Morgunblaðið - 13.09.1947, Side 7

Morgunblaðið - 13.09.1947, Side 7
Laugardagur 13. sept. 1947 MORGUTSBLAÐIÐ 7 Victor Kravtjenko: r í-Tyfrnrr r ' * ILi VERKALYÐSINS UNDIR OKI Kjör verkalýðsins. EINS og aðrar vestrænar þjóðir elskum vjer Rússar land vort. Vjer erum vinnugefin og gestrisin þjóð. Vjer höldum sögu og menningu okkar í heiðri. — Vjer elskum frelsi og sjálfstæði. Vjer bjuggumst við betri til- veru eftir byltinguna forðum. En hin pólitíska lögregla hefur þvingað oltkur til þess að halda nákvæmlega línu fiokksins und anbragðalaust. Frá henni má enginn víkja. Síðan hyltingin var gerð? Hvað er þá orðið úr okkur allan þennan tíma? Er Rússinn almennt orðinn öðru vísi en-1. d. venjulegir borgarar á Norð- urlöndum. Jeg hefi sagt, að við værum vinnugefnír, við færum á fætur klukkan sex á morgn- ana. Þá vekur útvarpið rúss- nesku þjóðina með því, að leik- inn er ,,Intyrnationalinn“ Um leið fara klukkurnar í Kreml að hringja. Þá liggja stjórn- endur landsins í rúmum sínum í sölum Kreml eða í skrauthýs- unum f útjaðri borgarinnar. En milljónir manna ílýta sjer til vinnunnar í verksmiðjum, skrif stofum eða úti um akra, því að allir vita, að ef menn koma of seint til vinnu, þá má búast við fangelsun eða þræikun. Enginn getur sagt upp vinnu eða breytt um vinnustað, án þess að fá um það ávísun frá yfirvöMunum. Launin eru lág. En enginn hef- KOMMÚNI Eftirfarandi grein er þýdd úr danska blaðinu ,,Nation- altidende.“ Höfundur hennar er hinn víðfrægi Rússi, sem riíaði hina heimsfrægu bók ,,Jeg valdi frelsið“. 8 tímar. Verkamennirnir líta svo á, að þeir hati sloppið vel í gegnum vikuna, et þeir aldrei fá nafnið sitt auglýst. En ef svo er litið á, að einhver hafi farið illa með efni það, sem hann er látinn vinna úr. þá verður framleiðsla hans sett vil rýnis með nafni hans é, þar sem stendur til dæmis: ,,Ivanoff seinkar framleiðshmni. Hann gerir stjórninni tión“. Og aum ingja Ivanoff veröur að greiða fyrir afbrot sín, með því, að dregið er af launum hans. Frístundir verkamannaa. IJvernig nota svo verkamenn frítíma sinn eftir dagsins erf- iði? Þegar verkamenn yfirgefa verksmiðjurnar, þá skiftast þeir í fjóra hópa. Einn flokkurinn fer beina leið heim, annar fer á verkalýðsfund, sá þriðji fer á æskulýðsfundi kommúnista og fjórði flokkurinn skiftir sjer svo niður á ýmis konar náms- skeið, annað hvort stjórnmála- ur möguleika til þess að gera ! námsskeið eða náinsskeið við verkfall, því í h\erri verk- smiðju eru spæjarsr og leyni- leg lögregla. En auk þess hafa yfirvöldin gert öryggisráðstaf- anir, til þpss að gela haft full- komið vald á öllum mönnum. Spjaldskrá er höfð yfir allan verkalýð landsins. Hver maður verður að hafa á sjer skírnar- vottorð eða vottorð um það, hver hann er, númersspjald, vegabrjef, fjelagsskírteini í verkalýðsfjelagi, fjelagsskír- teini í kommúnistafjelagi, ef hann er í flokknum og fjelags- skírteinj frá ýmsum opinberum samtökum, svo og skömmtun- arseðla. Byi jað með áróðnrsræðu. I verksmiðjunni byrjar dag- urinn á því, að allur hinn vinn- andi lýður verður að hlusta á áróðursræðu. Til árjettingar er svo haldin önnur ræða af sama tagi, meðan verkafólkið borðar morgunmatinn sinn. Það er súpudiskur. Sú rúpa verður aldrei ættfærð. Enginn veit, úr hverju hún er búin til. I borð- salnum eru sjerstök borð fyrir stakkhanó-fólkið, hina nýju sjerrjettindastjett innan verka- lýðsins. Önnur borð eru svo fyrir þá ómerkilegri fjelaga í verkalýrðssamtökunum og enn önnur fyrir verkalýðsleiðtoga, og verkstjóra. Forsíjórar verk-* smiðjanna borða út áf fyrir sig. Er þess nákvæmlega gætt, að hver þessara flokka fái sjer- stakan mat, þeim mun betra fæði, sem hann er hærra settur í hinu svo nefnda „stjettlausa víkjandi framleiðslu og tækni. Fróðleiksfýsn almennings er mikil um allt, er snertir tækni og hafa verkleg námsskeið ver- ið sótt mikið. Ef menn ætla að dæma um afkomu almennings, þá þýðir ekki að reyna að ákveða það eftir fjölda rúblanna, er hver maður vinnur sjer inn. Menn verða að taka tillit til kaup- máttar rúblunnar. Stjórnendur Rússlands nota rúbluna og gengi hennar til þess að flýta fyrir, auka og viðhalda fjár- hagslegri einangrun Rússlands frá öðrum löndum heims. — Kaupmáttur rúblunnar er því ákveðinn eftir því, hvernig þessu verður best komið fyrir. Háegt er að gera samanburð á kjörum rússneskra og danskra verkamanna með því að sjá, hvað kaupmáttur rúblunnar var fyrir stríð. Þá voru meðal mán- aðarlaun verkamánns í Rúss- landi 400 rúblur, um það bil 400 krcnur. Vjelritunarstúlka fekk 150 krónur. læknir 500 krónur. Þá var verðlagið á helstu matvörunum sem hjer segir. Brauð kostaðj 75 aura pundið, kjöt 10 krónur pundið, flesk 13 krónur pundið og smjör 15 krcnur pundið. Með mánaðarlaunum verkamanns gat hann þá keyrpt 40 pund af kjöti. Til þess að örva verka- mennina og 'þá, sem vinna í ákvæðisvinnu, þá útbýttu verk lýðsfjelögin skömmtúnarseðl- um á. fa.tnað og skó. Ljelegur alfatnaður kostaði 450 krónur og sæmilegir skór 120 krónur. þjóðfjelagi“. Vinnudagurinn er LEn flestir verkamenn gátu á ehgan hátt keypt þetfa út á. merki og verða þá að borga mikið meira, bæði fyrir fatnað og skó, hvort sem þeir keýptu það notað eða í hmum venju- legu ríkisverslunum. — Flest- ir verkamenn, exnkum í hin- um nýju verksmiðjum, búa í stjórnarhúsum. Verksmiðju- stjórnin ákveður leiguna. — Verkamenn borga 10—15% af launum sínum í skyldulán til stjórnarinnar. í skatta og í með hmae'iöld til verklvðsfjeiaga og flokksíjelaga. Bændur standa illa að vígi.- Bændur standa illa að vígi. Fyrir kornið, sem samvinnubú- i.n eru skyldug til að afhenda stjcrninni, fá þeir að meðaltali sem svarar 5 aurum fyrir pund- ið. Stjórnin malar kornið og býr til úr því brauð og selur það til borgarbúar.na fyrir 75 aura pundið, græðir því 1500% á þeirri verslun. Á sama hátt fær stjórnin 1700% ágóða af smjörinu og 1200% ágóða af kjöti. Af þessum gífurlega á- góða peíur svo stjórnin kost- að 5 ára áætlanir sínar, iðn- aðarframkvæmdir og herbúnað. Það gefur að skilja, áð al- menningur hefur ekki mikil efni á því að skemmta sjer. Stjórnin sendir umferðarbíó út í þorpin með kvikmyndum, bar sem sýnt er lífið í Rússlandi. Sumt af þessum myndum fá menn að sjá ókeypis, en að- eangur er seldur arð öðrum. Unga fólkið kemur saman í klúbbum og teflir skák, syng- ur, danr.ar eða hlýðir á pólit- íska fyrirlestra. Verkamenn hafa naumast efni á bví að kpupa sjer aðgöngumiða í leik- hús. En í öllum slórum verk- rmiðjum eða iðnaðarfyrirtækj- um eru klúbbar, sem kallaðir eru ..menningarhallir“. Þar *er •'"ilað. sungið cg b«r eru náms- fV'kr-. þar sem fjallað er um kókm.enn+ir, leiklist o". hermál. Þ?.r p" Icik'við og kvikmynda- hús, þacgað reta vferkamenn- irm’r sótt. bví verð á aðgöneu- miðum er bar helmingi lægra heldur en .i rikisleikhúsum. Stjcrnmálafundir beir, sem l'por er nm að ræða verka- mennirnir geta sott í frístund- ”m sínum, eru aðems til flokks órcðurs. Rússar hafa ekki sama mögu leika eins og vestrænar þjóðir | til þess að ræða um máleíni stjórnarinnap og þjóðarinnar, utanríki;-. og innanrríkismál. AÍmenningur.yeit aðeins hvað stjórnin segii; í biöðum, ,;í út- varpi, í leikhúsum og kvik- myndahúsum. Langa lengi hef- ur engin andstaða verið leyfð gegn stjórninni. Stalin og vin- ir hans gera sjer ekki það ómak að hafa neinar umræður um málin. Þeir undirskrifa lög og samninga við erleod ríki. En lögreglan og leynilegar stofn- anir einræðisvaldsins sjá um það, að lögin komist í fram- kvæmd og þeim verði hlýtt ná- kvæmlega. Almenningur getur ekki gert neinar athugasemdir. Vanir, sem brugðust. Meðan á stýr.ióidinni stóð, vann almenningur með stjórn- inni af ást til föðurlandsins og í þeirri von, að framtíðin bæri í skauti sínu . þær umbætur, sem þjóðin óskar eftir. Þetta tókst, þrátt fyrir órjettlæti og harðneskju valdhafanna. Sam- vinnan við hin vestrænu lýð- ræðislönd gaf Rússum svo nýj- ar vonir. um framliðina. •—Var jafnvel talað um, að leynilegt samkomulag væri mil.li hinna ,.þriggja stóru“ og hefði Stalin lofað því, að koma á lýðræðis- legum umbótum i sínu eigin landi eftir styrjölaina. En slíkar vonir voru barna- lsgar, því um leið og Stalin innleiddi lýðræði, þá yrði úti um stjórn hans. Atlantshafs- yfirlýsingin með hinu ferns- konar frelsi, kveikti og vonir í brjóstum almennings í Rúss- landi. En þegar stríðinu var lokið, þá var sigurinn eignaður stjórninni, flokknum, Stalin og mönnum hans og þjóðin fjekk ekkert nema nýtt ok á herðar í mynd hinnar fjórðu fimm ára áætlunar, og nýtt tunguhaft til þess að halda almenningi þögl- um við vinnu sína Rússar þrá betri tilveru. Nú þráir rússneska þjóðin betri tilveru. Hana dreymir um lýðræði, prentfrelsi og frelsi frá ótta og neyð. I hinum mesta árekstri, sem óhjákvæmilega hlýtur að verða' milli Sovjet- ríkjanna og hinna vestlægu lýðræðisþjóða, mun Stalin ekki lengur geta blekt þjóð sína. — Bæði innanríkis- og utanríkis- pólitík hans bera í sjer dauð- ann fyrir stjórn hans. Jeg er sannfærður um, að núverandi ósamkomulag milli hinna vest- rænu lýðræðisríkja og lögreglu hinnar pólitísku í Rússlandi, mun enda með fullkominni ein angrun Sovjetstjórnarinnar, svo Rússar hverfi úr hóp Hinna sameinuðu þjóða. Jeg er sann- færður um, að endalok lögregl- unnar og flokksstiórnarinnar í Rússlandi muni verða svipuð og leikslokin urðu í Nurnberg. Ef jeg tryði því ekki, þá mundi vinna mín og líf mitt vera til- gangslaust. Isiorri Porsteinsson framkvstj. Minningaror5 SNORRI ÞORSTEINSSON framkværndarstjóri andaðist hinn 5. þ. m. að heimiii sínu Vatnsnesveg 21 í Keflavík, og verður borinn til moldar í dag. Hann fæddist hinn 25. maí, 1905 að Meiðastöðum í Garði. Var hann :iæst yngsíur 15 barna j athafnamannsins Þorsteins , Gíslasonar, bónda og útgerðar- manns og-konu hans Kristínar j Þorláksdcttur, er bjuggu ’á ' Meiðastöðum um 17 ára skeið. ■ Ellcfu ára að aldri fluttist hann j með foreldrum sínum til Reykja I víkur. Um fermingaraldur byrj j aði hann sjcsókn á togurum og I var oftast með bræðrum sínum, (íyrst með Gísla, en síðar með j Þorsteini, en þeir eru nú báðir • látnir. Vorið 1926 lauk hann | fiskimanna-prófi, með hæstu ieinkun, frá Sjómannaskólanum | í Reýkjavík, eftir eins vetrar nám. Eftir það var hann oftast 1 stvrimaður á togurum, meðan honum entist heilsa til að stunda þau störf. í ársbyrjun 1933 flutt | ist hann, ásamt eftirlifandi j konu sinni, hingað til Kefla- , víkur, og tók þá við fram- kvæmdasíjórastaríi við Haf- j skipabsyggju Keflavíkur og j vann um tíma jafnframt við áf- greiðálústö \' í timbufverslun nési. Þá er vjelbataábýrgðar- Jóhanns Guðnasonar á Vatns- íjelag Kcflavíkur var stofnað árið 1938 varð hann fram- kvæmdastjóri þess og gegndi því starfi til dauðadags. Auk Jþess hafði hann ýims önnur störf með höndum, svo sem bók hald fyrir vjelbáta, umboðs- störf fyrir Sjóvátrvggingarfjel. Islands, fasteignasölu o. fl. Það lætur að líkindum að á 15 barna heimiii hafi iðjuleysið ekki verið í hávegum haft. Vand ist Snorri því við vinnu á unga aldri, ekki eingöngu af nauð- syn, heldur var honum starfs- hugurinn í blóð borinn. Stund- aði hann alla vinnu af kappi, dugnaSi og ósjerhlífni. Hann var góðum gáfum gæddur og því íljótur eS sotia sig inn í og Framh. á bls. 8

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.