Morgunblaðið - 26.06.1930, Síða 55

Morgunblaðið - 26.06.1930, Síða 55
oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo HOHODNBLABI8 oooooooooooooo<xxxxxxxx>oooooooo<xxxxx>oooí Vjelaverkstæði. Járnsteypa Ketilsmiðja. Tryggvagötu 54, 46, 43. Reykjavík. Útbú Hafnarfirði. Framkveemdastjóri O. Malmberg. Símar: 50, 189, 1189, 1289, 1640, 1789. Telegramadr. HAMAR. Tekur að sjer allskonar aðgerðir á skipum, gufuvjelum og mótorum. — Framkvæmir allskonar rafmagnssuðu og logsuðu, hefir einnig loftverkfæri. — Steypir alla hluti úr jámi og kopar. — Eigið Modelverkstæði. — Miklar vörubirgðir fyrirliggjandi. — Vönduð vinna og fljótt af hendi leyst, framkvæmd af fagmönnum. — Sanngjarnt verð. — Hefir fyrsta flokks kafara með góð- um útbúnaði. — Býr til minni gufukatla, mótorspil, snurpinótaspil, reknetaspil og „Takelgoss". C islenskt fyrirtæki. Styðjið innlendan iðnað. 7 JSt&i V Afe V;fv Xte /»IV & W A Æ, f f é VÍ!* w MUL Viv W ýTw ik yiv Xk Besta hjdlpin sem þjer getið fengið eldhúsinu eru þessar vjelar. Gera flestu erf- iðisverkin. Taka lítið pláss. Gera rjett það sem fyrir þær er lagt. Altaf til taks. Sparið vinnuaflið. Notiðvjela- aflið, það borgar sig nú á dögum. Leitið upplýsinga umvjelar þessar, þvottavjelar og ísskápa hjá E i r í k Laugaveg 20 B. Ii j a r t a Reykjavík- r s s y n í Sími 1690. Kaupirðu góðan hlut, bá mundu hvar þú fjekst hann. Islenskiasti og eigulegasti minjagripurinn árið 1930 eru 1000 ára Værðarvoð- irnar frá Á 1 a f o & s i . Þjer sofið best á Þingvöll- um undir þessum voðum. AFGR. ÁLAFOSS, Laugaveg 44. Um Reykjauík. Eftir Pjetur Hallöórsson bœjarfulltrúa. Si.. »!!» jft wi /Jiv <& jjjik XÍ'A w t<\X é 5®? i!4 >!IV XilY w jfiíx Xii/ i.w É /u> 2ML # Mlt ♦ <ji> um og illri aðbúð í verinu, með fullar hendur fjár í bili, og ó- seðjandi lyst á öllum unaðs semdum þessa heims. — Voru lokadagarnir oft svo óyndisleg- ir Jiinum rólyndu Reykvíking- um, sem frekast má hugsa sjer. En þetta stóð aðeins nokkra daga hverju sinni, og bærinn fjekk aftur sinn góðlátléga svip af embættismönnum, kaupmönn um og skólapiltum. Því lengra sem litið er til baka eftir öldinni sem leið, því meira var afkoma bæjarmanna komin undir árferði til landsins. Aðrir bæjarmenn en embættis- mennirnir lifðu að miklu leyti á verslun og viðskiftum sveita- manna, og studdust margir þar að auki við ýmislegan búskap, sem rékinn var í smáum stíl. — Má sjá hið sama víðsvegar í ver- stöðvum hjer á landi. Að vísu voru fiskveiðar stund- aðar frá Reykjavík frá upphafi; fyrst á opnum bátum, að mestu leyti til þess að fullnægja eigin skipaútgerðin í Reykjavík fyrir forgöngu ötulla framkvæmda- manna, og þótti sú breyting sem með henni varð á fiskveiðunum hin mesta framför. Eiga Reyk- víkingar vissulega þilskipaút- gerðinni mikið að þakka, og að því leyti sjerstaklega, að á þeim útvegi fjekk sjómannastjett bæj- Pjetur Halldórsson. Þeir Reykvíkingar innfæddir, sem komnir eru yfir miðjan ald- ur, mega muna tvenna tímana hjer í bænum. í æsku þeirra var Reykjavík lítið þorp, sem fjekk daglegan svip sinn af kaupmanna- og em- bættismannastjettunum, sem heima áttu í bænum, og skóla piltum í Latínuskólanum. Bar lítið til tíðinda, sem í frá sögur sje færandi. Þó komu sveitamennirnir kaupstaðaferð- ir sínar haust og vor með lang- ar lestir baggahesta, og settu sinn svip á útlit bæjarins. Götur c-g torg urðu þá um stund illfær yfirferðar vegna þvögu hesta, sem bundnir voru á streng, og folalda, tryppa og hunda, setn fengu að vera með í ferðinni. Sjálfir voru gestimir önnum kafnir við verslun sína — þeir sem ekki höfðu þegar lokið kaupskapnum í bænum og voru þá famir suður með sjó eftir þorskhausum — eða nutu djúprar værðar með aðstoð Bakkusar konungs — eftir lang-ar vökur, erfið ferðalög og sárþreytandi lieilabrot um það, hvort fært væri nú vegna takmarkaðrar kaupgetu að „taka út“, þetta eða hitt lítilræðið, sem var mið- ur nauðsynlegt, en hugurinn gimtist að hafa með heim til konu og bama til viðbótar brýn- ustu þörfum. Dagamir sem lestaferðirnar stóðu yfir voru öllum erfiðir tím ar, mönnum og skepnum. Leiðirnar voru langar, hestarn- ir þreyttir og gjarnt á að meiðast tryppin og folöldin löt — hund- arnir týndust eða komu slasað- ir vegna slagsmála úr ferðalag- inu — og Bakkus var freist- andi. Hann hafði svo ágætt lag á að eyða öllum áhyggjum líð- andi stundar, og mörgum fanst sem þeir þyrftu á aðstoð hans að halda alla heimleiðina og heim á hlað — og var þetta vissulega oft ekki láandi. Um lokin fjekk bærinn svip sinn af sjómönnunum, sem þá fóru heim að lokinni vertíð. — Fóru þeir um hjer úr öllum ver- stöðvum sunnanlands, og höfðu bæinn á sínu valdi um stund. lega við lítil efni og litlar tekj- Var í þeim hópi margur kapp-1 ur; .tókst flestum að eiga fyrir Reykvíkinga að undirbúa þá þró- un, sem orðið hefir hjer síðustu áratugina. Að því kom, að þilskipin full- nægðu ekki. — Þau voru hvorki lengur fullnægjandi búningur þeim vilja og þrótti sem bjó í íslenskum sjógörpum nje hæfileg tæki til þess að þrek þeirra gæti notið sín með sæmilegum á- rangri. Þeir höfðu verið vottar að því um stund, að erlendar þjóðir stóðu mikið betur að vígi við að afla auðs úr skauti hafs- ins við strendur landsins. Þeir sáu að erlent hugvit og erlend þekking höfðu með nýjum tækj- um margfaldað árangurinn af starfi sjómannsins og gert það um leið áhættuminna og auðveld- ara á ýmsan hátt. Þessi nýjung olli algei-ðri breytingu í fiskveiðiaðferð Reyk- ' íkinga. Togararnir voru þau tæki sem veittu færi á að beita kröftunum beint að markinu. — Þar hafði hugvitið aðgreint verkefnin fullkomlega — ekki þurfti að róa og hvorki þurfti að aka seglum nje liggja bjarg- arlaus í logni; ekki þurfti að eyða kröftunum við „skak“ eða búsþörfum. Um 1870 hefst þil- að dra&a fisk a dJÚpu vatni. — Kolunum og gufunni var þarna falið alt það starf, sem hugvit mannsins hafði gert fært — í stuttu máli má segja: sjómönn- unum var fengin orka eftir þörf- um, og það kom síðar í ljós, að orkan reyndist fengin að gjöf, fullkomlega endurgjaldslaust. Með þessari stórkostlegu nýj- — Frá Reykjavík. — ísafoldarprentsmiðja og Morgunblaðið. arins þá reynslu og þekkingu, sem síðan hefir verið við aukið, og lengi mun verða undirstaðan undir velgengni bæjarfjelagsins. Enda minnast margir af þeim mönnum, sem nú standa fremst- ir að sjávarútvegi bæjarmanna með notalegum söknuði þeirra ára, er þeir ýmist sem yfirmenn eða undirgefnir nutu í hinum stranga en ómetanlega skóla sem fiskiskipin voru. Fjölgun bæjarmanna var mjög hægfara fram yfir aldamótin síðustu, og bærinn hafði ^enn um það leyti öll einkenni þess bú- skaparlags, þar senj „undi hver glaður við sitt“ ;*menn lifðu spar- inn knár, sem ljet sig allar bind indisprjedikanir litlu skifta, en skemti sjer á sína vísu af öllu •hjarta, þreyttur á þorskveiðun- útförinni, nokkrum að safna dá- litlum efnum, fáum að verða efn- aðir á mælikvarða vorra tíma — en samt tókst þessari kynslóð ungu voru fengin skilyrði til þess að sjómennirnir gætu not- ið þeirra hæfileika, sem þeir bjuggu yfir. Þeir urðu frjálsir ferða — nú voru þeir ekki á sama hátt sem áður háðir ofur- magni aldeyðulögmálsins; nú voru öll fiskimið á landgrunninu um ísland á þeirra valdi — nú voru þeir næstum konungar í sínu ríki. Nú mátti snúa þeirri orku að öðru, sem áður fór í margvíslegt líkamlegt erfiði við veiðarnar; og sú orka hefir öll fengið ný verkefni um borð í ís- lenskum togurum. En glæsilegast kemur hún fram á nýjan hátt í starfi skipstjórans nú á dögum, sem orðið er að mestu hugar- starf og varðar meira um alla afkomu þessarar útgerðar en starf nokkurs annars skipverja. Þegar togaraútgerðin í Reykja- vík hafði troðið barnaskóna, A

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.