Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 03.07.1977, Qupperneq 4

Lesbók Morgunblaðsins - 03.07.1977, Qupperneq 4
Nseita inorgun er við höfðum kvat.t okkar gistivihi í Kvigingisdal i tveim gestgjafahús ekið áfram á vegúm ágætrar fararstjórnt var okkiir Ekki sém mmmmm tur var hann setlur á ann sér út úr honum. sinn stað í veggnu Bjartmar Guðmundsson á Sandi :' GENGIÐ A BJARG Það heitir Látrabjarg fullu nafni og er ekkert smá- smíði. í kvæði hefur það verið kallað: Öldubrjóturinn kargi. Hann býður úthafinu byrginn: Hingað og ekki lengra. Það er mátturinn 14 km. langur og 300—440 m. hár þar sem hæst er. Það er ógnarbjarg þeim, sem vanmáttugir vilja við það fitla. Það er dýrðarbjarg og þjónar fleygu lífi. Það er þess fæðingarbjarg og barnaskólastaður. Það er uppeldisstað- ur heimsfrægrar karlmennsku í Rauðasandshreppi á íslandi, er sannaði sig áþreifanlega sem slíkan 12.—15. desember 1947. Það er undrið, sem að baki stóð og undir Björgunarafrekinu", sem fór um víða veröld. Enginn veit hversu margar vængjaðar milljónir út- skrifast þaðan úr skóla lífsins á ári hverju. Enda þótt Magnús Gestsson hafi skrifað um það heila bók og sagt eitthvað á þessa leið að gamni sínu: Ef allir íbúar þess með vængi tækju sig til í eindrægni og gerðu ferð sina samtímis upp í tungl i einfaldri fylkingu, goggur vió stél, myndi hún ná alla leið þangað upp. Þó gerir hann hálft um hálft ráð fyrir að þrefalt fleiri en það búi i bjarginu, jafnvel fimmfalt fleiri. Enginn maður er ég til að fullyrða að endurskoða útreikning Magnúsar. En burði hef ég til að fullyrða að aldrei dettur neinum Látrabjargsfugli í hug að leggja upp í tunglferð. Þeir hafa öðru að sinna við sköpun nýrra og nýrra fugla í bjargi að boði lífsins lögmála. Á slðasta sumri gerðu Suður-Þingeyingar ferð sína i stórum hóp til Vestfjarða, flestir í fyrsta sinn, og gáfu sér viku til. Vegna vinsælda okkar í hæstu hæðum fengum við viku sólskin til ferðar og gáfum Vestfirðingum af þvi með okkur. Ferðin var farin á vegum búnaðarsambands sýslunnar undir stjórn Hermóðs I Árnesi. En landkynn- ingu annaðist Halldór á Kirkjubóli, Rebekka Eiriksdóttir kona hans og fleiri stórmenni vestur þar. Svo hefur mér sagt vestanmaður að sólskinið hafi horfið með þingeyingum og ekki sést framar á því sumri. En ég var byrjaður að reyna að draga til stafs um Látrabjarg. Ferðir sem þessi kallast bændafarir. Við höfðum haft tvo ferðalagsdaga er við tókum að nálgast Bjargið, sem tíðum nefnist svo stuttu nafni af því það er meira öllum öðrum björgum á landi hér. í dag höfum við komið á stórstaðinn Reykhóla. En ekki gat ég séð Gretti bera uxann frá sævi heim til bæjar. Því á leið hans er risin þörungaverksmiðja, þeirra þar aðal- stolt. Sagt er þó að hún eigi að fara á hausinn, en er vonandi lýgimál. Annað stoltið til er kynbótahrútabú. Þeir stóðu inni hvitir sem snjórinn fyrir norðan og eiga að koma fótum undir eins hvita ull og útrýma gulkunni, sem verið hefur okkar norðanmanna mesta stolt að rækta í nærri 100 ár. Annars: Undir háttatíma vorum við öll samankomin að Flókalundi í ágætu gistihúsi sem stendur í landareign Flóka heitins Vilgerðarsonar. Þar við hús og inni I þvi var þá samankomið allt stórmenni vestfirskra sveita ásamt okkur, önnum kafið að kjálka okkur niður til næturdval- ar í Vestursýslu. Hlutskipti mitt og Fríðu konu minnar, svo og Þorsteins á Bjarnastöðum varð gisting í Kviindis- dal í Rauðasandshreppi hjá Þórdísi Magnúsdóttur og Snæbirni Thoroddsen. Þau biðu eftir okkur langt fram á nótt með hlaðið borð og fögnuðu okkur eins og þjóðhöfðingjum eða eigin krökkum, sem væru að koma frá Ameriku. Þó var eitt að: Við vorum bara þrjú. „Og ég sem hélt að við ættum að fá fjóra gesti“, sagði Þórdís. Það er ónotalegt að horfa í sjónauka til lengdar. Þvi var það að ég fór að mjaka mér ofurhægt og varlega aftur á bak frá þessari sýn. Ætlaði ég svo að finna mér annan stað og næði til að dást að þvi að svona blettur skyldi enn vera til á jarðríki, sem búið er að aleyða hundruðum ustu dö verið me idömurini! ar níðst niður eða orðið hungu víð tnu gislis kvöld á undan efti þá verið orðin fvjð greindari en þegar við /ðlí lfi té'íjrActí'Þtiiii ndiim tf fnnha góssi, heldur til meiri rannsókna á Vestfirðingum. Áftúr fór ég þá að hugsa um Júdas sféinl.lem nefndúr var og íiggur i umkomuleysi við bílstóðin| i rauðasaridi Látravíkur. Saga háns hófst þegar líann var|tekinn I fjöru fyrir ^OO, 300 eðá 400 árum ásamt öðriim sæbörnum , bræðrum sinum tæ settur i búðarvegg. Liklega hefur hann verið heldur ‘ilia lagaður og innrættur. Nema fljót- | lega smokraði hann sér út ur samfélagi annarra góðra tegunda villidýra láðs og lofts með hryllilegri grimmd og græðgi. Veit ég þá ekki fyrri til en að hjá mér stendur einn af köppum Barðstrendinga svo hugsandi, ef ekki talandi: Þig umgangist hættuna hér af gáfulegri varúð. Ef menn álpast fram af geta þeir meitt sig illilega. Góðir þóttu mér gullhamrarnir, þó seinna hafi mér betur skilist aðdáun hans i ætt við góðmennsku, og hughreystandi orðalag. Eigi veit ég hversu mörgum þingeyskum flatlendingum hefur verið hjálpað þarna með svipuðum hætti og mér. En öll komum við aftur til bifreiða og enginn dó. Þar heitir Flaugarnef, sem Látramenn og margir aðrir peirra sveitungar fóru niður í desember 1947 og hrifu 12 útlenda skipbrotsmenn úr dauðans greipum af sökkvandi flaki, drógu upp á Bjarg og komu til bæja. Nú er hér sólskin eins og fegurst fæst. Þá var náttmyrkur sem mest verður það í hvassviðri og regn, frosin jörð, hálka, klakahrun, grjóthrun. Enn er ég ekki orðinn meiri bjargshetja en svo að mig Þá reyndu búðarinenn að hafa þann f grjótgarð, sem notaður var til að herða á steinbiti Eigi vijdi steinsi þar vera og kom sér einníg þar út úr samfélagi annarra þarfiegra steina. Þá var körlunum, sem sjóinn sóttu út yfir LátrarÖst nóg bóðið. Létu þeir hann s|ðan liggja, þar sem hann var komitin, jusu hann vatni og kölluðu hartn Júdas. Sérhlífni hentaði ekki Látrarastarmönnum á þeim tíma, né öðrum. Hún hentaði hvergi og ekki heldur enn ef vel á að fara. Fáein dæmi svo um heiðursmenn, sem blása á sérgæðin og henda ágirndinni út I veður og vind: Að Hnjóti virðist bóndinn gera fullt svo miklar kröfur til sín í hljóði sem samfélagsins með óhljóðum. Hann hefur komið uþp merkilegu munasafni (byggðasafni) á eigin kostnað og hýsir það á heilli hæð í húsi sinu á sama manns kostnað. í Laugaskólakjallara í Dölum sáum við líka mikið munasafn, sem Magnús Gestsson hefur dregið þar saman Framhald á bls. 16.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.