Vísir - 14.01.1922, Blaðsíða 3

!Pf8!H
ieiidsala-lmboðsvepsiu!
Tyrirliggjandi:
Ódýrt príœa Emaille:
Balar fl. stærðlr — Kaffikönnur fl. stœrðir. Katl-
ar fl. stærðir. — t»vottastell. — Færsluílát. —
Kastarholur fl. stærðir. — Pottar fl. stærðir.
Vatnskönnnr stórar. — Könnur allsk. — Bollapör
Náttpottar fl- stærðir. — Diskar gr. og djúpir.
Sigfús Blondahl & Co.
Slaii 72«.
LakjaFgðttf 6 B.
.gang;i úr bæjarsljórninni voru
kosnir af' Alþýðuflokknum, en
fveir af Sjálfstjórn. Alþýðu-
flokkurinn mun nú Jiafa til-
neírit menn á^inn lisia, en um
aðra lista liefir eklvi heyrst.
Súmir spá mörgnm lislum, aðr-
ir ekki nema tveimur. Hvað sem
ýví liður, þá verður kosninga-
brotan ekki löng að þessu sinni
©g er það í raun og veru skað-
laust.
Kvenréttindal'élagið
beldur skemtun í Iðnaðar-
mannalnisinu á morgun til
ágpða fyrir húsmæðranámskeið
sín.Skemtunin endar á dansi.
Til Engiands-
fóru i gærkveldi Draupnir og
'Walpole.
Iþróttafélagar!
Æfing á morgun kl. 9% árd.
Somið stundvislega að skrif-
fflfofu félagsins í pingholtsstæti.
Æfinganefndin er öll beðin að
koma á sama tíma.
Signrðnp fleiðdal:
Hrannaslóð, sögur. Rvík.
Bókaverslun Arinbjarnar
Sveinh j arnarsonar. 1921.
pað er oft kvartað undan þvi
nú á dögum, að helst til mikið
sé samið af skáldsögum og ljóð-
mælum, sem flest sé niesta léll-
meti, en að vísu sé margt hvað
skemtilegl að lesa einu sinni að
eins, en hafi svo lítið andlegt
gildi, að engum detli í hug að
líta í þessi ritverk oftar en einu
sinni. þetta muu nú með all-
góðum rökum sagt, og vist er
um það, að ættarnafnafordild
ýmissa höfundanna bætir þar
ekkert úr skák. hvort heldur er
á fyrirsagnarblaðinu né inni í
meginmálinu á sjálfum sögu-
K. F. U. K
Fundur annað kvöld
kl. 6.
hetjunum. Áreiðanlegt er það.
að flest af því, sem nú er gefið
út, vantar hinn heilaga eld, sem
einkennir mjög mörg eldri
skáldrit. J?ar mætti til saman-
burðar nefna t. d. ljóð Jónasar
Hallgrimssonar og sögur Jóns
Thöroddsens o. fl., er hefir slíkt
töframagn, að vér þreytumst
eigi á að Iesa þau ril upp aftúr
og aftur. Liklega stendur þetta
í eðlilegu sambandi við það, að
núverandi æsku-kynslóð vill
lielst ekkert lesa nema einhvem
létting er fyllir hugann í svip,
en hefir þar - svo engan stað
stundu lengur, því mesta rit af
sömu gerð, útrýmis því úr með-
vitundinni, er næst áður var les-
ið, svo gagnið verður nær því
ekkert. þetta er mjög ólikt t. d.
| Islendingasögum og ýriísum
J skáldverkum liðinna alda, sem
| eru sígild verk, er festu ná í sál-
| arlífi lesendanna. Mér þykir nú
j líklegt, að flestum nýju ritdóm-
! urunum þyki þetta óþaríur inn-
gangur, en eg spyiv þá alls ekki
um leyfi, en sný mér svo að
! því, er vera átti umtalsefnið.
I þ>að hefir með rökum verið
sagt um skáldsmiðarnar, að þær
eigi að sýna lífið, annaðhvort
eins og það er eða getur verið
ellegar ætti að vera. pær sögur,
tólf að tölu, sem hér voru nefnd-
ar í fyrirsögninni, liafa beinf*
þenna kostinn. Maðurinn er sem
skáld í auðsærri framför ojf
þessar sögur lians mega hyk-
laust teljast til hinnar betri teg-
undar þeirra skáldsagna, er nfi
birtast. þ’æ.r em og lausar við
allar fjarstæður þessara „reyf-
ara-rómana“, sem sumu samtið-
árfólki voru fellur svo vel í geð,
lieldur eru náttúrlegar í fylsla
mæli
Allar þessar sögur eru teknar
beint út úr íslensku þjóð'lífi, eins
og það er á vorum dögum. Ura
verulegan stórskáldskap mun
þar hvergi vera að ræða, en efni
og meðferð er svo eðlilegt, að
ánægja er bókina að lesa og
maður er betri eftir en áður.
Sögurnar eru og ritaðar á góðu
en. látæðislausu máli íslensku.
þær bæta smekk manna og
lialda óskiftum huganum föst-
uni við umtalsefnið. Af einstök-
Uin söguni skal cg henda á tvær
liinar fyrstu, er heita: „Fyrsti
hIossinn“ og „Kaupi“, báðar
réttsnolrar skáldsögur. J?á er
sagan ,Gullnu lokkaruir‘ skemti-
legur frarixtiðardraumur unat
þær framfarir, er ox-ðið rnuni
liafa á íslandi eftir 200 ár. Sag-
an „Undir lirönninni“ finsl mér-
ómerkileg, eða eg skil hana ekki,
og helst Jiefði liún aldrei átl
með að vera. „Páll fagri“ er al-
veg ágæt saga og sú íuesta, „Við..
tvileymi ng“, allsnörp ádeila á
suma ritdómai-a vorrá tima.
Sagan „Guðmundur á Grand“
er lærdómsrík; hana ættu
foreldrar, sem eiga böin erfið
viðfangs, að lesa og liug-
leiða. Loks er síðasta sagan:
„Jón í Litlabæ“ indæl smásaga.
f'jumHarnir. 6vt
,.Farinn!“ sagSi hún; „því er eg fegin.“
„Já“, svaraði Deulin alvarlega, um leiS og hann
ættist aftur. „paS er gott. pegar eg fór frá hon-
ura í morgun var hann í ákafa aS búa sig til
brottfarar. Hann gekk frá dóti sínu meS þessari
rö, sem þér hafiS eflaust tekiS eftir. Mér er þessi
ló Cartoners meira virði en ítalskur kvöldsöngur
<eSa syndafyrirgefning. En reyndar er ég ekk; trú-
imeigSur maSur.“
„pá hafiS þér gert eins og eg baS ySur fyixr
Bokkru,“ sagSi Wanda, „og eg er yður mjög
þakklát “
„Fyrir nokkru? pað var í gær.“
„Var það? Mér finst lengra sé síðan,“ sagði
Wanda. Og Deulin kinkaði ofurlítið kolli.
„Mér tókst að gefa honhm upplýsingar,“ sagði
Ikann, „sem urðu til þess að hann breytti fyrir-
ætlunum sínum í skyndi. Og hann tók saman
pjönkur sínar og fór. Hann var ekki lengi aS búa
sig. ViS höfum ekki mikinn farangur hann
eða eg. Við höfurn engar embættisskýrslur og
engar minnisbækur eSa dagbækur. J?að sem viS
anunum, geymum við í höfðinu, og þvr sem viS
gleymum, töpum viS úr höfðinu. En eg efast um
að Cartoner gleymi nokkru."
„En þér?“ spurði Wanda og sneri sér snögglega
að honum.
„Eg! O, eg geri eins og eg get,“ sagði hann
glaðlega. „Eji ef yður langar til að gleyma, þá
akuluð þér byrja á því nú þegar. J?að er vani, sem
ekki er gott að taka upp síðar meir.“
Um leið og hann mælti þetta, reis hann á fæt-
mr og starði á klukkuna. Hann hafði þann sið, að
"kipra saman augun og stara. Fýrir því héldu marg-
ir hann nærsýnan.
„Eg ætla ekki að bíða eftir gestunum,“ sagði
hann, „af .því Joolie kemur. Eg er ekki í skapi, til
að tala við hana núna. — Meðal annars —“
hann, „af þvi að Joolie kemur. Eg er ekki í skapi til
veit, að þér talið aldrei uln stjórnmál, en þér
ættuð að ganga enn lengra við Manglesfjölskyld-
una, og minnast ekki einu sinni á stiómmálamenn.
peim kemur það ekkert við, að Cartoner er far-
inn úr Varsjá —- þér skiljið?"
„Eg hélt að herra Jósep Mangles væri þag-
mælskan sjálf,“ sagði Wanda.
„Ah! pér sjáið þá hver Mangles er? Og kann-
ske eins um okkur öll. Já, Mangles er orðvar.
En það er Netty ekki. Eg kalla hana Netty —
af því að eg horfi á hana með leyndri og eyð-
andi þrá.“
„Og berið jafn leynda og fullkomna fyrirlitn-
ing fyrir gætni hennar.“
„Ah!“, hann sneri sér við aftur og leit á hana.
„Hefi eg dulið aðdáun mína svona vel? Ef til
vill hefi eg dulist of vel.“
„Ef til \ill hafið þér gert of mikið að fyrirlitn-
ingunni, því að sennilega er hún orðvarari en þér
haldið. En eg skal ekki reyna á það.“
„Eg skal segja yður,“ sagði Deulin, „það get-
ur verið að Cartoner hafi sínar eigin ástæður fyrir
því, að fara svona hljóðalaust á brott. Að undan-
teknum farbréfasölunum og þeim, sem hafa það
fyrir atvinnu að gæta að okkur öllum, erum við
hin einu í Varsjá, sem vitum um burtför hans.
Eg tók það upp hjá sjálfum mér, að segja yður
frá því, af því að það er að nokkru leyti yður
að kenna, og tryggir öryggi föður yðar og bróður.
En Cartoner nefndi það ekki á nafn. Eg á ekki
að skila kveðju til neins í Varsjá. Hann sá að
það var skylda hans að fara nú þegar. Og hann
gerði það. Og af ásettu ráði slepti hann öllum
þessum smá siðvenjum, sem almenningur þekkir
miklu betui' en biblíuna. og breytir nákvæmlega
eftir. Hann var of orðvar til þess að koma og
kveðja, — hann þekkir þjónana í þessu landi.
Og enn síður riiun hann senda kveðju á bréf-
spjaldi, af því að hann þekkir póstþjónana í
Varsjá.“
Hann setti á sig hattinn, þar sem hann sat, og
hló glaðlega, eins og hans var vani.
„pér furðið yður á,“ mælti hann, „hvers vegna
eg mintist á þetta. Eg veit að það er sjaldnar tal-
að vel um vin sinn á bak. En það er öðruvísi um
mig og Cartoner. í fyrsta lagi er Cartoner vinur
minn og mér þætti miður, ef hann væri misskilinn.
Og í annan stað, getur annað eins komið fyrir
mig- Við erum hér í dag; á morgun erum vi5
horfnir. Stundum munum við eftir vinum okkar,
en stundum gleymum við þeim.“
„pið eruð að minsta kosti varkárir,“ sagði
Wanda, rnn leið og hún tók í hönd hans. „pið
lofið engu.“ **
„pess vegna svíkjum við ekkert,“ svaraði hanu
og hvarf út úr dyrunum.
Skömmu síðar komu þau Mangles og Netty.
Hún var smekklega klædd, en virtist óstyrk og
hálf-feimin. pær tókust þegjandi í hendur. Jósep
Mangles beið á miðju gólfi á meðan. Síðan mælti
hann hátíðlega, eins og hann væri að ávarpa sam-
komu:
„Prinsessa, systir mín biður um afsökun. Henni
var ómögulegt að koma. Hún reykti tvo vindlinga
í gærkveldi, til þess að færa rök fyrir málefnura
kvenþjóðarinnar, prinsessa. pað átti að sýna sjálf-
stæði hennar. Til þess að sýna, hugsa eg, aS
henni stæði á —- að henni stæði á sama. En henni
rtendur ekki á sama í kvöld. Nú hefir hún höf-
uðverk.“