Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1964, Side 13

Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1964, Side 13
fyf n U*f ,b cx~>f/ A, ______*_____£' r'OVJUÍIK/OI'T^W ^ ««« '*«TOÖ}/: ■ býTOrúWrrr*^* T%><aC-nt,n n<1.^<.>/•>•»•< ■"•/«>/> Aiw <'-»f«C!>£|>- '<■<*»'aý^<'Lx/<nr>»*íJfá-7ó "if/y"*"! Ki/rJ/f"" -í <JY»"]<»-»!»»»,»..»♦'» -*♦ .y»i'.->í <-/,-* >xy'i'Vr"-?í '' »rV»»fvN"»*>A*A» fcx^ ■J<íCv'-''-Jíí„/o J->fc j>-.«:>'<•«.•■ ,<,-■»<'><■' b ■"'/ -<>tW my 'n»f'»*íúí/ 'rir"'■) » »»ÓYfT*W'i»»-c"(' -Vi»»»■*->»fV » / ,í<>Yá/ > ■' * ' ■- *•?<>{<«&•<«.»>?»-,■ »r /«/<#. V<,<"j”rvi-»<f<í* *'irf'*.»'>»<*’'>»*"• " /x*,...*.,.-, .^,.- K..',,,:—-<-.j'-« <1 < '«;.*•<■ .•» .•>.<•../»».■» ••» «■■.,., •:».•• .<• -V <»>"f *J .*Y- " -n>»- •<•• •• -<i/•-,.,,< --.* .-. *v\ - •» *< .'., . 'f* »* < t r. ' ! -- < / x< ííf: -. -.» *'-><£*. J.'j- >,'*■< <ftjj»|>u 'ÍJ></ ^Wj/, !»V < <íi< •~'< níi-.'x'fx *'•'•' Lýsiug úr handriti frá 11. öld. Uppliafss íða guffspjallanna fjögurra, ur Hellena". Menn minnast Períklesar og Þemistóklesar. Slikt tal sýndi að landsmenn töldu sig arftaka Hellena. Enda varð ríkið fyrir löngu hellení- serað og var menningarlega arftaki hellenísku ríkjanna. egar Múhammeð II ræðst gegn borginni 1453 eru átta þúsund menn til varnar, og beztu hermennirnir voru útlendingar. Þetta var fámennur hóp- ur gegn eitt hundrað og sextiu þús- und Tyrkjum, sem einnig studdust BÓKMENNTIR Framhald af bls. 6 GRUDNINA: Ég vildi gjama mega koma með nokkrar skýringar á viss- um sviðum bókmenntastarfsemi... DÓM.: Nei, það er alveg óþarfi. En hver er skoðun yðar á skáldskap Brod- skys? GRUDNINA: Mín skoðun er sú, að hanr, hafi mjög mikla skáldgáfu og beri höfuð og herðar yfir marga, sem taldir eru atvinnuþýðendur. DÓM.: En hversvegna vinnur hann út af fyrir sig og stundar ekki neitt fé- lög rithöifunda? GRUDNINA: Árið 1958 sótti hann um lhntöku í bókmenntahringinn minn, en ég heyrði, að hann væri taugaveiklað- ur unglingur, svo að ég felldi hann sjálf. Þetta voru mistök, sem mér þyk- ir mjög fyrir. Nú vil ég gjama taka harn inn og vinna með honum, ef hann óskar þess. TJAGLY meðdómandi: Hafið þér ejálf séð hann við vinnu sína við skáld- skap sinn, eða hefur hann notað sér annarra manna verk? GRUDNINA: Ég hef ekki séð hann *itja og skrifa, en ég hef ekki heldur séð Sjolokov sitja við borðið sitt skrif- andi. En þar með er ekki sagt, að.... við ágætt stórskotalið Og mikinn flota. Varnarliðið stóðst árásir Tyrkja í átta vikur frá 6. apríl til 29. maí 1453. Síðasti keisarinn Konstantínus XI féll í lokaátökunum. Þessi hetjulega vörn gegn ofureflinu var býzanska ríkinu hinn glæstasti bautasteinn. En ríkið var þegar dautt fyrir tæpri öld, og aðalástæðan var efnahagslegt öng- þveitj. (Heimildir: Ostrogorski: History of the Byzantine State (1956); Bréhier: Le Monde Byzantine (1947- 50); Diehl: Byzantium (1957). DÓM.: Það er seinlieppilegt að líkja Sjolokov og Brodsky saman. Á ég að trúa því að þér hafið aldrei bent hin- um ungu skáldum á það, að ríkið heimt- ar, að þau læri? Bi-odsky hefur aldrei gengið gegnum meira en sjö bekki barnaskóla. GRUDNINA: Þekking hans er mjög víðtæk. Það sannfærðist ég um við að lesa þýðingarnar hans. SOROKIN: Hafið þér lesið þessi ljótu klámkvæði hans? GRUDNINA: Aldrei. VERJ.: Hér hef ég spurningu til yð- ar, vitni Grudnina. Eftirtalin eru verk Brodskys árið 1963: Kvæði í bók, sem he'tir „Dögun yfir Kúbu“, þýðingar á kvæðum eftir Galchinsky (að vísu enn óútgefin), kvæði í bókinni „Júgó- slavnesk skáld, söngvar kúrekans“ og verk í Koster (Bálið). Er liægt að telja þetta alvarleg verk?. GRUDNINA: Já, án alls vafa. Og þetta er fullkomin ársvinna. En greiðsla fyrir svona verk þarf ekki að koma strax og getur dregizt árum saman. Það er alveg rangt að meta afköst ungs skálds eftir tekjunum, sem hann hefur haft í svipinn. Ungt skáld getur verið óheppið og þurft að endurskoða verk sitt og það getur verið tímafrekt. Það er til gamansamt máltæki, að munurinn á sríkjudýri og ungn skáldi sé sá, að sníkjudýrið étur en vinnur ekki, en unga skáldið vinnur en fær ekki alltaf að éta. DÓm.: Vér erum ekkert hrifin af þeirri yfirlýsingu hjá yður. í voru landi hefur hver maður tekjur eftir afköst- um og því kemur það ekki til mála, að hann hafi unnið mikið og ekkert fengið í aðra hönd. í voru landi þar sem mikill hluti auðæfanna gengur til urgu skáldanna, segið þér, að þau svelti. Hversvegna segið þér, að ungu skáldin hafi ekki ofan í sig að éta? GRUDNINA: Það voru ekki mín orð. Ég sagði að þetta væri fyndni með sannieikskorni innan í. Ungu skáldin hafa mjög mismunandi tekjur. DÓM.: Já, en það er undir sjálfum þeim komið. Það þarfnast engra skýr- inga. Jæja, þér hafið sagt, að þetta væri í gamni mælt. Við látum þá skýringu nægja. Nýtt vitni er kallað: Efim Grigore- vitsj Etkind, félagi í Rithöfundasamtök- unum og kennari við Herzen-stofnunina. DóM.: Sýnið þér vegabréfið yðar, af því að síðasta nafnið yðar var borið dalítið ógreinDega fram. (Tekur vega- bréfið). Etkind ... Efim ... Gerscihevitsj (svo!) ... Nú megið þér tala. ETKIND: Það er einn þáttur apin- bers starfs míns að segja til byrjandi þýðendum, og því hef ég oft tækifaari tii að lesa og heyra verk ungra höf- unda. Fyrir eitthvað ári kynntist ég verkum Brodskys. Þetta voru þýðingar ha»ir á hinu dásamlega pólska skáldi Galchinsky, sem lítið hafur verið þýtt eftir hér. Skýrleiki skáldskaparstíls hans, hljómfegurðin, ástríðan og kraft- urinn í ljóðum hans hafði mikil áhrif á mig. Ég tók líka sérstaklega eftir því, að Brodsky hafði lært pólsku af sjálfum sér, án nokkurrar utanaðkom- and: hjálpar. Hann las ljóð Galchinskys á póisku með alveg sömu hrifningunni og hmar rússnesku þýðingar sínar. Mér skildist, að hér hafði ég hitt mann með sjaldgæfar gáfur, og — sem ekki var siður mikiívægt — mann með þraut- seigju og dugnað. Og þýðingarnar, sem mér gafst tækifæri til að lesa, urðu til þess að staðfesta þá skoðun mína. Til dæn is má nefna þýðingarnar á Fern- andes, skáldinu frá Kúbu, sem voru birtar í bókinni „Dögun yfir Kúbu“, svo og samtímaskáld Júgóslavíu, sem verið er að prenfa í safnriti hjá Gos- litizdat (Ríkisútgáfu skáldverka). Ég talaði talsvert við Brodsky og varð steinhissa á þekkingu hans á amerísk- um, enskum og pólskum bókmenntum. Ljóðaþýðingar eru eitthvert erfiðasta verk, og krefjast iðni, þekkingar og gáfra. Þýðandi má vera viðbúinn ó- teljandi mistökum í starfi sínu, og kaup ið er oft langt úti í framtíðinni. Sami maður getur þýtt ljóð árum saman, án þess að taka inn eina rúblu fyrir það. Verk sem þetta krefst óeigingjarnrar ástar á skáldskap og erfiðinu, sem þetta kostar. Tungumálanám, saga, mer.ning framandi þjóða — allt þetta á það sameiginlegt, að það er ekki gleypt í einu vetfangi. Allt það, sem ég veit um verk Brodskys, sannfærir mig um, að hann getur vænt sér mikillar fram- tíðer sem skáld og þýðandi. Og ég er ekki einn um þessa skoðun. Skrifstofa þýðendadeildarinnar komst að þvi, að útgefandinn hafði rofið samninga við Brodsky, og samþykkti þá í einu hljóði að skerast £ málið við forstjóra útgáf- unnar, svo að Brodsky fengi einihverja atvinnu, og láta samningana komast í gildi aftur. Ég veit það sem staðreynd, að sama sinnis eru margir framúrskarandi þýð- endur — Marshak og Chukovsky, sem . . DÓM.: Þér þurfið nú ekki að tala fyi' ir aðra en sjálfan yður. ETKIND: Það verður að gefa Brod- sky tækifæri til að geta unnið að skáld- skap og þýðingum. Langt í burtu frá öllum stórborgum skortir bæði bækur og bókmenntalegt umhverfi, og þa5 mur.di gera honum verkið enfitt og jafn ve< vonlaust. Ég endurtek það, að ég tel mikla framtið bíða hans. Ðg ég verð að segja, að mig stórfuxðaði á að lesa: „Réttarfiald yfir sníkjudýrinu Brod- sky“. DÓM.: Þér voruð nú samt búinn að heyra þá nafnbót. ETKIND: Já, að vísu, en mér datt aldrej í hug, að rétturinn mundi taka slíka nafnbót gilda. Með æfingu sinni í skáidskap, væri honum létt verk að snúa sér að blekeyðslu, og hann hefði þýtt mörg hundruð línur ef hann hefði unmð létt og liðugt. Sú staðreynd, að hann hefur lítið haft upp úr sér, þarf ekki að þýða það, að hann sé frábit- inn vinnu. DÓM.: En hversvegna er hann ekki í ntinu félagi? ETKIND: Hann hefur verið á þýð- endanámskeiðunum okkar ... DÖM.: Ja, námskeiðum........ E’j’KIND: Hann tilheyrir í vissum skiiningi námskeiðuntun .. . DÓM.: Og hvað þá ef tun engan skiln ing er að ræða? (Hlátur í réttarsalnum). Það sem ég vildi vita er, hversvegna er hann ekki í neinu skipulögðu fé- lagi? ETKIND: Við höfum ekkert reglu- lega skipulagt félag og þess vegna get ég ekki sagt, að hann hafi „verið með- limur". En hann kom á fundina okkar og las þýðingar sínar. DÖM.: (við Etkind) Hafið þér orðið fyrir nokkrum misskilningi í starfi yð- ar eða einkalífi? ETKIND (hissa): Nei. En hinsvegar hef ég ekki komið í stofnunina síðustu tvo dagana. Kannski hefur eitthvað gerzt þar. (Spurningin var óskiljanleg áheyrendum og að því er virtisl einnig vitninu). DÓM.: Þegar þér voi'uð að tala um þekkingu Brodskys, hversvegna lögðuð þér þá höfuðáherzluna á erlendar bók- meni.tii'? Og hversvegna nefnduð þér ekki okkar þjóðlegu bókmenntir á nafn? ETKIND: Ég talaði við liann sem þýðanda og var þessvegna forvitni að vitR, hvað hann vissi um ameriskar, enskar og pólskar bókmenntir. Þekking hans er miki‘1, fjölbreytt og ristir djúpt. SMIRNOV: (vitni fyiir sækjandann, yf- irmaður varnarmálaráðuneytisins) Ég þekki ekki Brodsky persónulega, en ég viidi taka það fram, að ef allir borg- arar landsins hefðu sömu afstöðu gagn- vart framleiðslu veraldlegs auðs, mundi það taka okkur býsna langan tima að byggja kommúnismann. Hugurinn er hæltulegt vopn eiganda sínum. Allir hafa sagt, að hann sé vel gefinn piltur og því sem næst snillingur. En enginn hefur sagt neitt um, hverskonar mað- ur hann er. Hann er uppalinn í greindri fjölskyldu, en hefur ekki nerna sjö ára skólagöngu. Látum þá sem hér eni viðstaddir segja, hvei'nig þeim, þætti það að eiga son með aðeins sjö ára skólagöngu. Hann fór ekki í herinn, af því að hann var eina fyrirvinna fjöl- skjldunnar. En hverskonar fyrirvinna? Hér segja menn að hann sé gáfaður þýoandi, en hversvegna nefnir enginn það á nafn, að hann sé ruglaður í höfð- inu? Og hvað um sovétfjandsamiegu klvæðin? BRO.: Þetta er ósatt! SMIRNOV: Hann þarf að breyta mik- ið hugsanagangi sínum. Ég hef ýms- ar grunsemdir um þetta vottorð, sem Brcdsky var gefið í „tauga“ klinikinni, viðvíkjandi taugaveiklun hans. Þetta er ekkcrt annað en þessir fínu vinir hans að gera uppsteyt og æpa: „Bjargið þess um unga manni!“ En rétta lækningin har.da honum er nauðungauvinna og þá ge; a engir finir vinir bjargað honum. Ég þfckki hann ekki persónulega. Ég 29. tbl. 1964 LESBOK MORGUNBLAÐSINS 13

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.