Lesbók Morgunblaðsins - 10.05.1936, Blaðsíða 1
19. tölublað.
Sunnudaginn 10. maí 1936.
XI. árgangnr.
l«*/»14wvrM<M>iðja k.f.
SKYNDIMYNDIR
af menningarsögu Reykjavfkur.
Guðmundur Björnson fyrverandi
landlæknir segir lesöndum Lesbókar í
JEG kom fyrst til Reykjavíkur
mislingaárið 1882. Höfðum við
Guðmundur Hannesson lært undir
skóla hjá síra Hjörleifi Einars-
syni á Undomfelli. Ætluðum við
að reyna að komast í annan bekk,
en síra Hjörleifur hafði litla von
um að það mundi takast. Ekki
gátum við farið suður um vorið,
og ekki fyr en um liaustið. Yorum
við þá þrír, sem ætluðum að setj-
ast í annan. bekk. Hinn þriðji
var Jóhannes Daníelsson, bróðir
Halldórs bæjarfógeta.
Inntökuprófið gekk ágætlega og
fengum við hrós hjá Terka — en
svo var Jón Þorkelsson rektor
venjulega nefndur. Var hann hissa
á því hve vel við vorum að okkur
í latínu, og það líkaði honum vel.
Hitt gat hann vel skilið og tók
ekki eins hart á því, þótt við vær-
um ekki eins sleipir í stærðfræð-
inni. Við miðsvetrarpróf varð jeg
efstur í mínum bekk og þá misti
je'g alt álit á skólanum, er jeg
skyldi hreppa þar efsta sætið.
Tíðarfar hafði verið framúrskar
andi vont þetta sumar. Á Norð-
urlandi sá aldrei til sólar, þar
var stöðugur norðangjóstur og oft
snjóaði. Var lítið hirt af heyjum
er við fórum suður um haustið, en
þá batnaði veðrátta og gerði blíð-
viðri og það bjargaði landinu.
þessari grein frá ýmsu, sem hefir ein-
kent Reykvíkinga og bæjarlífið sein-
ustu 30—50 árin. Hann var hjer lengi
hjeraðslæknir, átti sxti í bæjarstjórn
og á Alþingi, og er allra manna kunn-
ugastur aldarando og högum Reykvík-
inga á þessu tímabili. Reykjavík á nú
bráðum 150 ára afmæli, og er því gam-
an að fá lýsingar jafn merks manns.
HÁLFDANSKUR BÆR,
ÞAR SEM ENGINN
SÁST BROSA.
EYKJAVÍK var þá fjarska
lítill bær og ósjelegur og hálf
dönsk eins og aðrir bæir hjer á
landi. Árferði var mjög slæmt
hvert árið eftir annað, og var þá
svo dapuríegt hjet, að ekki sást
neinn maður brosa. Harðindi og
mislingar liöfðu sett sitt
mót á fólkið. — Allir voru
með hinum mesta áhyggjusvip,
og það var engu líkara en að
þjóðin væri að ganga ofan í jörð-B
ina. Harðindaárin 1882—1887 eru
enn í minnum manna, og á þeim
árum hygg jeg að fólk hafi dáið
rir hungri, en ekki síðan. Að vísu
var reynt að draga fjöður yfir
það, en svo hafa sagt mjer kunn-
ugir, að eitthvað hafi dáið úr
skorti, hingað og þangað á land-
inu.
Þegar jeg kom heim frá há-
G. BJÖRNSON.
skólanum 1894 og settist að hjer
í bænum sem læknir, var komið
gott árferði og alt með öðrum
svip hjer en áður. En þó var svo
að segja ait ógert í bænum, sem
gera þurfti, og euginn hugur í
neinum. Mönnum blöskraði að
heyra talað um það að leggja í
kostnað. Ef nefndar voru 1000
krónur hristu þeir höfuðin, ef
maður nefndi 100.000 krónur þá
urðu þeir mállausir, og nefndi
maður miljón, ætlaði að líða yfir
þá.
‘ Vatnsveitan var
FYRSTA STÓRFYRIR-
TÆKIÐ.
ETTA kom best fram þegar
jeg fór að berjast fyrir vatns
veitunni. Það var fyrsta stórfyrir-
tækið, sem talað var um að ráðast
í. Mjer var það þegar ljóst, að
vatnsbólin hjer í bæ, brunnarnir,
voru háskalegir, og jeg bjóst við