Börn og menning - 01.02.1997, Síða 28

BÖRN 06 MENN|N6

Tíl KWingju með afm*U3

Astríd Línagren'
Hinn 14. nóvember s.l. varð „mamma“ Línu Langsokks, Bræðranna Ljónshjarta, Ronju
Ræningjadóttur og margra annarra persóna í barnabókum, hún Astrid Lindgren, níræð.
Það er örugglega ekki ofmælt að Astrid Lindgren sé
einn frægasti barnabókahöfundur okkar tíma.
Bamabækur hennar, sem eru fjöldamargar þótt hún
hafi verið nærri fertug þegar hún gaf út fyrstu
bókina, hafa verið þýddar á fjölmörg tungumál og
margar þeirra kvikmyndaðar.
Arið 1972 svaraði Astrid á prenti þeim
spumingum um sjálfa sig sem hún oftast var spurð.
Henni segist svo frá:
Þann 14. nóvember 1907 fæddist ég í gömlu rauðu
húsi með eplatrjám í kring. Býlið hét Nes og við
vorum fjögur systkinin, sæl og glöð eins og bömin í
Olátagarði. Þegar ég var búin með skólaskylduna fór
ég til Stokkhólms, varð ritari, réði mig á skrifstofu,
gifti mig og eignaðist tvö börn.
Ég ákvað snemma að skrifa aldrei bækur. Fæstir
taka líklega formlega ákvörðun um að skrifa ekki
bækur, en það gerði ég. í skóla var sífellt verið að
segja við mig:
„Þú verður ábyggilega rithöfundur þegar þú
verður stór“ og af einhverju tilefni var ég kölluð - í
svolitlum hæðnistón - Selma Lagerlöf Vimmer-
bæjar. Ég held að ég hafi orðið hrædd og ég þorði
ekki að reyna þó að ég fyndi innst inni að það gæti
verið gaman að skrifa.
Þ e s s a
ákvörðun stóð ég
við árum saman
og það sem olli
því að ég breytti
henni að lokum
var eftirfarandi:
Árið 1941
fékk Karen dóttir
mín lungnabólgu.
Hún var sjö ára
þá. Á kvöldin
þegar ég settist á rúmstokkinn hjá henni rellaði hún
eins og bömum er tamt:
„Segðu mér sögu!“ Eitt kvöldið svaraði ég
dauðuppgefin:
„Um hvað á sagan að vera?“ og þá svaraði hún
að bragði: „Línu Langsokk!" Nafnið kom bara si
svona. Ég spurði ekki hver Lína væri heldur fór
strax að segja frá. Þetta var furðulegt nafn og stúlkan
var furðuleg líka. Karen og vinum hennar þótti strax
einkennilega vænt um Línu og ég varð að segja
sögur af henni árum saman.
Kvöld eitt í mars 1944 snjóaði í Stokkhólmi og
þegar ég kom labbandi eftir gangstéttinni meðfram
Vasagarðinum steig ég á svell þakið nýsnævi. Ég
datt, tognaði illa á fæti og þurfti að liggja í rúminu
um tíma. Mér til afþreyingar fór ég að hraðrita
sögurnar um Línu Langsokk - ég var prýðilegur
hraðritari síðan ég vann á skrifstofunni - og hef alltaf
síðan byrjað á að hraðrita verk mín.
Karen átti tíu ára afmæli í maí 1944 og ég ákvað
að hreinskrifa sögurnar um Línu og gefa henni í
afmælisgjöf. Næsta skref var að senda handritið til
útgefanda.
Handritið fékk ég aftur í hausinn, því útgáfan
vildi ekki taka það, en meðan ég beið eftir ákvörðun
útgáfunnar skrifaði ég aðra bók því nú var ég komin
á bragðið. Hana sendi ég í stelpubókasamkeppni hjá
Rabén og Sjögren bókaforlaginu og vann 2.
verðlaun. Árið eftir efndi sama forlag til samkeppni
um barnabækur og þangað sendi ég handritið um
Línu svolítið endurbætt og hlaut fyrstu verðlaun.
Síðan gekk allt eins og í sögu. Lína varð geysi-
vinsæl þó að margt fullorðið fólk yrði hneykslað og
hrætt um að allir krakkar færu að haga sér eins og
hún. „Ekkert bam étur heila tertu í kaffiboði“ skrifaði
einn fullur vandlætingar. Og það var laukrétt. Ekkert
eðlilegt bam getur heldur lyft hesti. En ef maður getur
það þá getur maður líka hesthúsað heila tertu.
26