekki afstöðu með
öðrum hvorum deiluaðilanum.
Veður
víða um heim
Akureyri
Amsterdam
Aþena
Beriín
BrUssel
Chicago
Feneyjar
Frankfurt
Færeyjar
Genf
Helsinki
Jerúsalem
Jóhannesarborg
Kaupmannahöfn
Las Palmas
Lissabon
London
Los Angeles
Madrid
Malaga
Mallorca
Miami
Moskva
New York
Oslo
París
Reykjavík
Ríó de Janeiro
Rómaborg
Stokkhólmur
Tel Aviv
Tókýó
Vancouver
Vínarborg
8 alskýjað
20 skýjaö
31 heiðskírt
19 skýjað
18 rigning
17 rigning
24 léttskýjað
23 skýjaö
11 alskýjaö
23 heiðskírt
15 heiðskírt
28 skýjað
14 rigning
16 skýjað
24lóttskýjað
27 heiðskírt
19 heiðskírt
24 heiðskírt
26 heiöskírt
27 lóttskýjað
27 léttskýjað
31 skýjað
9 skýjað
30 skýjaö
14 skýjaö
23 skýjað
10 skúrir
23 heiöskírt
30 skýjað
15 skýjað
29 skýjað
20 skýjað
16 skýjað
20 heiðskírt
Neyðarástand
í stáliðnaðinum
París, 24. september. AP.
FORSTJÓRI stærstu stálsam-
steypu Frakklands sagði í dag. að
tímabært væri fyrir Efnahags-
bandalag Evrópu (EBE) að lýsa
yfir neyðarástandi i evrópskum
stáliðnaði. Almennrar kroppu
gætti i stáliðnaði EBE-landanna
vegna örrar minnkunar eftir-
spurnar eftir stáli frá því í júlí.
„Engin stálverksmiðja í EBE-
löndum er rekin með hagnaði í dag.
Kreppan er almenn og ástandið á
eftir að versna ef ekkert verður að
gert,“ sagði forstjórinn. Hann
sagði að ef bandalagið gæti ekki
komið sér saman um aðgerðir til
úrbóta sætu einstakar ríkisstjórnir
uppi með vandann. Franskir stál-
framleiðendur vildu að framleiðsl-
an yrði takmörkuð, en fregnir
herma, að því séu vestur-þýzkir og
ítalskir stálframleiðendur mjög
andsnúnir.
Flóttamenn frá Afgan-
istan bindast samtökum
PoKhawar. Nýju Dehlí. 24. september. AP.
AFGANSKIR flóttamenn í
Pakistan freista þess nú að
mynda samstöðu sín á meðal,
er byggir á löghlýðni við
ættflokkana og drottinholl-
ustu við Mohammed Zahir
Shah fyrrum konung, er
steypt var af stóli 1973. Á
sama tíma eru útlægir
Árásin á Basra:
Þetta var líkast helvíti þegar
sprengjurnar sprungu um allt
l.undnnum. 21. september. AP.
ÍRANSKAR orustuþotur gerðu
loftárásir á olíuefnaverksmiðj-
una Zubair. skammt frá hafnar-
borginni Basra, eins og skýrt
var frá í Mbl. í gær. Meðal
þeirra, sem biðu bana. voru
fjórir Bretar og fjórir Banda-
ríkjamenn. Einn íslendingur
var moðal þoirra, sem voru í
olíuefnaverksmiðjunni.
Richard Francis starfaði í
verksmiðjunni og við komuna
til Ileathrow-flugvallar í Lund-
únum sagði hann: „Ég var rétt
að fara inn um aðalhliðið þegar
skyndilega kváðu við gifurlegar
sprengingar og allt umhverfið
virtist loga. Gífurlegar eldtung
ur og reykur stigu upp.
Orustuþoturnar komu lágt yfir
og þær skutu eldflaugum að
starfsmannabústöðum og að
verkstæði. Bretarnir, sem létust
voru einmitt að vinna á verk-
stæðinu eins og venjulega. Þetta
var líkast helvíti þegar sprengj-
urnar sprungu allt í kringum
okkur." Francis sagði, að eftir
árásina hafi fólk þyrpst að þeim
farartækjum, sem til voru, og
héldu áleiðis að landamærunum
að Kuwait.
Alan Billington, verkfræðing-
ur ásakaði írönsku flugmennina
um að beina flugskeytum sínum
að fólki. Þá náði AP-fréttastofan
sambandi við Eddie Giloney,
starfsmann olíuefnaverksmiðj-
unnar, en hann hafði þá komist
til Kuwait. „Það var eins og
fjandinn sjálfur væri lau§. Fólk
þyrptist að öllum farartækjum,
sem í sjónmáli voru, langferða-
bifreiðum, vörubílum, og flýði.
Sprengjum rigndi alls staðar
niður og við héldum að þetta yrði
okkar síðasta. Við vorum heppin
að sleppa lifandi."
Olíuefnaverksmiðjan er í bygg-
ingu og framkvæmdum átti að
vera lokið eftir sex mánuði. Að
sögn diplómata, þá hefur flestum
útlendingum tekist að komast til
Kuwaits. Hins vegar eru ein-
hverjir eftir og ástandið hjá
þeim er bágborið.
stjórnmálaflokkar heima
fyrir sundraðir vegna metn-
aðargirni ýmissa einstakl-
inga og vegna hugmynda-
fræðilegs ágreinings. Um
það bil milljón flóttamenn
eru í flóttamannahúðunum í
Pakistan.
Uppreisnarmenn, sem staðið
hafa í sovézku herjunum, þrátt
fyrir að vera án sameiginlegs
leiðtoga, sögðust í dag hafa ráðizt
á flugvelli í Ghazni og Kandahar
nýlega og eyðilagt þar a.m.k. sjö
þyrlur og tíu þotur. Einnig hafi
þeir sprengt flugturn í loft upp.
Einnig segjast þeir hafa fellt
nokkra sovézka og afganska her-
menn í smáskærum og eyðilagt
herflutningavagna. Loks hermdu
diplómatar, að uppreisnarmenn
segðust hafa fellt vel yfir 1.500
sovézka hermenn og eyðilagt 35
þyrlur og skriðdreka í bardögum
sem enn haldi áfram við Pansjhir-
dalinn. Uppreisnarmenn segjast
aðeins hafa misst 20 menn í
átökunum, sem staðið hafa í
heilan mánuð. Þá segja uppreisn-
armenn að sovézkar orrustuþotur
hafi varpað sprengjum á 208 þorp
og drepið 100 óbreytta borgara í
bardögunum.