Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1976, Blaðsíða 7
verður
stundum
sextán
tímar
/
Þuríður J. Amadóttir ræðir
við FJÓLULOFTSDÓTTUR
einstœða móður, sem flutti
frá Hólmavík til Reykjavíkur.
Fjóla Loftsdóttir ásamt börnum sinum
drengirnir voru báðir á heima-
vistarskóla.
Þér hefur varla verið rótt inn-
anbrjósts að hugsa heim til þeirra
á meðan þú varst að vinna?
— Ég held það sé það erfiðasta,
sem ég minnist frá þessum árum,
þegar ég þurfti að fara frá þeim á
morgnana. Ég lagði fötin þeirra
hjá þeim og hafði mat handa þeim
þar sem þeir gátu náð til; sá eldri
reyndi að hjálpa yngri bróður sín-
um eftir mætti. Mér fannst ég
komast hjá því versta, ef ég komst
út á morgnana áður en þeir vökn-
uðu svo ég þyrfti ekki að slíta mig
fráþeim grátandi.
Voru þeir aðgæslulausir allan
daginn?
— Þeir komu oft til min I frysti-
húsið og voru að snúast þar í
kringum mig, en það var ekki
leyfilegt samkvæmt reglum; fólk-
ið var bara svo elskulegt að amast
ekki við þeim, það vissu allir um
heimilisástæður hjá okkur.
Eftir um það bil tvö ár fékk
Fjóla svo vinnu á Símstöðinni á
Hólmavik. Við það varð breyting
'til batnaðar; vinnutíminn styttist
og breyttist, var frá kl. 8.30 til
12.30 og aftur frá kl. 2—4 e.h.
Annan hvorn dag vann hún frá kl.
2—8 á kvöldin. Þetta var fastur
vinnutími og aldrei eftirvinna.
Húsið var enn ekki fullgert en
báturinn og veiðarfæri höfðu ver-
ið seld. Fjóla lagði allt kapp á að
koma húsinu f endanlagt horf og
það tókst.
En tlminn leið og yngstu dreng-
irnir komust á þann aldur að
þurfa að fara að heiman á skóla.
Hin þrjú systkinin höfðu verið á
heimavistarskólanum að Reykj-
um I Hrútafirði. Þau héldu síðan
áfram námi, elzti sonurinn I tré-
smíði, með iðnskólavist I Reykja-
vík, sá næsti lauk stúdentsprófi á
Akureyri og fór eftir það I há-
skólanám, dóttirin fór til Amer-
íku að læra málið, þar sem hún
ílentist og er nú gift kona og
móðir.
— Þá var ekkert um annað fyrir
mig að gera en senda yngstu syn-
ina líka frá heimilinu og vara þar
sjálf ein eftir, segir Fjóla. Ég tók
þann kostinn að sleppa ekki alveg
af þeim hendinni og halda heimil-
inu fyrir þá svo lengi, sem þeir
þurfa þess með.
Fjóla seldi húsið sitt á Hólma-
vlk og flutti til Reykjavlkur.
— Það versta var að verðmis-
munur er svo mikill á húsnæði
þar og hér, að við fengum ekki
nema þessa 85 fermetra fbúð I
fjölbýlishúsi fyrir einbýlishús,
sem er meira en þriðjungi stærra,
ásamt bflskúr og þó með þvf að
gefa nokkur hundruð þúsund á
milli, segir Fjóla.
Næsti áfangi var að finna hús-
móðurinni viðunanlega og trygga
atvinnu. Fjóla hafði sótt um
færslu frá slmstöðinni á Hólma-
vlk til símstöðvarinnar I Reykja-
vlk. Það var veitt en aðeins I tvo
mánuði, þar sem eldri starfsmenn
þurftu að komast að við starfann.
Þá hófst ótryggt og ónæðissamt
tlmabil I framfærslumálum heim-
ilisins.
— Eftir þetta tveggja mánaða
starf á símstöðinni hér, fékk ég
vinnu á Pósthúsinu, við að bera út
póst. En það var aðeins fjögurra
tlma vinna á dag og ekki er hægt
að fá vinnutímann lengdan við
bréfaburð. En það hrökk auðvitan
engan veginn fyrir heimilisút-
gjöldum, segir Fjóla. Þá tók ég að
mér húshjálp I heimahúsum og
einnig fékk ég fast starf vissan
tíma á dag við ræstingu á skóla-
húsnæði. En með þvl náðu endar
heldur ekki saman, svo ég fékk
aukavinnu við framreiðslustörf á
veitingahúsi, þar sem ég vinn
reyndar enn. Sú vinna hefst ekki
fyrr en kl. 7 á kvöldin og er til kl.
eitt eftir miðnætti eða lengur eft-
ir þvl hvaða daga unnið er. Það
má segja að sú vinna hafi bjargað
heimilinu, því þar get ég fengið
viðbótarvinnu, ef á liggur til út-
gjalda, sem alltaf eru eitthvað
mismunandi.
Fyrir rúmu ári rættist úr at-
vinnumöguleikum Fjólu, með þvi
að hún fékk fast starf við ræsting-
ar á endurhæfingarheimili Hvíta-
bandsins. Þar vinnur hún fullan
vinnudag, frá kl. 8 á morgnana til
kl. 4 á daginn. Þá hefur hún tlma
til að sinna heimili slnu, áður en
hún fer á ný til vinnu við fram-
reiðslustörfin. Þó kemur fyrir að
hún fer beint úr dagvinnunni til
veitingahússins og vinnur til kl. 3
á nóttunni. Þá er vinnudagurinn
orðinn samfleytt 16 klst., auk þess
tima, sem það tekur að komast til
og frá vinnu.
Þú hefur ef til vill bfl til að
komast á miili?
— Nei, segir Fjóla. Ég hefði
ekki einu sinni efni á að eiga bll,
þótt einhver gæfi mér hann. Ég
fer með strætisvögnum á þeim
tlma, sem þeir ganga. Þetta venst
og ekki eru allir vinnudagar jafn-
langir. Stundum vinn ég ekki á
kvöldin.
Er ekki mögulegt að þú getir
dregið eitthvað úr svo miklu
vinnuálagi?
— Það held ég geti ekki orðið á
næstunni, þó ég hafi mikla löng-
un til þess. Þó fer sumarvinna
drengjanna að verða nokkuð til
hjálpar. Sá eldri hefur h'aft vinnu
I sumar, en fer svo I skóla I haust,
hann er í iðnnámi. Sá yngsti, sem
er ekki nema fimmtán ára var
ekki eins heppinn með vinnu, þó
hefur hann farið í vinnuleit niður
að höfn eldsnemma á virkum dög-
um en því miður ekki fengið
vinnu nema mjög sjaldan.
Það er sem sagt öllu til skila
haldið að ykkur takist að láta
enda mætast f heimilisrekstrin-
um? Er það verra eða betra hér
en áHólmavfk?
— Það er á vissan hátt erfiðara
hér, þó það jafnist upp að ýmsu
leyti, t.d. er upphitunarkostnaður
minni hér en ollukyndingin, sem
þar varð að greiða. En þó verð ég
að vinna mun meira hér en meðan
ég var á slmstöðinni fyrir vestan.
Er framfærslukostnaður hærri
og skattar ef til vill Ifka?
— Verð á nauðsynjum til heim-
ilis er svipað á báðum stöðum.
Skattar eru ekki hærri, svo
nokkru nemi, siðan ég kom hing-
að. En kannski hef ég ennþá
sloppið betur en margar þær kon-
ur, sem vinna eins og kraftar
leyfa og verða svo að taka lán út á
ibúð fjölskyldunnar til að geta
greitt skatta til hins opinbera.
Þetta er verst, þegar börnin kom-
ast af framfærslualdri en þá
þurfa þau jafnvel ennþá meira en
áður til að geta haldið áfram
námi. Mér finnst það lika alltaf
jafn undarleg ráðstöfun, að með-
an maðurinn minn lifði, var ekki
lagt nema á helming minna tekna
en sfðan ég varð ein með fram-
færslu heimilisins og barnanna,
hef ég orðið að greiða fulla skatta
af öllum mínum tekjum. Ég er
ekkert að kvarta yfir þessu sjálfr-
ar mln vegna; ég hef áreiðanlega
komist betur af en margar aðrar
einstæðar mæður, segir Fjóla.
Heldur þú að einstæðar mæður
séu verr settar en einstæðir feð-
ur?
— Þær eru það ef til vill fjár-
hagslega, en ég hef alltaf álitið að
feður væru verr settir með upp-
eldi barnanna. Þeir koma oft svo
litið nærri heimilinu og umönnun
barnanna, þótt þeir séu góðir feð-
ur eftir því, sem þeirra hlutverk
nær til.
Væri þá ekki æskilegra að hlut-
Framhald á bls. 15