Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1976, Síða 9
A myndinni fyrir miðju er málarinn sjálfur, en hér að ofan er eitt af eftirlætis viðfangsefnum hans:
Gosið f Eyjum, Eldfellið og kynjamyndir hraunsins.
hvar það býr, á erfitt með að
skilja svona afstöðu. En Guðni
var eins og hestur, sem ekki unir
sér I nýjum heimkynnum, verður
viðþolslaus og strýkur. Guðni
veslast upp og hættir að geta unn-
ið, ef hann er ekki f Vestmanna-
eyjum. Honum var þetta fulikom-
in alvara og gerði sér ljóst, að
hann var of bundinn Eyjunurn til
þess að geta átt heima annarsstað-
ar.
Fyrr á árum hafði Guðni byggt
veglegt fbúðarhús f Vestmanna-
eyjum, en þá var hann ekki far-
inn að mála f þeim mæli sem
sfðar varð og þessvegna gerði
hann ekki ráð fyrir vinnustofu.
Þetta hús fór alveg á kaf f ösku og
veggirnir sprungu. Viðlagasjóður
keypti húsið, en sfðastliðið sumar
keypti Guðni það aftur. En þegar
það fagnaðarrfka skref var tekið
að flytjast aftur út f Eyjar, fór
Guðni sjálfur til Noregs og valdi
sér sitt eigið viðlagahús, sem reist
var á fallegum stalli ofan við bæ-
inn með dýrlegu útsýni. Og nú
eignaðist hann rúmgóða vinnu-
stofu f fyrsta sinn. Húsið er tæpir
200 fermetrar með bflskúr og
geymslu og þar af er vinnustofan
48 fermetrar. Áður hafði Guðni
aðeins haft kjallaraherbergi til
að mála f og gat aðeins unnið þar
við ljós.
Þau hjónin eru samt að velta
þvf alvarlega fyrir sér, hvort þau
eigi að flytja aftur f gamla húsið,
sem þau byggðu og alltaf togar f
þau. En þá verður Guðni að
byggja sér vinnustofu. Viðlaga-
sjóðshúsið er að vfsu ágætt, en f
stórvíðrum nötrar það og miklir
brestir kveða við.
Guðni Hermannsen hélt fyrst
málverkasýningu f Vestmanna-
eyjum 1965 og sfðan hefur hann
verið atorkusamur og haldið 14
einkasýningar; þar af þó aðeins
tvisvar f Reykjavfk. En ekki alls
fyrir löngu hélt hann utan til
Færeyja og efndi til sýningar f
Þórshöfn. Þar fékk hann bæði góð
ummæli og seldi myndir. Flestar
þær myndir, sem hann hefur selt,
eru annars niðurkomnar f Vest-
mannaeyjum; hann telst fremur
dýrseldur og verðleggur mió-
lungsstórar myndir á 200 þúsund.
Þegar ég var á ferðinni f Eyjum
og hitti Guðna, var hann tilbúinn
með sýninguna, sem hann bjóst
þó aðeins við þá, að yrði ekki
haldin fyrr en einhverntfma á
næsta ári. Þar stóðu f stöflum 80
olfumyndir og búið að kosta 700
þúsundum uppá innrömmun,
enda ekkert til sparað. Myndefnið
var eins og við mátti búast frá
Vestmannaeyjum, það sem ekki
flokkaðist undir hreinar fantasf-
ur. Guðni hefur með árunum ver-
ið að mjaka sér f áttina að hrein-
um súrrealisma, enda falla vinnu-
brögð hans mjög vel að mynd-
hugsun súrrealismans.
Aftur og aftur bregður fyrir
björgunum með þessum sér-
kennilegu sandblásnu lfnum, sem
þar koma fyrir. Nýja hraunið og
fjöllin, Eldfell og Helgafell, eru
Ifka hugleikið viðfangsefni,
venjulega með fvafi af dularfull-
um ffgúrum f anda súrrealism-
ans. Veikast þátturinn f mýndum
Guðna er myndbyggingin; hann
virðist einfaldlega ekki leggja
áherzlu á að mynd sé vel upp
byggð, eða góð f „komposisjón“
eins og oft er sagt. Aftur á móti
eru vinnubrögðin framúrskar-
andi og tæknin f bezta lagi. Og
Guðni hefur náð þvf marki að
vera persónulegur. Hann hefur
algerlega sinn eigin svip, sem
margir munu þó telja að sé keim-
Ifkur þvf, sem fyrir kemur f
myndum Sverris Haraldssonar.
Það er rétt að vissu marki og
raunar eðlilegt. Sverrir er eins og
Guðni uppalinn f Vestmannaeyj-
um og þeir Guðni og Sverrir hafa
alla tfð sfðan verið góðir kunn-
ingjar og borið saman bækur sfn-
ar.
Það kemur ekki á óvart, að
Guðni kveðst hafa sérstaklegar
mætur á Salvador Dali. Þó segist
hann ekki hafa lagt stund á að
stúdera Dali sérstaklega, né held-
ur aðra súrrealista. En myndir
Guðna hafaoft að auki ýmistákn-
ræn gildi og umfram allt annað
hefur gosið verið áhrifavaldur á
verk hans uppá sfðkastið. Raunar
hafði einskonar fyrirboði sést áð-
ur. Fyrir fjórum árum málaði
Guðni mynd, sem hann nefndi
„Hefnd Helgafells". Þar er Helga-
fell að gjósa og hraunstraumur
stefnir á bæinn. En hverju reidd-
ust goðin? Um það segir Guðni:
„Það var búið að stórspilla
Heigafelli með rauðamalartekju f
götur og flugvöll. Þetta var orðið
eins og svöðusár f fjallinu og ég
vildi Iáta stöðva verkið og koma f
veg fyrir frekarí óprýði. Mér
finnst að við getum ekki haft
leyfi til að eyðileggja fjöll fyrir
Sjá nœstu
síðu