Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 11.01.1997, Qupperneq 30

Lesbók Morgunblaðsins - 11.01.1997, Qupperneq 30
FINNBOGI er ungskáld sem gengur misvel að yrkja um baráttu verkalýðsins við auð- valdið. Sjálfur er hann reyndar heildsalasonur og gerir allt til að komast hjá því að vinna. Hér hefur hann lent í klónum á föður sínum sem vill reyna að gera hann að manni. Björn Ingi Hilmarsson og Theódór Júlíusson í hlutverkum sfnum. Bók Tómasar Guðmundssonar Fagra veröld kom út órið 1933 og naut geysilegra vinsælda ó meðal almennings. Með henni mó segja að Tómas hafi -----------------------------------7------------ ort Reykjavík inn í hjörtu íbúa sinna. I dag verður frumsýndur í Borgarleikhúsinu samnefndur söngleik- ur eftir Karl Agúst Ulfsson og Gunnar Reyni Sveins- -----------------------------------------7------ son sem byggóur er ó Ijóðum bókarinnar. I sam- tali við ÞRÖST HELGASON sögðu aðstandendur sýningarinnar meðal annars að þeir væru sjólfir að uppgötva Reykjavík ó nýjan hótt með því að kynna sér nóið skóldskap Tómasar. ALLIR þekkja ljóðin hans Tómasar, ljóðin um borgina við sundin blá og þá fögru veröld sem hún hefur að geyma. Tómas var skáld borgarinnar - og er - vegna þess að hann kom auga á fegurð þar sem aðr- ir höfðu aðeins séð ljótleika, vegna þess að þegar aðrir ortu einkum um útsýnina frá Reykjavík orti Tómas um „útsýnina inn á við í bænum“, eins og Kristján Karlsson hefur komist að orði. Borgin var Tómasi unaðsreitur þegar aðrir litu á hana sem lastapytt og blett á annars fögru landslagi; „Svo mánablíð og björt sem mjöll,/ ó, björt sem mjöll skein ásýnd þín“, segir hann í ljóði sínu Fagra veröld. Sam- nefnd bók hans, sem leikrit Karls Ágústs Úlfs- sonar heitir eftir, kom út árið 1933 og seldist upp í þremur upplögum. Er sagt að hún hafi breytt ásýnd borgarinnar í augum lesenda; Tómas er líka skáld borgarinnar vegna þess að hann mótaði öðrum fremur sýn íbúa henn- ar á hana. í sýningunni er reynt að kalla fram tilfinn- inguna í skáldskap Tómasar. „Ég reyni að a draga fram andstæðurnar á milli hinnar fögru veraldar í ljóðum Tómasar og hráslaga veru- leikans," segir Brynja Benediktsdóttir sem leik- stýrir verkinu. „Þetta tvennt kallast á og býr til dramatíkina í sýningunni. Þótt Tómas sé ein af persónum verksins er hann ekki beinlínis gerandi í því heldur svífur andi hans yfir vötnum; Leikfélag Reykjavíkur hann lyftir gráum veruleikanum upp í hæðir, eins og ljóðin hans gerðu, þau gerðu fólki bærilegt að lifa.“ Sögusvið verksins er Reykjavík snemma á fjórða áratugnum. Við kynnumst hópi fólks af býsna ólíkum MANABLIÐ OG toga, einhvers konar þversniði samfélagsins. Miðdepill atburðarásarinnar er kaffihús. Þang- að rekast flestar persónurnar og eiga spjall saman en leikurinn berst líka víða um bæinn. „Við reynum að draga upp einhverja mynd af borgarsamfélagi þessa tíma,“ segir Karl Ágúst, „en hún er ekki sögulega nákvæm. Við erum að reyna að sjá fyrir okkur Reykjavík Tómasar. Söguefnið og atburðarásin tekur að nokkru leyti mið af ljóðum Tómasar. Við fjöll- um lítið um pólitík þessara tíma en meira um mannlífið og þessar myndir sem skáldskapur- inn_ birtir okkur af Reykjavík þessa tíma. Ég er ekki að skrifa leikrit um Tómas Guð- mundsson sem persónu heldur meira um skáld- skap hans og tilfinninguna í honum. Mér, eins og fleirum, þykir það ákaflega merkilegt hvern- ig Tómas kemur fram á skjön við flest önnur skáld á þessum tíma; sýn hans á Reykjavík er alveg einstök á meðal skálda þessara ára.“ Karl Ágúst segir að hugmyndin á bak við verkið hafi upphaflega komið frá Gunnari Reyni Sveinssyni tónskáldi sem semur tónlist- ina í sýningunni. „Hann ámálgaði þá hugmynd við mig fyrir sjö eða átta árum að búa til leik- húsverk byggt á ljóðum Tómasar, og þá eink- um úr Fögru veröld sem hann hefur sérstakt dálæti á. Ég sá svo sem engan flöt á því þá og fékk hugmyndin því að liggja og gerjast. Þegar við fórum að vinna verkið tók ég mér fyrst góðan tíma með ljóðunum. I fyrstu voru þau öll undir en niðurstaðan varð sú að ljóðin í sýningunni eru öll úr Fögru veröld nema eitt. Ég heillaðist af andanum í Fögru veröld; þessi rómantík í lýsingum á umhverfinu, á mannlíf- inu og þetta sambland af glettni og trega. Þetta eru alvöruþrungin ijóð um lífíð og tilver- una en jafnframt full af húmor.“ Heildsalar grátandi á fyllirium Gunnar Reynir Sveinsson segir að hugmynd- in á bak við verkið eigi sér rætur allt aftur til unglingsára sinna. „Þegar ég var ungur maður fór ég á Laugaveg 11 þar sem atóm- skáldin sátu með einn molakaffi og ábót frá níu á morgnana til hálftólf á kvöldin. Sjálfur hafði ég svo lítinn rass fyrir svona setur að PÓLITÍSK átök einkenndu fjórða áratuginn og koma þau við sögu leikritsins. Hér eru það fylgismenn nasismans sem þjarma að ungum bolsa. 30 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 11.JANÚAR1997

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.