Lesbók Morgunblaðsins - 17.04.1966, Blaðsíða 9

■ ■ ^WQgg-^*^- ^T.uW*V^.v-aeM-0ffWfti
Uppdrá ttu r
tmjiyim
1:0'.;::
• •; /'*■>■*•,: ,»»••
•>;• »>.*, «>*w,
->^í-*X'*.-w :•:•;

Xýutdfoit:

af vatni o.g. loks, losnaði hún frá jörðu |
og smáhækkaði.... vélin leið áfram um |
loftiði eins og risavaxinn fugl, stöðugri
en nokkur vagn á rennsléttum vegi,
sneri: sér. krappar beygjur og tyllti sér
eftir dálitla stund aftur á grassyörðinn."
Þetta kvöld er svo opinber flugsýn-
ing. Formaður félagsins, Garðar Gísla-
son, setur samkomuna með ræðu og að
henni lokinni flýgur Faber, og lýsir
blaðamaðurinn viðbrögðum áhorfenda
á eftirfarandi hátt:
„Er mótorinn hafði gengið dálitla
stund var fyrirhleðslan tekin frá vél-
arhjóluiium og vélin rann af stað, fyrst
haegt og síðan á fleygiferð yfir túnið.
Fóljtið horfði á vélina fullt eftirvænt-
ingar. Og þegar hún losnaði við jörð-
ina drundi við lófaklapp allra og köll
margra. Fjöldinn allur hafði aldrei séð
flugvél lyfta sér til flugs áður og það
hefir einkennileg áhrif á jarðbundnar
verur. Ekki aðeins mennina. Hestarn-
ir á næsta túni við flugvöllinn gláptu
á þetta furðuverk og voru steinhissa.
Og einn hundur ætlaði að tryllast...
Kveldstundin 3. september 1919 mun
lengi.verða mönnum minnisstæð. Fólk-
ið var í einhverri alveg nýrri „stemn-
ing“, er það horfði upp í himinblám-
ann og sá nýjasta „galdraverk“ nútím-
ans svífa loftsins vegu, laugað geislum
sólarinnar, sem ekki náðu lengur til
þeirra, er niðri voru . . .
Flugfélagið á heiður skilið fyrir að
hafa komið málinu svo vel á veg. Og
það hefir byrjað með því að gefa meira
en það lofaði, og er það vonandi fyrir-
boði þess, að sú verði jafnan megin-
regla þess.“
í Mbl. 5. september er sagt frá fyrsta
farþegafluginu. >ar er sagt, að fyrsti
farþeginn hafi verið Ólafur Davíðsson,
útgerðarmaður í Hafnarfirði, en næst-
ur á eftir honum hafi flogið Garðar
Gíslason. Þá flaug einnig Ásta Magnús-
dóttir, síðar rikisféhirðir, fyrst íslenzkra
kvenna. Ölafur mun vera einn eftir á
lífi af þeim, sem getið er í sambandi við
þetta flug. Við höfðum því samband við
hann og spjölluðum lítillega við hann
um þessa bernsku fluglistar á íslandi.
— Hvernig stóð á því Ölafur, að þú
varðst fyrstur flugfarþega hérlendis?
— Kunningi minn, Pétur heitinn
Halldórsson, bóksali og síðar borgar-
stjóri, og ég gengumst fyrir söfnun með-
al Reykvíkinga til handa Flugfélaginu.
Við gengum milli manna og seldum
svokölluð „Hlutadeildarbréf Flugfélags
Xslands“ og var nafnverð þeirra 500 kr.,
sem þá var að sjálfsögðu töluvert fé.
Þegar svo kom að því, að við skyldum
fá flugferð fyrir viðvikið, kom okkur
saman um að kasta upp fimmeyringi
Framhald. á bls. 14.
Arni Óla:
Úr sögu Reykjavikur
Einu sinni veröur allt fyrst
H.
Ekki er að sjá að Reykvíkingar hafi
á neinn hátt minnzt 50 ára afmælis
staðarins. Má vera að það hafi verið
vegna þess að þá var hart í ári. Ekki
byrjaði 51. árið heldur skemmtilega.
Þá gerði grimmdarfrost og stórhríðar
um þrettándann og stóð svo allan þorr-
ann. Kyngdi niður svo miklum snjó, að
óvíst er að nokkru sinni hafi komið jafn
mikill snjór hér síðan.
Þá voru íbúar Reykjavíkur um 640,
en allir landsmenn töldust 57 þúsundir.
Fyrsti slökkviliðsstjóri
var Robert P. Tærgesen, þá verzlunar-
stjóri hjá Knudtzon. Hann var skipað-
ur 1837 og gegndi því starfi í 10 ár.
Barnaskóla
var fyrst komið á fót í Lóskurðar-
stofunni gömlu (Aðalstræti 16), sem
hafði verið gefin Reykjavík og Seltjarn-
arnesshreppi í sameiningu og ætlazt til,
að þar yrði fátækrahæli. En úr því gat
ekki orðið og stóð húsið autt. Mun það
hafa verið fyrir forgöngu Gunnlaugs
Oddssonar dómkirkjuprests, að þarna
var stofnaður barnaskóli 1831. Skóla-
stjóri var Ólafur Einarsson Hjaltested,
síðar prestur að Saurbæ á Hvalfjarðar-
strönd. Þessi skóli lagðist niður 1848 og
var svo enginn barnaskóli hér næstu
14 árin. En svo byrjaði nýr barnaskóli
1862 og síðan hefir barnafræðsla aldrei
lagzt niður.
Kirkjugarðurinn
á Melunum var vígður 23. nóv. 1838
og gerði það Helgi Thordarsen dóm-
kirkjuprestur. Fram að þeim tíma ha-fði
verið jarðað í gamla kirkjugarðinum
hjá Aðalstræti. Fyrst í stað vildi enginn
láta grafa ástvini sína á Melunum, en
er Þórður Sveinbjörnsson dómstjóri lét
jarða þar konu sína, Guðrúnu Oddsdótt-
ur, þá sá enginn neitt athugavert við að
grafa lík þar. Á leiði Guðrúnar Odds-
dóttur er járnkross og á honum er þess
getið, að hún hafi verið grafin fyrst
allra í kirkjugarðinum á Melunum.
Byggingarnefnd
var fyrst skipuð 1839. Áttu sæti í
henni Stefán Gunnlaugsson bæjarfógeti
og Tærgesen slökkviliðsstjóri sjálfkjörn-
ir, Jón Thorsteinsen landlæknir og Teit-
ur Finnbogason járnsmiður kosnir af
bæjarstjórn, ,3aagöe kaupmaður og Dið-
rik Vesty Knudsen trésmiður af borg-
aranna hálfu. Fyrsta byggingin, sem
nefndin leyfði, var hús C. Fr. Siemsens
austast í Hafnarstræti (reist 1840).
Stendur það enn. Var enginn grunnur
undir því upphaflega en grunnbitar
lagðir á mölina.
Embættismannanefndin,
sem Bardenfleth stiftamtmaður hafði
komið á fót til þess að yfirvega ýmis
málefni íslands, kom saman til fyrsta
fundar í Reykjavík 1839. Helzta verk-
efni hennar var flutningur latínuskólans
frá Bessastöðum til Reykjavíkur. Nefnd-
in lagðist niður þegar Alþingi var end-
urreist.
Þegnskylduvinna.
Sumarið 1839 ákvað bæjarstjórn, með
samþykki amtsins, að koma á þegn-
skylduvinnu við vegagerð bæjarins.
Fyrsta orgel
kom í dómikirkjuna 1840 og var org-
anleikarastaðan falin Pétri Guðjónssyni
stúdent. Þá voru greiddir 200 rdl. úr
Jarðabókarsjóði fyrir að undirbúa „kór-
albók“ til afnota við guðsþjónustur þar.
Hafnsögumenn
voru fyrst skipaðir 1841. Voru þeir
þrír. Skyldu þeir koma til móts við
skip V2 mílu út af Gróttu, en væri skip-
in komin inn fyrir Akurey, er þeir
kæmi til móts við þau, áttu þeir ekki
að fá neitt hafnsögugjald.
Bannað var
7. apríl 1841 að kaupmenn mættu
verzla á fleiri en einum stað í Reykja-
vík.
Fyrsta býli
á Grímsstaðaholti var reist 1842. Kall-
aðist það Grímsstaðir og tók holtið síðan
nafn af því. Aður mun það hafa verið
kallað Móholt.
Fyrsta prentsmiðjan.
Viðeyjarprentsmiðja var flutt hingað
vorið 1844 og henni komið fyrir í Berg-
mannsstofu (þar sem nú er Aðalstræti
9) og hét upp frá því Landsprentsmiðj-
SEINNI HLUTI
an. Fyrsti forstjóri hennar var Helgi
Helgason, sem áður var yfirprentari í
Viðey.
Alþingi.
Hið endurreista Alþingi kom saman
til fyrsta fundar 1. júlí 1845 í sal latínu-
skólans nýja í Reykjavík, og var þar
Framhald á bls. 12.
—LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Uppdráttur af Reykjavík árið 1876, þegar kaupstaöurinn var 90 ára.
17. apríl 1966